Hamas ve Fetih hareketi arasındaki barış görüşmeleri başlıyor. Gazze'deki görüşmelere Mısır arabuluculuk etti. Hamas'ın kontrolündeki Gazze'de nasıl bir hava hakim?
Bir zamanlar Filistin Özerk Yönetimi'nde polis olarak görev yapan Gazzeli Yaser El Kurdi Hamas ve Fetih arasındaki barış görüşmelerine ilişkin umuduru, "Belki bu kez herşey değişir" diyerek dile getiriyor. 2007 yılından beri çalışmıyor. Çünkü artık Gazze'de güvenliği Hamas'a bağlı polisler sağlıyor. Bundan 10 yıl önce Hamas Gazze Şeridi'nde kontrolü devraldığında, Filistin Özerk Yönetimi çalışanlarına görevi bırakma talimatı verdi. Maaşlarını çalışmadıkları halde alıyorlar. Üstelik 10 yıldan bu yana.
10 yıldan, yani Hamas iktidara geldiği günden bu yana iki ayrı yönetim mevcut. Hamas Gazze Şeridi'ni yönetiyor. Fetih hareketi ise Batı Şeria'yı. Taraflar arasındaki barış görüşmelerine Mısır aracılık ediyor.
Gazze'deki El Ezher Üniversitesi'nden siyaset bilimci Mkhaimer Ebu Saada, "Gazze'deki insanlar yorgun ve bitkin. Sembolik adımlar memnun etmeyecektir insanları. Buradaki insanlar hükümetin acilen yetersiz elektrik verilmesi gisi sorunlarla ilgilenmesini istiyor. Ancak elbette daha uzun vadeli siyasi sorunlara da el atılması gerekiyor" diyor.
Hamas iki hafta önce, yönetimi fiili olarak üstlenen tartışmalı Gazze İdari Komitesi'ni feshedeceğini açıkladı. Hamas Mısır'la yürütülen yoğun görüşmelerin sonrasında parlamento seçimleri yapılmasını ve Fetih'le diyalog kurulmasını da onayladı.
Hamas İdari Komiteyi bu yılın Mayıs ayında, "Filistin Özerk Yönetimi görevini ihmal ettiği" gerekçesiyle kurdu. Ramallah bunu "gölge hükümet" olarak nitelendiriyor. Filistin Özerk Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas Gazze'nin elektrik faturalarını ödemeyi reddederek, Hamas üzerinde baskı kurmayı denedi. Gazze Şeridi'nde yıllardır elektrik kesintisi yaşanıyor, insanlar günde dört, beş saat elektrik kullanabiliyor.
Mahmud Abbas'ın yakın danışmanlarından Nebil Şaath, Hamas'ın, Filistin Özerk Yönetimi'nin Başbakanı Rami Hamdallah'ı karşıladığını ve başbakana bütün kapıların açık olduğunu görmek istedikleri açıkladı. Hamas'ın yeni lideri Yahya Sinwar ise verdiği birçok söyleşide barış süreci için çalıştığını ve buna zarar vermek isteyenlere hoşgörü göstermeyeceğini belirtti.
Tarafların bakış açısı farklı
Gözlemciler yine de görüşmelere şüpheyle yaklaşıyor. Gazze'den siyasi analist Sami Abdül Shafi, "Barış sözcüğü Hamas'ta Batı Şeria'dakinden farklı alglanıyor. Batı Şeria'da bazı kişiler Gazze'deki yönetimi "tamamen devralmaktan" bahsediyor ancak Hamas içinde bu durum, "iktidar içinde iş bölümü yapılması" olarak değerlendiriliyor" dedi.
En temel sorunlardan birisi Hamas'ın silahlı kanadı El Kasım Tugayları'nın üstleneceği rol. El Kasım Tugayları silah bırakmayacağını açıkladı.
Gazze'nin merkezinde beklentiler karışık. Çünkü birçok kez barış görüşmeleri yapıldı. Hamas ve Fetih son olarak 2014 Nisan ayında bir anlaşmaya vardı ve bu sadece üç ay sürdü. Hemen ardından Hamas ve İsrail arasında üçüncü savaş başladı.
Gazzeli genç mühendis Nidal Hammad'ın barış görüşmelerine dair beklentisi net. Hammad ulusal birliği sağlayacak hükümetin yapması gerekeni şöyle özetliyor: "Buradaki insanların iş bulmasını , istihdam yaratılmasını sağlamak."
Gazze'de işsizlik oranı yüzde 44. Özellikle genç insanların iş bulması ve kendi ayakları üzerinde durması zor. Gazze dışında iş aramak olanaksız. İsrail on yıldan fazla bir süredir Gazze Şeridi'ni abluka altında tutuyor.
Bu nedenle birçok kişi Gazze'nin dış dünyaya açılan kapısı, Mısır sınırındaki Refah'ın barış görüşmeleri vesilesiyle açılmasını umut ediyor. Refah'taki geçişler ayda iki ila üç gün yapılabiliyor. Binlerce insan dışarıya çıkabilmek için bekleme listelerine adlarını yazdırıyor. Mısır geçen aylarda sınırı yeniledi, Hamas ise burada güvenliği artırdı. Bu durum da olumlu bir sinyal olarak değerlendiriliyor.
Bir sivil toplum kuruluşunda çalışan genç Filistinli Hdaya Şamun, "Gündelik hayatımızı iyileştirecek pratik önlemler alınmasını umut ediyoruz" diyor ve ekliyor: "Bu kez gerçekten de barışın sağlanacağına inanmak istiyorum. Bu son şansımızmış gibi görünüyor."
