Hollanda, Türk vatandaşlarına 'uyum sınavı' zorunluluğu getiriyor

Yusuf Özkan

Hollanda hükümeti, 1 Ocak 2021'den itibaren ülkesine gelecek Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını, zorunlu uyum sınavına tabi tutacak.

Türkiye ile Avrupa Topluluğu (AT) arasında 1963 yılında imzalanan ortaklık anlaşması ve 1970 tarihli katma protokol uyarınca, Türk vatandaşları uyum sınavı yükümlülüğünden muaf tutuluyordu.

Sosyal İşler Bakanı Wouter Koolmees, Hollanda Temsilciler Meclisi'ne gönderdiği mektupta, Türk vatandaşlarının, ortaklık anlaşması uyarınca sahip oldukları istisnai konuma, 2021'den itibaren son vereceklerini bildirdi.

Hollandalı bakana göre, Türkiye kökenli göçmenler Hollanda'ya yeterince uyum sağlayamadı.

Koolmees, "Birçoğunun işi var ve toplumda aktif durumdalar ancak bazılarının Hollandaca ile ilgili sorunları var. Bu nedenle toplumda yollarını bulmakta zorlanıyorlar" dedi.

'Açık kamu yararına' ilişkin karar işletilecek

Mecliste, uzun süreden beri, Türk vatandaşlarına tanınan ayrıcalığa son verilmesini ve Avrupa Birliği (AB) dışından gelen tüm göçmenler gibi, onların da zorunlu uyum sınavına girmesi talepleri dile getiriliyordu.

Ancak Türkiye ile eski adı Avrupa Ekonomik Topluluğu olan AB arasında imzalanan ortaklık anlaşması, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına yönelik böyle bir dayatmaya izin vermiyordu.

Hollanda, hükümet ortakları Hristiyan Demokrat Parti (CDA) ile Demokratlar 66 Partisi'nin (D66) önerisi ile ortaklık anlaşmasını "by pass etmeye" hazırlanıyor.

Hollanda hükümeti, Avrupa Adalet Divanı tarafından 2014 yılında verilen "açık kamu yararı nedeni ile ortaklık anlaşması hükümlerinin ihlal edilebileceği" yönündeki kararı işletmeye hazırlanıyor.

Hükümet ortağı CDA, 15 Temmuz 2016'daki başarısız darbe girişimi sonrası, Türkiye kaynaklı sığınma başvurularının ciddi biçimde arttığına dikkati çekerek, artan yeni göç dalgası ile birlikte uyum sınavının zorunlu hale geldiğini savunuyor.

Hükümet, Türkiye kökenli göçmenlere uyum sınavı zorunluğu getiren yeni sivil uyum yasasını, bu yıl içinde meclisten geçirecek.

Bakan Koolmees'in verdiği bilgiye göre, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşalarına uyum sınavı zorunluluğunun 1 Ocak 2021'den itibaren uygulanması planlanıyor.

Dil ve kültür sınavları için kursa gidilmesi gerekecek

Hollanda, 2007 yılından itibaren, AB dışından gelen göçmenleri, dil ve kültür konularını içeren zorunlu uyum sınavına tabi tutuyor. Yasa yürürlüğe girdiği dönemde, Türk vatandaşlarından da sınava girmeleri istendi.

Ancak Ankara hükümetinin, "1963 ortaklık anlaşması uyarınca Türk vatandaşlarının uyuma zorlanamayacağı" yönündeki itirazı üzerine Hollanda hükümeti geri adım atarak, Türkiye'den gelen göçmenleri uygulamadan muaf tuttu.

Gelecek yıl Türk vatandaşlarına uyum sınavı zorunluğu uygulanması halinde, aile birleşimi ya da diğer nedenlerle Hollanda'ya yerleşecek olanlar, Türkiye'deki Hollanda temsilciliklerinde dil ve kültürel konularda kursa gitmek zorunda kalacak.

Kursun ardından girecekleri sınavlarda yeterli puan elde eden kişiler oturma izni almaya hak kazanacaklar. Uyum sınavını geçemeyenler, Hollanda'da yaşama hakkı elde edemeyecek.

Hollanda hükümeti tarafından açıklanan plana ilişkin olarak Türkiye'nin Lahey Büyükelçiliği herhangi bir açıklama yapmadı.

BBC Türkçe'nin edindiği bilgiye göre, Türkiye, Hollanda'nın 1963 Ortaklık Anlaşması'nın yok sayma girişiminin hukuka uygun olup olmadığını incelemeye aldı.