ABD'de GM, Ford ve Chrysler'ın iflasın eşiğine gelmesi ile tepe yapan otomotiv sektöründeki kriz tüm dünyayı sarıyor. GM, Meksika'daki 3 fabrikasında üretim durduracak. Toyota ise ABD'deki fabrikasında üretim tarihini erteledi.
ABD'li otomotiv devlerinin hayatta kalma savaşı kendi ülkelerinin yanında birçok ülkeyi de etkileyecek gibi görünüyor. 50 milyar dolardan 14 milyar dolara çekilen kurtarma planından yararlanma umutları Senato engeline takılan otomotiv devi General Motors (GM), otomotiv satışlarının düşmesi nedeniyle Meksika'daki 3 fabrikasında üretimi geçici olarak durduracak. Şirket, dün yaptığı açıklamada, Guanajuato eyaletindeki fabrikanın 22 Aralık ile 7 Ocak, San Luis Potosi ve Coahuila eyaletlerindeki fabrikaların ise 22 Aralık ile 2 Ocak arasında üretimini durduracağını bildirdi. İşçilerin de gecici olarak işten çıkarılabileceği ifade edilen açıklamada, üretimin ne kadar kısılacağına ilişkin bilgi verilmedi. GM, geçen hafta cuma günü, Kuzey Amerika'daki 20 fabrikasını geçici olarak kapatacağını ve üretimini düşüreceğini açıklamıştı. GM'nin satışları geçen ay yüzde 41 düşmüştü.
582 bin Kanadalı işini kaybedebilir
ABD'de Detroit merkezli 3 büyük otomobil şirketi GM, Ford ve Chrysler'in çöküş ihtimali bu devlerin yatırım yaptıkları ülkelerde de işsizlik endişelerini körüklüyor. Eğer 3 dev iflas ederse 5 yıl içinde 582 bin Kanadalı işini kaybetme tehlikesi yaşayabilir. Toronto Star Gazetesi'nden alınan Ontario Ekonomik Kalkınma Bakanlığı raporunda, GM, Ford ve Chrysler'ın çöküşünün ekonomiye sürekli şok dalgaları yayabileceği konusunda uyarılarda bulunuldu.
Raporda, ABD merkezli otomobil üreticilerinin Kanada'daki üretimlerini yarıya indirmesi durumunda en az 157 bin 400 kişinin işini kaybedebileceği, bunlardan 141 bininin ise Ontario'dan olacağı belirtildi. 2014 yılına gelindiğinde ise Kanada genelinde 296 bin iş kaybı yaşanabileceği kaydedildi. Söz konusu fabrikaların Kanada'daki üretimlerini tamamen durdurmaları halinde ise 323 bin kişinin ülkede işini kaybedebileceği, 2014 yılında ise bu rakamın 582 bin iş kaybına çıkabileceği öngörüldü. Rapor, Ottawa ve Washington'daki yöneticilerin otomobil üreticilerine yardım etmemesi durumunda oldukça kasvetli bir tablo ortaya koydu.
Dolardaki değer kaybı, düşük faiz oranları ve düşük üretim maliyetlerinin ekonominin yenilenmesi için yardımcı olacağı üzerinde durulan raporda, ancak 3 büyük ABD'li otomobil şirketinin çöküşünün Kanada ekonomisine iş ve üretim açısından kalıcı zararlar verebileceği ifade edildi. Halihazırda Kanada Ontario'da üretim yapan Japon otomobil üreticileri Toyota ve Honda'nın GM, Ford ve Chrysler'ın boşluğunu dolduramayacağına kesin gözüyle bakılıyor.
