T24 - Gazprom, 500 milyon dolarlık ‘al ya da öde pazarlığı’ için Botaş’la bir araya geliyor. Ayrıca, Batı Hattı’nı hangi şirketin alacağı da belirlenecek.
Gazprom Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Alexander Ivanovich Medvedev, bugün İstanbul’da Botaş, Çalık Enerji, Aksa Doğalgaz ve Bosphorous Gaz temsilcileriyle bir araya gelecek.
Botaş, Rus devi Gazprom’un ikinci adamı Aleksander Medvedev’le 500 milyon dolarlık ‘doğalgaz al ya da öde’ için pazarlık masasına oturmaya hazırlanıyor. Medvedev, özel sektör temsilcileriyle Batı Hattı’ndan alınan ve gelecek yıl sona erecek yıllık 6 milyar metreküplük gaz kontratıyla ilgili fiyat pazarlığı yapacak.
Yürürlükteki yasaya göre, bir özel şirket, Botaş’ın kontratının bulunduğu ülkeden doğalgaz ithal edemiyor. Ancak hükümet, Botaş’ın doğalgaz piyasasındaki payının yüzde 20’ye indirilmesine yönelik yasa hükmünün yerine getirilememesinin ardından, Batı Hattı’ndan alınan gazı, özel sektörün de almasına olanak tanıyacak bir mevzuat değişikliğine gitmeyi planlıyor.
Türkiye’nin eli güçleniyor
Kazancı Holding şirketlerinden Aksa Doğalgaz AŞ’nin Yönetim Kurulu Başkanı Cemil Kazancı, Rus enerji şirketi Gazprom’un, Botaş’a sattığı ve 2011 yılında sona erecek 6 milyar metreküplük Batı hattı kontratında kendileriyle birlikte hareket edeceklerini söyledi.
Dün Kommersant gazetesine açıklama yapan Alexander Medvedev, Avrupa’da bulunan tekel konumlarını, ABD’nin gaz üretimini artırması ve Avrupa’ya gaz satışı yapmasıyla kaybediyor olduklarını söyledi.
ABD’nin yeni geliştirdiği teknolojilerle, gaz üretimini artırdığını kaydeden Medvedev, Gazprom’un en büyük pazarının AB pazarı olduğunu ve bu üstünlüğü kaybetmekten endişe duyduklarını belirterek, “Yeni stratejiler geliştirmek zorundayız. Dünyadaki gaz pazarı yeniden şekilleniyor” dedi.
ABD’deki üretim artışı şimdiden Avrupa’da doğalgaz pazarını fiyat yönünden etkilemiş bulunuyor. Gazprom’un bu pazardaki üstünlüğünü kaybetmesi Türkiye’nin elini kuvvetlendiriyor. Türkiye, Almanya’dan sonra Gazprom’un ikinci büyük müşterisi konumunda.
Ne konuşulacak?
2009’da yaşanan küresel ekonomik kriz nedeniyle doğalgaz tüketimi düşen Türkiye, kullanamadığı yaklaşık 3.3 milyar metreküp doğalgaz için “al ya da öde” yükümlülüğü ile karşılaştı. Bu kapsamda Rusya’ya 2009 için 500 milyon dolar ödenmesi gerekiyor. Medvedev’in Türkiye temaslarında doğalgaz sözleşmelerindeki “al ya da öde” de esneklik sağlanması istenirken Türkiye’nin 2009 için ödemek durumunda kalabileceği yaklaşık 500 milyon dolarlık tutarın ötelenmesi hedefleniyor. Bugünkü görüşmede Enerji Bakanlığı’ndan hiçbir yetkili katılmayacak.
1- 500 milyon dolarlık al ya da öde pazarlığı yapılacak
2- 2011 yılında sona erecek Batı Hattı doğalgaz kontratının yenilenmesi için özel sektör temsilcileriyle görüşülecek
3- Gazprom ile yapılacak anlaşma yaklaşık olarak 1.1 milyar dolar değerinde olacak
Doğalgaza yüzde 15 zam geliyor
Petrole bağlı olarak fiyatı belirlenen doğalgaza 1 Şubat’tan geçerli olmak üzere yüzde 15 zam yapılması talep ediliyor. Reuters’a bilgi veren enerji yetkilileri, petrolün varil fiyatının 70 doların üzerinde seyrettiğini, bu artışın doğalgaz fiyatlarını doğrudan etkilediğini kaydederek, maliyet bazlı fiyatlandırma mekanizması çerçevesinde bir artışın gündemde olduğunu kaydettiler.
Bir yetkili, Botaş’ın maliyetleri karşılamak amacıyla 1 Şubat’tan geçerli olmak üzere doğalgaza yüzde 10’un üzerinde bir zam ihtiyacının tespit edildiğini bildirdi.
Elektrik fiyatına baskı
Ocakta doğalgaza yüksek oranlı bir zam yapması beklenen Botaş, fiyatlarda herhangi bir değişikliğe gitmemişti. Yetkililer, doğalgaza yapılacak bir zammın, tüketimin düştüğü ve Rusya ile İran’a karşı al ya da öde yükümlülüğünün arttığı bir dönemde bu riski daha da artıracağının, bunun aynı zamanda elektrik fiyatlarını baskılayacağının ve aynı zamanda enflasyona etkisinin olacağının altını çiziyorlar.
Bu arada Başbakan Tayyip Erdoğan, kömür yardımlarının sürdürüleceğini kaydederek, doğalgazın pahalı olduğu eleştirilerine, “Bunun fiyatını dünya belirliyor” yanıtını verdi ve şöyle devam etti:
“Öyle güçlü bir ülke olursunuz ki ekonomik noktada, kalkarsınız halkınızı bu noktada sübvanse edersiniz. Ama henüz o noktaya gelmedik. O noktaya geldiğimizde bu sübvansiyon da düşünülebilir.”
