Hilal Sarı / İstanbul, 3 Mayıs (DHA) – Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) yayınladığı yeni bir rapor, dünya genelinde her 10 kişiden dokuzunun kirli hava soluduğunu ortaya koydu. Rapora göre giderek daha fazla ülke konuya ilişkin önlem alsa da, her yıl yedi milyon insanın kirli havaya bağlı nedenlerle öldüğü tahmin ediliyor.
WHO Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus konuya ilişkin açıklamasında “Hava kirliliği hepimizi tehdit ediyor, ama en fakir ve en ötekileştirilmiş insanlar bu yükün en ağır kısmına katlanıyor” dedi ve şu değerlendirmeleri yaptı:
“Bugün hala, çoğu kadın ve çocuk olan üç milyardan fazla insanın evlerinde kullandıkları soba ve kaloriferlerden çıkan ölümcül zehri soluyor olması kabul edilemez.
“Eğer hava kirliliği konusunda acilen tedbir almazsak, sürdürülebilir büyümeye asla yaklayamayacağız.”
Raporun en önemli bulguları şöyle:
- WHO dünya nüfusunun yüzde 90’ının kirli hava soluduğu tahmin ediliyor.
- Son altı yıldır hava kirliliği seviyeleri, Avrupa’nın bazı bölgelerinde ve Kuzey Amerika kıtasında azalmakla birlikte, yüksek ve sabit düzeylerde kalmıştır.
- En fazla hava kirliliği WHO limitlerinin beş katından fazla kirlilik rastlanan Doğu Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Asya bölgeleri. Bu bölgelerin ardından da Afrika ve Batı Pasifik’te yer alan düşük ve orta gelirli kentler geliyor.
- Afrika ve Batı Pasifik bölgesindeki hava kirliliğine ilişkin ciddi veri eksiği var. Yeni veri tabanında önceki versiyonlara göre iki kat daha fazla şehir verisi olsa da, veri bölgedeki 47 ülkeden sadece 8’ini kapsıyor.
- Veri raporlaması yapılan en fazla kent Avrupa Bölgesi’nde.
- Genel olarak hava kirliliği yüksek gelirli ülkelerde – özellikle Avrupa, Kuzey Amerika ve Batı Pasifik’te – en düşük düzeylerde.
- Avrupa’daki yüksek gelirli ülkelerin farklı kentleri karşılaştırıldığında, hava kirliliğinin yaşam beklentisini her yerde iki ila 24 ay kısalttığı görüldü.
Raporda her yıl yedi milyon insanın kirli havadaki partikülleri ciğerlerine nefes yoluyla çekmeleri sonucu, felç, kalp krizi, akciğer kanseri, kronik obstruktif akciğer hastalıkları, zatürree de dahil solunum yolu hastalıklarından yaşamını yitirdiği vurgulanıyor.
Rapora göre 2016 yılında 4.2 milyon insan kirli havaya bağlı rahatsızlıklardan yaşamını yitirdi.
Kirliliğe sebep olan yakıtlarla yemek pişirme ve teknolojiler sonucu oluşan evsel hava kirliliği nedeniyle ise 3.8 milyon insanın aynı dönemde hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.
Artık 108 ülkede 4 bin 300 kent WHO’nun çevresel hava kalitesi veri tabanına dahil edildi ve bu da alanında en kapsamlı veri tabanı olduğu anlamına geliyor. 2016’dan bu yana veri tabanına binden fazla kent eklendi.
Veri tabamı yıllık ortalama ince partiküllü madde yoğunluklarını (PM10 and PM2.5) topluyor. WHO tüm ülkelerin hava kalitesini iyileştirebilmeleri için PM10 yıllık ortalama değerini 20 μg/m3 ve PM25 yıllık ortalama değerini 10 μg/m3’e indirmelerini tavsiye ediyor. (Fotoğraflı)