Toyota ABD'de üretimi erteledi
Bu arada Japon otomotiv şirketi Toyota, ABD'nin Mississippi eyaletinde Blue Springs'de yapımı süren fabrikasında üretim tarihini erteledi. Toyota'nın ABD'deki bölümünün sözcüsü Mike Goss yaptığı açıklamada, şirketin fabrikaya şimdiye kadar 300 milyon dolar yatırmasına rağmen, otomotiv sektöründeki gerileme nedeniyle fabrikada üretim tarihini süresiz olarak ertelediğini söyledi. Fabrikanın yüzde 90'ının tamamlandığını ve Toyota'nın fabrikayı tamamlayacağını belirten Goss, ancak fabrikada teçhizat ve makine aksamlarının kurulmasının ertelendiğini ifade etti. Goss, fabrikanın yapımında çalışan 100 kadar kişinin işlerini kaybetmeyeceğini ve başka işler yapacaklarını da belirtti. Elektrikli ve benzinli motoru bulunan Toyoto Prius'un ilk kez Japonya ve Çin dışında üretileceği bu fabrikada, üretimin 2010 yılı ortalarında başlaması planlanıyordu. Toyota'nın ABD'deki otomotiv satışları kasım ayında yüzde 34 gerilemişti. Şirketin satışları bu yıl 11 ayda geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 13 geriledi. Japon şirketinin, biri California eyaletinde General Motors ile ortak olmak üzere Kuzey Amerika'da 14 fabrikası bulunuyor.
Beyaz Saray'dan açıklama bekleniyor
ABD'de otomotiv sektörünü kurtarma paketinin Senato'da kabul edilmemesinin ardından harekete geçen Bush yönetiminin bir duyuru yapması bekleniyor. Hazine Bakanlığı'ndan bir yetkilinin Reuters'e yaptığı açıklamada otomotiv şirketlerinin yöneticileriyle görüşmelerin sürdüğünü belirterek bu konuda henüz bir karar verilmediğini ancak bu konuya Beyaz Saray'ın da dahil olduğunu söyledi. Hazine Bakanı Henry Paulson ise sektörün yardım alabilmesi için hayatta kalacağı ve rekabet edebileceği konusunda hükümeti ikna etmesi gerektiğini söyledi.
GM'in Başkanı Rick Wagoner, Ford CEO'su Alan Mulally ve Chrysler CEO'su Robert Nardelli, kasım ayından bu yana şirketlerinin kurtarılması için ter döküyor. Detroit ile Washington arasında mekik dokuyan üçlü, ilk Washington ziyaretlerini özel jetleriyle yapmaları nedeniyle çok eleştirilmiş, ardından Senato'daki kurtarma planı görüşmelerine tarifeli uçak ya da karayolu ile gelmeyi seçmişlerdi. Her 3 CEO'da hükümetin şirketlerini kurtarması karşılığında yılda 1 dolar karşılığında görev yapacaklarını belirtmişti.
Avrupa'da satışlar 8 yılın dibinde
Avrupa'daki otomotiv şirketleri de oldukça zor günler yaşıyor. Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği'nin verilerine göre kasım ayında kıta genelinde otomobil satışları yüzde 26 geriledi. Bu, 1999'dan bu yana en büyük düşüş anlamına geliyor. Bir yıl önce kasım ayında 1 milyon 260 bin otomobil kaydı yapılırken, bu yılın aynı ayında 932 bin 537 adet otomobil kaydı yapıldı. Birliğin verilerine göre satışlardaki daralma ağustosta yüzde 14,5, eylülde yüzde 8,2 ve ekimde yüzde 14,5 düzeyinde gerçekleşmişti.
Avrupa'da kasım ayında sadece Finlandiya, Polonya ve Çek Cumhuriyeti'nde satışlar artarken, bazı ülkelerde otomobil pazarı yüzde 50'den fazla daraldı. Geçen ay satışlardaki kayıp, küresel finansal krizde mali yükümlülüklerini karşılayamaz hale gelen İzlanda'da yüzde 95, Letonya'da yüzde 61,5, İrlanda'da yüzde 56, Romanya ve Estonya'da yüzde 53, Litvanya'da yüzde 52, İspanya'da yüzde 50 ve Danimarka'da yüzde 45'i buldu. Avrupa pazarında kasım ayında Audi, Seat ve Skoda markalarının sahibi Alman Volkswagen yüzde 22,9 payla liderliğini sürdürürken, Peugeot ve Citroen markalarını bünyesinde barındıran Fransız PSA grubu yüzde 12,3, Amerikan Ford yüzde 10,3, Fransız Renault yüzde 9,6, Amerikan GM yüzde 8,2, İtalyan FIAT yüzde 8,1, Alman lüks otomobil üreticileri Daimler yüzde 5,8 ve BMW yüzde 5,4, Japon Toyota yüzde 4,7 pay aldı.
