2011 yılının Nisan ayında yürürlüğe giren Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’un en önemli maddelerinden biri olarak gösterilen ‘elektronik bilet’ uygulamasıyla tribünler yakın takine alınıyor. E-bilet sisteminin en çok dikkat çeken tarafıysa, bilet satın alabilmek için vatandaşlık numarası, fotoğraf, ev adresi ve kimlik bilgilerinin ‘beyan’ edilmesinin istenmesi. Bu bilgilerin istenmesinin ardında fişleme amacı olduğu iddiaları dillendiriliyor. Hukukçulardan, elektronik bilet gerekçesiyle ülke çapında vatandaşlardan bilgi toplamanın ‘fişleme’ sayılacağı ve insan haklarına aykırı olduğu görüşünü belirtenler var.
Cumhuriyet'ten Arif Kızılyalın'ın haberine göre de, uygulamanın amacı fişleme. Haberde, sistemin, tepki gösteren-isyan eden-hak arayan kesimi bu yolla gözlem altında tutma çabası olduğu vurgulanıyor. Tribündeki en ufak bir protesto sonrasında, toplu gözaltılarla, taraftarlar arasındaki muhaliflerin baskı altına alınması söz konusu. Fakat TFF yetkilileri sistemin pek çok başka amaca hizmet ettiğini belirtiyorlar.
Yüz tanıma devrede
TFF idarecileri, yeni yasadaki elektronik bilet uygulamasının kameralı statlarda gerçek amacına ulaşacağını bildirirlerken, bir TFF yetkilisi, “Eskiden statlarda olay çıkaranlar için kimlik doğrulaması yapılamıyordu. Bu sayede eğer tribünde küfür ettiği veya yasayı çiğnediği belirlenen bir kişi varsa tespit edilecek ve yakalanıp adalete teslim edilecek” dedi.
Alkin: 'Koltuk kavgalarının da başka olayların da önüne geçilecek'
TFF Genel Sekreteri Emre Alkin, elektronik bilet uygulamasına iyi tarafından bakılması gerektiğini savunanlardan. “Kargaşanın önüne ancak bu yöntemle geçeriz” diyen Prof. Alkin, Türk futbolunun tribün terörünü bu yolla engelleyeceğini söyledi. Alkin, “Bu yolla bilet kuyruğu kargaşası ortadan kalkacak. Maça geç geldin, gelmedin, yerine başkası oturdu gibi bir sıkıntı olmayacak. Tribünde olay çıkaran, başkasının hakkına saygı göstermeyen hakkında yasalar öngörüyorsa işlem yapılacak. En azından elinde bıçakla yakalanan ve serbest bırakılan futbolsever haberlerini gazetelerde okumayacağız çünkü hem kamera görüntüsü olacak, hem o eylemi gerçekleştiren kişi belli olacak. Böylelikle aileler çocuklarını güvenle maça gönderebilecek. İyi tarafından bakalım” dedi.
Dünya'nın ilk örneği olabilir
Türkiye e-bilet uygulamasını gerçekleştirirse, bu alanda elektronik ortama komple geçen ilk ülke olacak. Şu ana kadar, Macaristan, İtalya, İngiltere ve İspanya’da henüz ‘planlama’ aşamasında gerçekeştirilen elektronik bilet uygulamasını, Avrupa’nın Barcelona, B.Münih gibi köklü kulüplerinin de test ettiği öğrenildi. Ancak hiçbir ülke mali külfeti de bulunan ‘elektronik bilet’ uygulamasına geçmedi.
Statlar yeterli mi?
* Sivas 4 Eylül Stadı: 15 bin seyirci kapasiteli, kamera sistemi zayıf
*Akdeniz Üniversitesi Stadı (Antalya): 7 bin kapasiteli, kamera sistemi zayıf
*Ankara 19 Mayıs Stadı: 20 bin kapasiteli, kamera sistemi var
*Atatürk Olimpiyat Stadı: 76 bin kapasiteli, kamera sistemi var
*Bursa Atatürk Stadı: 25 bin kapasiteli, kamera sistemi var
*Dr. Necmettin Şeyhoğlu Stadı (KDÇ.Karabük): 8 bin kapasiteli, güvenlik sistemi zayıf
*Elazığ Atatürk Stadı: 15 bin kapasiteli, kapalı devre kamera sistemi var
*Eskişehir Atatürk Stadı: 18 bin kapasiteli, kamera sistemi zayıf
*Avni Aker Stadı (Trabzon): 29 bin kapasiteli, kamera sistemi zayıf
*Kâmil Ocak Stadı (G.Antep): 17 bin kapasiteli, kamera sistemi zayıf
*Kayseri Kadir Has Stadı: 40 bin kapasiteli, kamera sistemi var
*Konya Atatürk Stadı: 22 bin kapasiteli, kamera sistemi zayıf
*Manisa 19 Mayıs Stadı (Akhisar B.): 17 bin kapasiteli, kamera sistemi zayıf
*Recep Tayyip Erdoğan Stadı (Kasımpaşa - Beşiktaş): 15 bin kapasiteli, kamera sistemi var
*Şükrü Saracoğlu Stadı (F.Bahçe): 52 bin kapasiteli, kamera sistemi var
*Türk Telekom Arena (G.Saray): 52 bin kapasiteli, kamera sistemi var
*Yeni Rize Şehir Stadı: 16 bin kapasiteli, kamera sistemi var.
