Hindistan'da güvenli ve ücretsiz tuvalet hizmeti büyük bir sorun. Özellikle de kadınlar için.
Hindistan'da evlerin yarısında tuvalet yok. Ayrıca uzun saatler sokakta çalışan çok sayıda kadın var.
Erkekler umumi tuvaletlerdeki pisuarları kullanmak için para ödemiyor.
Kadınlar ise pisuar kullanmadıklarından, zaten sınırlı sayıda olan umumi tuvaletlerde ücret ödemek zorunda.
Hindistan'ın finans merkezi konumundaki başkenti Mumbai'de bu durumda olan 5,7 milyon kadın bulunduğu bildiriliyor.
2012'de başlayan "çiş yapma hakkı" isimli kampanyanın Mumbai'deki lideri Mümtaz Shaikh bu sorunu gündeme taşıyan aktivistlerden.
19 Kasım BM Dünya Tuvalet Günü'nde BBC'nin 100 Kadın Sezonu çerçevesinde konuştuğumuz Shaikh, tuvalet ihtiyacı nedeniyle kadınların güvenliğinin tehlikeye girdiğini anlatıyor.
Shaikh, "Kadınlar tuvalet yapmak için tren raylarına ya da tarlalara gidiyor. Ancak bu güvenli değil çünkü bu kadınlar tecavüze uğruyor" diyor.
"Çiş yapma hakkı, kadınlar için ücretsiz ve güvenli tuvaletler yapılmasını talep eden bir kampanya. Kadınlar da erkekler gibi günde 12-14 saat dışarda çalışıyor. Kadınlardan ücret talep edilmesi durumunu değiştirmek istiyoruz" diye ekliyor Shaikh.
Toplu çiş eylemi tehdidi
Aktivistler taleplerini yetkililere ulaştırdıklarında başlarda dirençle karşılaşmışlar.
"Bize 'Bunlara zaman harcamayız' dediler" diye anlatıyor Shaikh, "Ama kadın eylemciler olarak yetkililerin ofislerinin önünde toplu çiş eylemi yapmakla tehdit edince bizi ciddiye aldılar."
Shaikh şehirdeki tuvaletlerin yetersizliğinden yakınıyor: "Mumbai'de bir klozeti günde 700-1200 kişi kullanıyor. Biz kentin her yerinde binlerce tuvalet istiyoruz."
Mumbai belediyesi 2015-16 döneminde kadın tuvaletleri için 800 bin dolar harcayacağını açıkladı.
Mümtaz Shaikh'e göre bu sadece erkek bakışından kaynaklanan bir sorun değil. "Hindistan'da kadınlar hiçbir ihtiyaçları, talepleri olamayacağı inancıyla yetiştiriliyor. Değişim ancak zihniyet değişirse gelecek."
"Çiş yapma hakkı" kampanyasına, ülkedeki 35 hükümet dışı kuruluş da katılıyor.