Gelir vergisi Kanunu’nda büyük değişim. Kentsel rantlara vergi geliyor, zirai kazançların vergilendirilmesinde stopaj uygulaması yaygınlaştırılıyor, esnaf muafiyeti genişletiliyor, aralarında taksicilerin de bulunduğu meslek grupları için her ilçede özel komisyonlarca yıllık kazanç tespiti öngörülüyor. Vergi kayıp ve kaçağına karşı da yeni güvenlik müesseseleri devreye sokuluyor.
Daha önce Vergi Konseyi koordinatörlüğünde Gelir İdaresi Başkanlığı ve Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü temsilcilerinin de katılımıyla hazırlanan yeni Gelir Vergisi Taslağı, Maliye Bakanlığınca değerlendirilmeye alındı. Gelir İdaresi Başkanlığı ve Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü bürokratları, 90 madde dolayındaki taslağı madde madde ele alarak, son kez gözden geçiriyor. Son kararı Bakanlığın vermesi istenen maddeler de düzenleniyor.
Gelir vergisini daha basit ve güncel hale getiren taslak, menkul kıymet araçlarındaki vergi rejimini aynen koruyor. Ancak kentsel rantlar, tarım kesiminin ve esnafın vergilendirilmesi, gider bildirimi ve diğer güvenlik müesseseleri konularında radikal değişiklikler içeriyor.
Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın da görüşleri doğrultusunda son şekli verilecek olan Gelir Vergisi Taslağı ile getirilmesi öngörülen bazı düzenlemeler şöyle:
-Kentsel rantlara vergi: Gayrimenkuldeki değer artışı kazancındaki 5 yıllık sınır 10 yıla çıkarılıyor. Ancak değer artış kazancının enflasyondan arındırılması uygulamasına son veriliyor. Bunun yanı sıra, 1. yıldan itibaren 10 yıla kadarki süreçte kademeli bir vergileme getiriliyor.
-Esnaf muafiyeti genişletilecek ve halen basit usule tabi olan küçük esnafın bir bölümü de bu muafiyetten yararlanacak ve bu şekilde vergi dışı kalacak.
Aralarında taksicilerin de olduğu bazı meslek grupları için her ilçede, esnaf odaları, Vergi Dairesi Başkanlığı ve Defterdarlıklar ile diğer kesim temsilcilerinden oluşan özel komisyonlar oluşturulacak. Bu komisyonlar, her yıl ekonomik şartlar ve yıpranma gibi çeşitli unsurları da dikkate alarak, ilgili meslek grupları için yıllık kazanç tespit edecek. Bu kazanç üzerinden de vergi alınacak.
-Vergi kayıp ve kaçağıyla mücadeleye dönük yeni güvenlik müesseseleri devreye giriyor. ''Nereden Buldun'' ve ''Hayat Standardı''nın kaldırılmasıyla vergi güvenlik müesseselerinden yoksun kalan vergi mevzuatının yeni Gelir Vergisi Kanunuyla yeni oto kontrol sistemlerine kavuşturulması öngörülüyor.
Lüks hayata, ''Bunları nasıl ve neyle finanse ettin?'' sorusunun sorulacağı gider bildiriminde, yıl içindeki harcamalar, o yıla ilişkin belan edilen gelirle karşılaştırılıyor. Geliri düşük, harcaması fazla olandan da açıklama isteniyor.
-Zirai kazançlar: Taslakla tarım kesimindeki vergi yükü ağırlaştırılmadan, stopaj uygulaması yaygınlaştırılıyor. Bu şekilde defter tutma yükümlülüğünün kapsamı daraltılıyor. Çiftçinin sattığı ürün karşılığında vergi ödesin, ödemesin makbuz alması zorunlu kılınıyor.
