Gezi Parkı’ndaki Topçu Kışlası inatlaşmasının ekonomiye faturası giderek ağırlaşıyor. 28 Mayıs’ta polisin Gezi Parkı’nda bekleyen eylemcilere gaz sıkmasının ardından başlayan ve geçen hafta tüm Türkiye’ye yayılan olaylar yatırımcıları ürkütünce, borsa tarihinin en büyük hisse satışları arasında yer alan Emlak Konut GYO’nun ikincil halka arzı iptal edildi.
3.44-4 milyar lira arasında gelir beklenen halka arzın iptali nedeniyle, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, seçimler öncesi en büyük kozlarından biri olan İstanbul’daki ‘çılgın projeler’ de tehlikeye girdi. Emlak Konut GYO, halka arzdan gelecek parayı, İstanbul’da üçüncü havalimanı ve Karadeniz’le Marmara’yı birleştirecek Kanal İstanbul’un kenarına kurulacak 1 milyon kişilik yeni şehir porjesinin finansmanı için kullanmayı planlıyordu.
Halka arzın iptali nedeniyle hükümet ya projeyi erteleyecek ya da başka alanlardan kaynak bulmak zorunda kalacak. Ancak bu bir maliyet unsuru. Halka arz gibi, sıfır maliyetle kaynak bulma enstrümanının kısa vadede rafa kalkmış olması, Başbakan Erdoğan’ın çılgın projeleri için bir çelişki yaratacak. Çünkü projeler için diğer finansman yolu, Erdoğan’ın “faiz lobisi bizi tehdit edemez” diye seslendiği bankacılık ve finans kesiminden geçiyor.
Türkiye’nin en büyük gayrimenkul yatırım ortaklığı şirketi olan Emlak Konut GYO, 5-7 aralık tarihlerinde 1.3 milyar adet hissesini yurtiçi ve yurtdışı borsa yatırımcılarına satmak için vitrine çıktı. Başlangıçta rekor taleple karşılaşması beklenen hisseler, Türkiye’deki eylemlerin patlak vermesinin ardından borsada yaşanan rekor düşüş, faiz ve dövizdeki artış nedeniyle beklenen başarıyı yakalayamadı. Şirket önceki akşam geç saatlerde Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yaptığı açıklamada, halka arzın ertelenme gerekçesi olarak, Türkiye piyasalarındaki dalgalanmayı gösterdi.
Sonbaharda yeniden
Oğuz Karamuk'un Taraf'taki haberine göre, geçen hafta Gezi Parkı eylemlerinin siyasi belirsizliğe dönüşmesi nedeniyle Borsa İstanbul (BIST) yüzde 8.91 değer kaybederken, dolar yüzde 0.43, avro ise yüzde 2.17 değer kazandı. Bu gelişmeler satışın yüzde 80’lik bölümünü yurtdışına yapmayı planlayan şirketin halka arzına olan ilgiyi düşürdü. Konsorsiyum yetkilileri halka arzın tamamlanmasına saatler kala talebin yüksek olduğunu belirtmesine rağmen, istenen sonuç elde edilemedi. Hisse satışı için Türkiye dışında 4 ülkede, 7 şehirde tanıtım toplantıları düzenleyen Emlak Konut GYO’nun halka arzı için oluşturulan konsorsiyuma 40 aracı kurum katılmıştı. Halka arza yakın kaynaklar, Türkiye’deki siyasi belirsizliklerin sona ermesi durumunda satışın sonbaharda yeniden denenebileceğini belirtiyor.
Öte yandan, Emlak Konut GYO gibi iyi planlanmış, tanıtımı iyi yapılmış ve sağlam temellere sahip bir şirketin hisse satışının siyasi belirsizlikten kaynaklanan talep yetersizliği nedeniyle iptal edilmesi, halka açılma için sıra bekleyen diğer şirketler için de soru işareti yarattı. Uzmanlar, halka arz amacıyla sıraya giren onlarca şirketin sonbaharı beklemek zorunda kalabileceğini belirtiyor. Ancak halka açılacak şirketlerin çoğunun küçük miktarlı hisse satışı yapacak olması nedeniyle, halka arz piyasasının tamamen kapandığını söylemenin yanlış olacağı belirtiliyor.
Sadece ‘Çılgın Projeleri’ değil, TOKİ’yi de vuruyor
Türkiye'nin en büyük gayrimenkul şirketi konumundaki Emlak GYO’nun ikincil halka arzındaki iptal, borsa dışında gayrimenkul sektörü için de önemli bir şok anlamını taşıyor. Çünkü şirket halka arzdan gelecek yaklaşık 4 milyar lirayla hükümet açısından da son derece stratejik projelere imza atmaya hazırlanıyordu.
Bu projeler arasında, Başbakan’ın 2011 seçimleri öncesinde ‘çılgın projeler’ adı altında açıkladığı ‘yeni şehir’ projesi de bulunuyor. İsmi henüz konulmayan yeni şehir porjesinin, Karadeniz ile Marmara’yı birleştirecek Kanalİstanbul ile ihalesi geçen ay yapılan üçüncü havalimanının hemen yanı başında yükselmesi bekleniyordu.
Emlak Konut GYO’nun halka arz izahnamesinde, elde edilecek gelirin, yeni şehirde yapılacak projelerde kullanılacağı belirtilirken, bunun için geçen yıl ağustos ayında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı ve TOKİ ile protokol imzalandığı bilgileri yer aldı. Şirket halka arzdan sağlanacak gelirle TOKİ’den arsa alarak ‘yeni şehir’ bölgesinde gelir paylaşımı modeliyle yeni inşaat projeleri gerçekleştirmeyi öngörüyordu. Halka arz izahnamesinde, şirketin gelirle hükümet için stratejik inşaat projelerine gireceği bilgisi de bulunuyor.
Diğer taraftan Emlak Konut GYO’nun halka arzındaki beklenmedik iptal, bu şirkete arsa satarak elde ettiği geliri dargelirliye konut yapımı ve kentsel dönüşümde kullanan TOKİ için de büyük bir kaynak sıkıntısı anlamına geliyor. TOKİ, Ak Parti iktidarı döneminde yaklaşık 500 bin yeni konut yapımına imza aterken, iktidarın özellikle dargelirli kesimden oy almasında önemli bir pay sahibi olmuştu.
