Hürriyet yazarı Noyan Doğan, Genel Sağlık Sigortası'nda yeni dönemin 1 Nisan'da başladığını hatırlatarak "Hem, hiçbir sosyal güvencesi olmayan kişiler aylık 53.33 lira yatırarak sağlık hizmetinden yararlanacak hem de 4.5 milyona yakın kişinin geçmişten gelen 12 milyar liraya yakın borcu yeniden yapılandırılacak" dedi.
Noyan Doğan'ın "GSS prim borçları nasıl silinecek?" başlığıyla yayımlanan (5 Nisan 2017) yazısı şöyle:
GSS’ye başvurmayan 4.5 milyona yakın kişinin toplam 12 milyar lira prim borcu bulunuyor. 2012’den beri gelir testine girmeyen bir kişinin borcu 20 bin lirayı buluyor. Yeni düzenleme ile geçmişe yönelik ceza ve faiz siliniyor, borç aylık 53.33 liradan yeniden yapılandırılıyor.
Genel Sağlık Sigortasında (GSS) yeni dönem 1 Nisan’da başladı. Hem, hiçbir sosyal güvencesi olmayan kişiler aylık 53.33 lira yatırarak sağlık hizmetinden yararlanacak hem de 4.5 milyona yakın kişinin geçmişten gelen 12 milyar liraya yakın borcu yeniden yapılandırılacak. Uygulamaya yönelik merak edilenlere, 29 Mart tarihli, ‘Sorularla GSS’de yeni dönem’ başlıklı yazımda detaylı değindim. Okuyuculardan gelen sorular gösterdi ki, yeni uygulamada anlaşılmayan önemli hususlar var. Bunlardan biri, geçmiş borçların nasıl yapılandırılacağı ve daha önce borcunu yapılandıranların yeni haktan yararlanıp, yararlanmayacağı. Bir diğeri ise, GSS’ye yüksek prim ödeyenlere para iadesi yapılıp yapılmayacağı. Tüm bunlara tek tek değineyim, okuyuculardan gelen sorulara da cevap vermiş olayım.
BORCUN TAMAMI SİLİNMİYOR
Geçmiş borçların nasıl yapılandırılacağından başlayalım. Öncelikle şunu belirteyim, geçmiş borçlar affa uğramıyor. Gecikme faizi ve cezası siliniyor, geçmiş borç 53.33 lira üzerinden hesaplanıyor. Şöyle ki, genel sağlık sigortası uygulamasına başlandığı 2012’den beri işsizseniz ve gelir testine girip, GSS’ye müracaat etmediyseniz; bu yılın 1 Nisan’ına kadar Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK), 5 yıl 3 aylık, yani 63 aylık prim borcunuz var demektir.
Bu da, gecikme faizi ve cezası ile birlikte 20 bin liranın üzerinde bir borç anlamına geliyor. İşte, bu borcu, aylık 53.33 liradan ödeyebileceksiniz ve gecikme faizi, gecikme cezası ise silinecek. Daha açık bir anlatımla, 3.360 lira ödediğinizde artık hiçbir borcunuz kalmayacak ve GSS kapsamında devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanacaksınız. Bu borcu da ister peşin, isterseniz de 12 aylık taksitle ödeyebilirsiniz. Geçmiş borçları yapılandırmak için tanınan süre ise 12 ay. Yani, 1 Nisan 2017’den, 1 Nisan 2018’e kadar süre içinde SGK’ya müracaat edip, bu haktan yararlanabilirsiniz.
2016’DA YAPILANDIRANLAR DURUMU
Gelelim, geçmişte GSS borcunu yapılandırmış olup da halen borç ödeyenlerin durumuna. Malum, geçen yıl da borcu olanlara yeni bir hak tanınmış ve 2016’nın Eylül ayı itibariyle gelir testine başvuranlara, sadece ana paralarını 12 ay eşit taksitle ödeme imkanı getirilmişti. Çoğunluk borcunu taksitlendirdi; halen de taksitleri ödüyorlar. Bu kişiler de 1 Nisan’daki yeni düzenlemeden yararlanabilecek. SGK’ya müracaat ederek, bundan sonraki taksitlerini 53.33 liradan ödeyecekler.
En çok sorular sorulardan biri de gelir testinin kalkıp kalkmadığına. 1 Nisan’dan itibaren aylık 53.33 lira ödemeyi kabul edenler gelir testine girmeden, GSS’den yararlanacak. Ancak ‘benim 53.33 lirayı da ödeyecek gücüm yok’ diyorsanız, gelir testine gireceksiniz ve aynı hanede yaşayanların toplam aylık gelirinin 592.50 liradan az olduğunu ispat edeceksiniz. O zaman, prim borçlarınızı devlet karşılayacak, siz de sağlık hizmetinden ücretsiz yararlanacaksınız.
Bunlara Dikkat!
* Özel sağlık sigortanız da olsa, sağlık giderini cebinizden de ödeseniz sosyal güvencesi olmayan ve çalışmayanların GSS’ye başvurması zorunlu.
* GSS’ye borcunuz varsa ve 1 Nisan’daki düzenlemeden yararlanmazsanız, borcunuz katlanarak artar, hiçbir zaman da silinmez.
* Geçmiş borçlarınızı ödeyecek gücünüz yoksa gelir testine girip, bunu ispat ederseniz, geçmiş prim borçlarınız silinir.
* 1 Nisan’da başlayan 53,33 liralık prim ödemesinden isteğe bağlı sigortalılar yararlanamayacak.
* İster bugüne kadar GSS priminizi düzenli ödeyin, ister geçen yılki yapılandırmadan yararlanıp borcunuzu taksitlendirmiş olun geçmişe yönelik ödediğiniz prim borçları iade edilmeyecek.
18 YAŞINDA EMEKLİ OLUNUR MU?
SON dönemde tartışılan konulardan biri de Anayasa değişikliği ile seçilme yaşının 18’e düşürülmesi. Tartışmanın merkezinde ise 18 yaşında milletvekili seçilen bir gencin 2 yıl sonra emekli olacağı ve ömür boyu emekli maaşına hak kazanacağı var. Peki, gerçekten de durum böyle mi? Yani, yeni Anayasa ile birlikte 18 yaşında milletvekili seçilenler, emekli olup ömür boyu maaş mı alacak? Öncelikle şunu söyleyeyim, hangi yaşta olursa olsun her milletvekili, görevi dolduktan sonra emekli olacak ve emekli aylı alacak diye bir şey söz konusu değil. Tüm memurlarda olduğu milletvekilleri de hizmet yılına ve yaş şartına bağlı olarak emekli olabiliyor.
Daha açık şöyle anlatayım. 1999’dan sonra işe başlayan memur 25 hizmet yılını tamamlaması ve kadınsa 58, erkekse 60 yaşını doldurması gerekiyor. 2008 yılında sonra işe başlanmışsa 9000 gün prim şartını yerine getirmesi ve kadında 58, erkekte de 60 yaşını doldurması gerekiyor. İşte tüm bu şartlar, milletvekilleri için de geçerli. Örnekleyecek olursak, önümüzdeki ilk seçimde 18 yaşında bir genç, milletvekili seçilirse; ancak 9000 gün prim ödemesini gerçekleştirip, 63 yaşında emekli olabilecek.
