HDP Mardin Milletvekili Erol Dora, dün incelemelerde bulundukları Ermenek faciasıyla ilgili raporu Meclis’te de düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı. HDP’li Erol Dora “Ermenek ve benzeri vakalar organize suçlardır. Bu organize suçun bir tarafında siyasi irade hükümet diğer tarafında işveren vardır. Kamu otoritesi de işverenle beraber sorumludur. Madencilerin ölümünü adeta seyreden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı artık istifa etmelidir" dedi.
HDP, 18 işçinin yerin 375 metre altında mahsur kaldığı Karaman’daki Ermenek maden ocağı hakkında hazırladığı raporu Meclis’te düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı.
HDP'li Erol Dora'nın açıkladığı Ermenek faciasına ilişkin izlenim raporu şöyle:
‘Diğer madenlerde olduğu gibi facia göz göre göre geldi’
“Bu madende yaşanan olay da önceki maden faciaları gibi göz göre göre geldi. Bu madenin çalıştırılmasının güvensiz olduğuna dair var olan ve Bakanlığa sunulmuş raporların (TEMA Vakfı’nın raporu) dikkate alınmadığı gibi, güncel denetimlerde de görülen eksikler tamamlanmadan üretimin sürdürülmesine göz yumulduğu bilgisini de edinmiş bulunuyoruz.
'Torba Yasa'da göstermelik düzenlemeler'
Soma faciasının ardından kamuoyunda oluşan tepki üzerine, Torba Yasa’da birkaç göstermelik düzenleme yapan ancak maden kazalarının asıl nedenlerini ortadan kaldırmak için kılını kıpırdatmayan AKP hükümeti ve onun açtığı yolda işçileri canları pahasına çalıştıran patronlar, Karaman’da da işçileri göçük altında bırakmıştır.
Konya-Karaman bölgesinin kapalı havza olduğu belirtilip linyit madenlerini su basabileceği uyarısı Enerji Bakanlığı’na yapılmıştı. Hal böyleyken bu uyarı neden dinlenmiyor…
Çalışma Bakanlığının geçtiğimiz 19-20 Haziran tarihlerinde madeni denetlediği belirtiliyor. Bu denetim neticesinde, “Kapatılma gerektirmeyen eksiklikler”den dolayı şirkete 9 bin lira idari para cezası kesilmiş. Kapatılma gerektirmeyen eksiklerin bugün ortaya çıkardığı sonuç, haber alınamayan 18 işçi.
Has Şekerler Şirketi de rödovans sistemi (kiralama) ile çalışıyordu. Bildiğimiz gibi, 2012 Mayıs ayında hükümet, maden patronlarına ‘ne üretirseniz alacağız’ uygulamasına geçti.
'Soma'da, Torunlar'da yaşananlardan farklı değil'
Ermenek’te yaşanan felaketin nedenleri Soma’da ve Torunlar’da yaşananlardan farklı değil. Taşeronlaşma, özelleştirme, kuralsız ve güvencesiz çalışma rejimi madenleri ve inşaatları işçi cehennemine dönüştürüyor.
Düşünün, işçilere öğlen yemeği vermekten aciz bir şirkete dünyanın en tehlikeli işi olan maden işletmeciliği verilmiş. Üstelik rödovans usulü ile. İşletmede ve bölgede sendika ve toplu sözleşme ise yok.
İnşaat, enerji ve madencilik sektörleri Türkiye’nin kârlı, bir o kadar da kanlı sektörleri haline gelmektedir. O nedenle sermaye bu alanlara üşüşmekte ve işçiler 19. yüzyıl vahşi kapitalizminin cehennemlerine benzer koşullarda düşük ücretlerle, uzun çalışma saatleri ile ve ölümüne çalıştırılmaktadır.
'Ermenek ve benzeri vakalar organize suçlardır'
Ermenek ve benzeri vakalar organize suçlardır. Bu organize suçun bir tarafında özelleştirme ve taşeron politikalarını sistemli olarak uygulayan ve etkin bir denetim yapmayan siyasi irade-hükümet, diğer tarafında işveren vardır. Kamu otoritesi de işverenle birlikte sorumludur.
Kömür ocakları kamulaştırılmalı, kömür üretiminde kiralama, taşeron ve hizmet alımına son verilmeli ve çalışma hayatında felakete yol açan esnek ve kuralsız çalışma uygulamalarından vazgeçilmelidir.
