HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç: Seçmen haksızlığı kabul etmedi, barış mahalleden başlamalı

Ayşe Sayın
BBC Türkçe, Ankara

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Grup Başkanvekili Saruhan Oluç, CHP'li Ekrem İmamoğlu'nun 9 puan farkla Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmesinin en önemli nedeninin, "seçmenin haksızlığı kabul etmemesi" olduğunu söyledi.

Oluç, İmamoğlu'nu desteklemek için bir pazarlık içine girmediklerini belirterek, "Ekrem bey bir televizyon programında güzel bir laf etti, 'barış mahalleden başlar' dedi. Barışın mahalleden başlayacağı bir ortamın yaratılması bizim için çok önemli" görüşünü dile getirdi.

Saruhan Oluç, TBMM'de bir grup gazeteciyle yaptığı sohbet toplantısında, İstanbul seçim sonuçları ve partisinin bundan sonraki süreçte izleyeceği politikalara ilişkin sorularını yanıtladı:

İstanbul seçiminde böyle bir sonuç bekliyor muydunuz, nasıl değerlendiriyorsunuz?

İstanbul'un alınacağını bekliyorduk fakat ben kişisel olarak aradaki oy farkının yüzde 2,5-3 olacağını düşünüyordum.

Son hafta gelen anketler güçlü bir sonuç çıkacağını ortaya koyuyordu. Doğrusu benim kişisel beklentim o kadar yüksek değildi.

İstanbul halkı çok net olarak hukuksuzluğa ve haksızlığa evet dememiş oldu.

Temel neden bu mu?

Bence temel neden bu. Çok ciddi bir mağduriyet yaratıldı ve insanlar bunu gördüler. İmamoğlu, AKP ve MHP seçmenlerinin yoğun olduğu ilçelerde öne geçmiş durumda.

Yani AKP-MHP seçmeninden bir kayma olmuş. Yaratılan mağduriyetin seçmenler tarafından kabullenilmediğini düşünüyorum. Özellikle AK Partili seçmenlerin bir kısmı... Çalışmalar ilk başladığı zamanlarda bile Karadenizli olup da AK Parti'ye oy veren seçmelerde çok ciddi tepki olduğunu görmüştük. Ben çok şahit oldum buna.

İmamoğlu'nun söyledikleri, vaatleri, projeleri daha etkileyici olduğu için değil, esas olarak seçmen haksızlığı kabul etmediği için oy farkı bu kadar fazla çıktı.

Abdullah Öcalan'ın mektubu, bunun Cumhurbaşkanı Erdoğan ve MHP lideri Devlet Bahçeli tarafından yorumlanış biçimi, Osman Öcalan'ın TRT'ye çıkması HDP seçmenini nasıl etkiledi?

Bizim seçmenimizde hiçbir etkisi olmadığı ortaya çıktı.

Bizim seçmenimiz gündelik politikayı çok yakından takip ediyor. Ben tam tersi etki yarattığını düşünüyorum. Mesela MHP liderinin konuşması… İnsanlar açısından hiçbir inandırıcılığı yok.

Üstelik konuşurken pozitif önermede bulunmaya çalışıyor ama "teröristbaşı Öcalan'ın söylediklerini uygulayın" diyor.

Cümleyi nasıl kuracaklarını bile bilemediler. İkincisi; seçime birkaç gün kala yapılan bu hamlenin bizim seçmenlerimiz tarafından bir seçim oyunu olarak değerlendireceği çok açıktı.

Biz de bu konuda gereken kararı alıp bildirdik.

"İmralı mektubundaki tarafsızlık çağrısı İstanbul seçimiyle izah edilemez"

Öcalan'ın mektubunu siz nasıl yorumladınız? 'Sandığa gitmeyin' mesajı içeriyor muydu?

Biz doğru yorumladığımızı düşünüyoruz. Bu fikir şudur; Türkiye'de tarihsel bloklar vardır, HDP'nin rolü her zaman bu iki yolun dışında duran, ama bu iki bloku da demokrasi ve barış yoluna davet eden, o yoldan uzaklaşmalarına izin vermeyen bir politika izlemek.

Dolayısıyla mektuptaki tarafsızlık çağrısı, İstanbul seçimi ile izah edilemez. Seçime birkaç gün kala bir görüş bildirmesi de zaten alışılmış değildir. Öyle olsaydı şaşırırdık. Biz daha geniş bir perspektifle baktık.

