'Hayata Dönüş' davasında tüm sanıklara beraat!

Ümraniye Cezaevi'ndeki ölüm orucu eylemlerine son vermek amacıyla 2000 yılının Aralık ayında başlatılan ve biri asker 8 kişinin ölümü, birçok kişinin de yaralanmasına neden olan 'Hayata Dönüş Operasyonu' davasında, 15 yıllık yargılama sürecinin ardından karar çıktı. Anadolu Adalet Sarayı 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen ve o dönem Ümraniye Cezaevi'nde yatan 399 mahkumdan 367’sine 'İsyan, patlayıcı madde bulundurmak ve adam öldürmek' gibi suçlardan sanık olarak yargılandığı davanın 98. duruşmasında, beraat kararı çıktı. 32 sanık ise, yargılama sürecinde hayatını kaybettiği için haklarındaki davalar düştü. 

Ne olmuştu?

2000 yılı başında Adalet Bakanlığı’nın emriyle F tipi cezaevleri kuruldu. F tiplerinin hücre olduğunu söyleyen bir grup mahkum önce açlık grevi, ardından da ölüm orucuna başladı. Aydınlar ve hukukçulardan oluşan bir komisyon cezaevlerindeki ölüm oruçlarını sonlandırmak için görüşmeler yaptı. Ancak 19 Aralık 2000 sabahı jandarma birlikleri ülke çapında eylemlerin sürdüğü 20 cezaevine eş zamanlı operasyona girişti.

30 mahkum 2 asker hayatını kaybetti

Operasyonun adı aynı gün “Hayata Dönüş” olarak açıklandı. Operasyonda Bayrampaşa Cezaevi’nde 12, Ümraniye Cezaevi’nde 7, Türkiye toplamında ise 30 mahkûm ve 2 asker hayatını kaybetti. Bayrampaşa Cezaevi’nin C-1 Koğuşu’nda diri diri yanan 6 kadının görüntüleri hafızalara kazındı.

AİHM Türkiye’yi mahkum etti

167 tutuklu ve hükümlü hakkında açılan dava, Bayrampaşa Cezaevi’nin kapatılmasından bir yıl sonra, 2009’da Eyüp 3. Asliye Ceza Mahkemesi'nin zaman aşımı kararıyla düşmüştü. Ümraniye Cezaevi’ndeki ölümleri konu alan 399 sanıklı dava ise bugüne kadar sürdü.

Avrupa İnsanlar Hakları Mahkemesi (AİHM) geçen yıl Türkiye’yi mahkum etmişti. AİHM inceleme sonucunda Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) yaşam hakkını garanti altına alan 2. ve işkence ve kötü muameleyi yasaklayan 3. maddelerini ihlal ettiğine karar verdi. Karar gereği Türkiye Songül İnce, Özgül Dede, Gülperi Özen, Aydan Odabaş ve Fatma Güzel adlı davacılara farklı miktarlarda olmak üzere mahkeme masrafları da dahil toplam 54 bin euro tazminat ödeyecek.