Türkiye’de maden ocaklarında meydana gelen patlamalar ve yangınların nedenleri araştırıldığında; genel nedenlere benzer şekilde üretim yönteminin gereklerinin tam olarak yerine getirilmemesi, üretim plan ve projesinin bulunmaması ve havalandırmadaki eksiklik ve aksaklıklar ilk sıralarda yer almaktadır.
Kazaların başlıca nedenlerinin alt yapı ve teknoloji ile ilgili önlenebilir sorunlardan kaynaklanması, denetim ve yaptırımların caydırıcı olmadığını ortaya koymaktadır.
Ermenek Kömür Madeni’nde meydana gelen facia, Türkiye’de enerji üretimindeki ve madenlerdeki bir çeşit peşkeş çekme mantığıyla gerçekleştirilen özelleştirmelerin yarattığı riskleri tekrar ortaya koymuştur.
Sermaye ve devlet ilişkileri, özellikle madenler tersaneler gibi tehlikeli iş alanları söz konusu olduğunda, tamamıyla tarafların ortak çıkarlarına dayanan; ancak emekçilerin hak ve güvencelerini gözetmeyen bir şekilde düzenlenmiştir.
Gerek partimiz milletvekilleri ve diğer muhalefet partilerince verilmiş soru önergeleri ve araştırma önergelerinin iktidar tarafından sürekli olarak reddedilmesi, hükümetin maden işçilerinin sağlık ve ekonomik refahlarını önemsemediğinin açık göstergesidir.
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 1995’te çıkardığı ve 26 ülkenin imzaladığı "Madenlerde Güvenlik ve Sağlık” başlıklı 176 No’lu ILO Sözleşmesi Türkiye tarafından henüz imzalanmamıştır.
Bu Sözleşme, hem maden işletmesi sahiplerine hem de hükümetlere önemli sorumluluklar getiriyor.
Bu sözleşmeyle işverenler, kazaları önlemek için her türlü önlemi alma, işçileri bilgilendirme ve eğitme yükümlülüğü altındadır.
Türkiye’nin imzalamadığı bu sözleşmenin hükümete getireceği önemli bir yükümlülük de, İşçilerin ve temsilcilerinin, kazaları, riskli durumları bildirmek, güvenlik ve sağlıklarına ilişkin koşullara dair bilgi edinmek, güvenlik ve sağlık önlemlerinin karar süreçlerine katılmak gibi hakları ve yükümlülükler” getirmesidir.
Bu sözleşmenin imzalanması, madenlerin iş sağlığı ve güvenliği bakımından uluslararası denetime açılmasını sağlayacaktır.
Yaşanan facianın şeffaf yöntemlerle araştırılması ve sağlıklı bilgilerin açığa çıkarılması açısından, öncelikle ilgili bakanların görevlerinden istifa etmeleri Etik bir gerekliliktir. Vicdani bir sorumluluktur. İnsani bir erdemdir.
Öyle ki, gelişmiş ülkelerde istifa kurumunun nasıl işlediğiyle ilgili pek çok örnek mevcuttur.
Madencilerin ölümünü adeta seyreden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı artık istifa etmelidir.
Kazada en büyük sorumluluk, madencilik faaliyetlerine ilişkin tüm bilgileri toplayan ve tüm izinleri veren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğüdür. Yetkililer derhal görevden alınmalıdır.
İş cinayetlerinde cezasızlık politikasından vazgeçilmeli, her düzeydeki sorumlular yargılanmalıdır.
İşletmelerde denetimler ciddiyetle yapılmalı, çalışanlar için insana yakışır iş koşulları sağlanmalıdır. Emekçilerin canlarını tehlikeye atmadan insanca çalışabilmeleri ve iş cinayetlerinin önlenmesi için, başta taşeron sistemi olmak üzere, güvencesiz ve esnek çalışma düzeni durdurulmalıdır.
İşsizlik tehdidi ile kötü çalışma koşullarına mahkûm edilen işçilere yönelik örgütlenme ve sendikasını seçmeye yönelik siyasi baskılara derhal son verilmelidir. Sendika barajı ve örgütlenme önündeki fiili ve yasal engeller kaldırılmalıdır.
İşçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmadığı tüm madenlerin faaliyetleri gerekli önlemler alınıncaya kadar derhal durdurulmalı, bu süre zarfında işçilerin ücret ve diğer mali hakların ve sigorta primlerinin tam olarak ödenmesi sağlanmalıdır.
İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası yerine, emek ve meslek örgütleri ile bilim insanlarının katılımıyla hazırlanacak, işçileri gerçekten koruyacak bir İşçi Sağlığı ve Güvenliği Yasası çıkarılmalıdır.”
