Hollanda’nın Doğu Hint Adaları’ndaki işkence ve infazları için 'Zaman aşımı yok' kararı

Yusuf Özkan

Lahey Temyiz Mahkemesi, Hollanda askerlerinin bugünkü Endonezya topraklarını içeren, Hollanda Doğu Hint Adaları'nda gerçekleştirdiği işkence ve infazlar için zaman aşımı uygulanamayacağına karar verdi.

Hollanda sömürgesi olan bölgede, Endonezya'nın bağımsızlık mücadelesi sırasında infaz edilen ve işkence gören direnişçilerin yakınları, yıllar sonra konuyu yargı gündemine taşıdı.

Hollanda askerleri tarafından idam edilen 5 direnişçi ile 1947'de işkence gören Yaseman adlı savaşçının yakınları, tazminat talebiyle dava açtı. Ancak Hollanda devleti, iddiaların zaman aşımına uğradığı gerekçesiyle temyiz başvurusunda bulundu.

Lahey Temyiz Mahkemesi, iddiaların prensip olarak geç gündeme getirildiğini kabul etti. Ancak mahkeme, "konunun olağanüstü ciddiyeti ve kullanılan şiddetin ağır suçluluk derecesi" nedeniyle, davanın zaman aşımına girmeyeceğine hükmetti.

Mahkemeye göre, Hollanda devleti, kötü muamele ve infazları zamanında ele alıp, gerekli girişimde bulunmadığı için, iddiaların kanıtlanmasını zorlaştırdı.

'Kafasında sigara söndürdüler'

Endonezya bağımsızlık savaşçılarından Yaseman'ın yakınları, Hollanda askerlerinin kendisini konuşturmak için ağır şekilde döverek, kafasında sigara söndürdüklerini savunarak, 5 bin Euro tazminat talebinde bulunuyor.

Lahey Temyiz Mahkemesi'nin verdiği bu kararın ardından, kurban yakınlarının açtığı tazminat davalarının görülmesine devam edilecek. Hollanda askerleri tarafından idam edilen 5 Endonezyalı direnişçinin çocuğu olup olmadığı belirlenecek.

Dava sonunda, Hollanda devleti sorumlu bulunursa, direnişçilerin yaşayan varislerine tazminat ödenecek.

Hollanda Doğu Hint Adaları olarak bilinen bölgede 1945 yılında bağımsızlığını ilan eden Endonezya devleti, Lahey yönetimi tarafından tanınmadı.

Hollanda askerleri, uzun süre sömürgesi altındaki bölgede ortaya çıkan bağımsızlık haraketine sert bir şekilde karşılık verdi.

Endonezya ve Hollanda arasında 1945 -1949 yılları arasında yaşanan savaşta, on binlerce kişi yaşamını yitirdi. Aralık 1949'da Lahey'de yapılan barış konferansı ile Endonezya bağımsız bir devlet olarak resmen tanınmıştı.