23 Haziran sonrası önemlidir. Mektupta, bu politik hattın (Üçüncü yol) seçimlere feda edilmemesi önerisi vardı ki, zaten bizim tutumumuz da öyledir.

O yüzden biz mektubun seçimle ilgili olmadığını düşündük ve eş genel başkanlarımız da kısa sürede açıklama yaptılar.

'Üçüncü yol' politikası hakikaten önemlidir. Belki bloklar arasında bazı konularda geçişler olmaya, yakınlaşmalar olmaya başladı ama hala çizgileri çok bellidir.

Dolayısıyla 'üçüncü yol'un doğru olduğunu düşünüyoruz.

"Şahin-güvercin tartışmasını ciddiye almıyoruz"

Selahattin Demirtaş, İmamoğlu'na açıkça destek istemişti. Öcalan'ın mektubu gelince Kürt hareketi içinde liderler mücadelesi başlayacağı yorumları yapıldı. Demirtaş ile Öcalan arasında görüş ayrılığı, şahin-güvercin tartışması başlatır mı?

Zaman zaman karşılaşıyoruz şahinler ve güvercinler meselesiyle. Ciddiye aldığımız bir tartışma değil.

HDP demokratik bir parti, içinde farklı siyasi görüşler elbette vardır, zaman zaman tartışmalar da olmaktadır ama 'bir şahinler grubu var, bir güvercinler grubu var, bunlar çatışıyor' gibi bir durum yok.

Demirtaş bu konuda defalarca görüş açıkladı. Zaten ikisi kategorik olarak birbirleriyle rekabet edecek pozisyonda değiller. Demirtaş, bizim çok sevdiğimiz, saydığımız, Türkiye siyasetinde güven veren, ciddiye alınan genç siyasetçilerden biridir.

HDP açısından, Kürt halkı açısından, sadece Kürt halkı da değil demokrasi güçleri, vicdan sahibi insanlar açısından değeri bellidir.

Sayın Öcalan'ın durumu ise çok farklı. Tarihsel olarak baktığınızda bir halkın mücadelesine hem fikri hem fiili önderlik etmiş olan, görüşlerini beğenirseniz beğenmezsiniz ama pozisyon itibariyle halkın başka bir yere koyduğu, başka bir değer verdiği bir insan.

Bu ikisinin iktidar mücadelesine girişecekleri bir pozisyon yok. Bizim partimizde zaten iktidar mücadelesi yoktur. AK Parti Genel Başkanı mektuptan bir cümle ile bahsetti, 'o mektup sayesinde -bize malum parti diyor- malum partinin içinde ne kadar büyük çelişkiler olduğu görüldü' diyor.

Hakikaten ne diyor diye bakıyoruz. Kullanmaya çalıştıkları politika tam tersi bir etki yarattı. Bunun üzerini örtmek için öne sürdükleri bir argüman.

Seçim taktiği konusunda partimiz içinde bir tartışma yok. 'Büyük bir çatışma var, karpuz gibi ikiye çatlar' fikri sadece gülüp geçeceğimiz bir fikir.

Sonra, niye olsun? HDP'nin tamamı çok ağır baskı altında ve kimse bundan ayrı tutulmuyor. Bunlarla uğraşmak, Türkiye'de eşitlik, demokrasi, özgürlük mücadelesini sonuca ulaştırmak varken, kendi kendimizle uğraşmak herhâlde büyük bir siyasi hata olur.

"Siyasi heyetler de görüşmeli"

İmralı'da görüşmeler nereye evrilir?

8 yıl sonra avukatların yeniden görüşmeye başlamış olması zaten hukuken olması gerekendi. Türkiye hukuk devleti gibi davransaydı, hükümlü hakları İmralı'da da geçerli olsaydı zaten bunu konuşmuyor olacaktık.

8 yıl sonra ilk defa avukat görüşleri yapılmaya başlayınca herkes bundan bir sonuç üretiyor haklı olarak. Ama biz avukat görüşlerini normal bir hukuki prosedür olarak değerlendiriyoruz.

İlk görüşmede Sayın Öcalan 7 maddelik bir mektup gönderdi. O mektupta Türkiye'de demokrasinin gerçekleşebilmesi için atılması gereken adımlar bir kez daha vurgulanıyor.

2013 Newroz barış manifestosuna atıfta bulunuyor ve bu çerçevede bakılması gerektiğini söylüyor. Bu 7 maddede demokratik siyaset, toplumsal uzlaşma, demokratik müzakere gibi kavramlar geçiyor.