‘Hukuki altyapı şart’
Avukat Şekip Hardal, kameralı takip sisteminin, holiganizm dışındaki olaylara karışan kişileri tespit etmek için de kullanılabileceğini ve bunun futbolu olumsuz etkileyeceğini şu sözlerle belirtti: 'Sahalarımızda gerçekleşen holiganizm dışındaki sosyal eylemlerle ilgili de bu kayıtların Cumhuriyet Savcıları tarafından delil olarak kullanılabilme imkanı tabii ki de mevcuttur. Önemli olan yasa koyucunun bu kayıtların tutulmasıyla ilgili hukuki altyapıyı sağlıklı bir şekilde oluşturmasıdır. Aksi takdirde söz konusu uygulamanın farklı sonuçlar doğurması bir eğlence sektörü olan futbolu olumsuz etkileyecektir.'
Taraftarlar Gezi direnişine katıldığı için uygulama erkene mi alındı?
Başbakanlık ve İçişleri Bakanlığı’nın haziran ayında gerçekleşen Gezi Parkı eylemleri sonrası olayların tribünlere sıçramasından çekindikleri için elektronik bilet uygulamasını ‘erken’e alması için TFF’ye ‘rica’da bulunduğu iddia edildi. Sezon başı ile birlikte Şükrü Saracoğlu ile TT Arena Statları’nda sistemin test edilmesi bekleniyor. Ayrıca yeni sezonla polisin stat içindeki önlemlerde aktif görev alması kararlaştırılmıştı. Böylelikle polis ile taraftar e-bilet nedeniyle karşı karşıya gelebilir.
Türkiye hazır değil
Bilet organizasyonları ve taraftarların spor alanına giriş sorumluluğu federasyonlarda olacak. Bu noktada federasyonlar ve kulüpler arasında anlaşmazlıklar yaşanabilecek. Çok sayıda kulübün stada taraftar çekebilmek için dağıttığı ‘ücretsiz’ biletler, yeni yasayla tarih olacak. Maçlara gidecek taraftarların elektronik kartları edinebilmesi, bunları sürekli kullanabilme durumu karmaşık bir halde... Sezon başında taraftar, kombine kart mı yoksa elektronik bilet mi alacak, bunların satışını kulüpler mi, ilgili federasyonlar mı yapacak soruları akıllara takılıyor. Elektronik sistemle kendi adına bilet alacak bir taraftar, stat turnikelerine kimlik bilgileriyle fotoğrafı yüklendiği için kartını başkasına devredemeyecek. Şehir dışından gelen bir kişi, izlemek istediği maça nasıl gidecek, kartını veya biletini ne şekilde alacak bilinmiyor. Ülkede kitlelerin desteklediği büyük kulüplerin seyirci sorunu yaşamayacağı hesaplansa dahi; yeni yasayla özellikle Anadolu ekiplerinin durumu daha kötü hale gelebilecek. Tribünlerini her maç düzenli doldurma konusunda sıkıntı yaşayan PTT 1. Lig, Spor Toto 2. ve 3. Lig takımları elektronik kart sistemine adapte olma, stada taraftar getirme açısından sorunlarla burun buruna kalacak.
Sistem nasıl işleyecek?
İlk planda Kadıköy Şükrü Saracoğlu ve Türk Telekom Arena Statları’nda başlatılacak olan elektronik bilet uygulaması, yasanın getirdiği dayatma nedeniyle 2014 yılının nisan ayına kadar tüm Süper Lig maçlarının oynandığı statlarda uygulanacak. Pilot bölge İstanbul’dan sonra Kayseri, Bursa, Trabzon, Antalya ve Eskişehir’de de e-bilet uygulamasına geçilecek.
Öncelikle kulüp üyeleri, taraftar kart ve kombine bilet sahipleri, ihaleyi kazanan Aktif Bank - Çalık Grubu ortaklığının açacağı ofislere kart başvurusunda bulunacak. Fotoğraflı bir kimlik belgesi görünümündeki ‘e-futbol’ kartının içinde çip adı verilen manyetik bir okuyucu bulunacak. Taraftar gideceği maçın biletini kredi kartı veya benzeri yolla ‘e-kart’ına işletecek. Maç günü turnikeden kartını okutup geçecek olan futbolsever tribündeki yerini alacak, hiç kimse birbirinin yerine oturamayacak. Tribünde olay çıkaran taraftarlar hakkında ise kamera tespiti sonrası yasal işlem başlatılacak.
Tribünde davul yasağı
Galatasaray ile Fenerbahçe arasında oynanacak Süper Kupa Finali’ne iki hafta kala, karşılaşma için getirilen yasaklar gündemi sarstı. Kayseri İl Spor Güvenlik Kurulu’nun toplantısı sonrasında, final maçına davul ve vurmalı müzik aletleriyle ‘tahrik edici sözler taşıyan’ pankartların alınmayacağı açıklandı. Galatasaraylı ve Fenerbahçeli taraftarların bu yasaklarla ilgili ortak düşüncesi ise ‘taraftarın sesini kısmak istemeleri’ şeklinde oldu. Sorunların yasak koyarak düzelmeyeceğini düşünen taraftarlar, “Siyasi güçler, kendi istekleri dışında bir şey olsun istemiyor” görüşünde birleşiyor.