Şunu gördük; Öcalan barış yolunda yürüme konusunda, demokratik çözümü müzakere ile ortaya çıkarma konusundaki kararlılığını sürdürüyor.

Bunu bir kez daha hem bize hem de devlete söylemiş oldu. Bizim beklentimiz ve mücadelemiz; demokratik bir çözüm için demokratik müzakere imkanlarının kullanılması, sorunların mecliste müzakere edilmesi ve yasal ve anayasal çözüm yollarının geliştirilmesidir.

Sorunun silah ve çatışma yoluyla değil, demokratik müzakere yoluyla yani konuşarak, diyalogla çözülmesi gerektiğini söylemeye devam ediyoruz. Beklentiniz var mıdır, derseniz bizim talebimiz budur.

Hem avukat görüşleri devam etmeli, hem de devletin çeşitli heyetleri, hatta siyasi heyetlerin görüşebilmesine imkan sağlanmalıdır.

Siz de başvuru yapar mısınız?

Bizim partimizin öyle bir kararı yok, öyle bir başvuruda bulunmadık. Ama gidebiliyorsa, böyle bir örnek varsa bu örnek geliştirilebilir.

Türkiye'de bu konuda katkısı olabilecek çok sayıda insan var; aydınlar, sivil toplum kuruluşları, kanaat önderleri, gazeteciler… İlla siyasetçilerin bulaşması gerekmeyebilir.

Siyasetçiler de fikirlerin, önerilerin meclisteki sonuçlarını ortaya çıkarmak için çabalayabilirler. Bu bir normalleşmedir.

Erken seçim talebi yok

İstanbul seçimi bir erken seçimi tetikler mi? AKP seçim sonuçlarını nasıl okumalı?

Bizim erken seçim talebimiz yok. Öyle bir beklentimiz de yok. İktidar ittifakı şunu okumalı; politikaları İstanbul'da -Türkiye'nin kalbidir- karşılık bulmamıştır. Bu bir ders olmalıdır.

Benim ucube dediğim Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin üzerinden bir yıl geçti. Bu sistemin büyük krizlere neden olduğu görülüyor. İstanbul seçmeni 'Bunu konuşun' demiştir.

Böyle bir ders çıkarırlarsa demokrasi açısından iyi bir gelişme olur.

"Barış mahalleden başlar sözü çok önemli"

İstanbul'da Ekrem İmamoğlu'na açık destek verdiniz. Ekrem Bey ya da CHP'li diğer belediyelerden beklentiniz var mı? Hatta "İSPARK'ı HDP'ye verecekler" diye espriler yapıldı...

(Gülerek) Bu kahkahalarımı yazar mısınız lütfen. Zarar eden kurumları istemiyoruz. Şaka bir yana, biz hiçbir şekilde meseleye böyle bakmadık.

Çünkü biz bir seçim taktiği belirledik, gerekçesini de açıkladık: İktidar ittifakının iktidar alanını daraltmak.

Herhangi bir pazarlık yapmadık, bir beklentiye girmedik. Ne bekliyoruz İmamoğlu'ndan, sadece İmamoğlu değil birçok büyükşehir için bu söylenebilir.

Son seçimler gösterdi ki batıda ciddi bir oy oranımız var. Diğer tüm insanlar gibi bizim seçmenimizin ihtiyaçlarına da dikkat edilsin istiyoruz.

Kültürel ihtiyaçlar, mesela taziye evi. Ekrem bey dil kursundan bahsetti, olabilir. Tabii biz anadilde eğitimi önemsiyoruz, ama kurs açılmasına da itiraz etmeyiz. Farklı anadillere, kültürlere, kimliklere sahip insanların ihtiyaçlarının dikkate alınmasını bekleriz.

Ekrem bey bir televizyon programında güzel bir laf etti, 'barış mahalleden başlar' dedi. Barışın mahalleden başlayacağı bir ortamın yaratılması bizim için çok önemli.

Burada bahsedilen sadece Kürt sorununda barış değil. Toplumda o kadar çok ayrışma konusu var ki, dolayısıyla barış mahalleden başlar lafı bizim çok önemli.

Onun dışında büyükşehir belediyesinden beklenen hizmetler ne ise bizim seçmenimiz de onu bekliyor. İSPARK filan istemiyoruz.