Fındığını söküp serada kesme çiçek yetiştiren üreticinin, fındıktan elde edilen gelirin 101 katı oluyor.
Fındık strateji kapsamında 3 yılda 176 bin hektar alanda fındık ağaçlarının
sökümünü hedefleyen Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na göre, fındık
yerine, lale, karanfil gibi kesme çiçek üreten bir çiftçi, net kârını
101 kat artırabilecek.
Bakanlığın hesaplamasına göre, düz arazide
fındığını söküp serada kesme çiçek yetiştiren üreticinin dekar başına
net kârı, 249 liradan 25.6 bin liraya çıkıyor. Fındığını söken
üreticiye, kesme çiçekten sonra en yüksek kârı, fındığa göre 24 kat ile
örtü altı domates üretimi, 16 kat ile mavi yemiş (yaban mersini), 13
kat ile kivi sağlayacak. Ancak fındıkçının daha fazla kazanabilmesi
için söküm masrafına katlanması, yeniden üretim yatırımı yapması ve
ayrıca pazarlama sorununu da çözmesi gerekiyor. Diğer taraftan, fındık
üretiminin genelde köyde kalan yaşlı nüfus tarafından sürdürülmesi,
fındığın fazla bakım gerektirmemesi, yaşlı nüfusun fındığın yerine
yoğun bakım gerektiren ürünlere geçiş konusunda isteksiz davranmasına
yol açabileceği belirtiliyor.
11 yeni ürün öneriliyor
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, fındık stratejisi üzerinde çalışırken,
fındığını sökecek üreticinin yönlendirilebileceği tarımsal üretim
alanlarını da değerlendirdi. Uzmanlar, iklim ve coğrafi verileri
dikkate alarak, bölgede yetiştirilebilecek 11 çeşit ürünü, fındık
geliri ile karşılaştırdı.
Buna göre, yüzde 6 eğimden daha düşük
alanlarda, serada kesme çiçek ve domates üreten üretici, fındığa göre
“kat kat daha fazla net kar” elde ediyor. Yüksekliği 750 metreden daha
yüksek yerlerde ise mavi yemiş olarak nitelendirilen yaban mersini
üretimi halinde ise fındığa göre 16 kat daha fazla net kâr sağlıyor.
Bakanlığın verilerine göre, halen 750 metreden daha yüksek, orman ve
hazine arazisi dahil 100 bin hektar alanda, yüzde 6’dan daha düşük
eğimli 53.5 bin hektar alanda fındık üretimi yapılıyor.
Fındık üretim
alanlarının belirlenmesine ilişkin kanun ve fındık stratejisi uyarınca
bu alanlarda fındık üretiminin yapılmaması, bahçelerin sökülmesi
gerekiyor.
Fındık ucuz, çiçek pahalı
Bakanlığın hesaplamasında, fındığın kilogram maliyeti 1.95 lira,
dekarda verim 120 kilogram, toplam üretim masrafı dekara 254 lira,
ortalama fiyat da 4.18 lira olarak kabul edildi. Buna göre, fındıkçı, 1
dekardan, 480 lirası fındıktan, 22 lirası yan ürünlerden olmak üzere
toplam 502 lira kazanıyor ve net 249 lira kâr elde ediyor.
Alternatif
olarak serada kesme çiçek üretimine geçerse, seranın kuruluş yatırım
maliyetleri dikkate alınmadan yapılan hesaplamaya göre, dekarda 160
bin adet kesme çiçek üretilebilecek. Bunun normalde 250 bin adete
kadar çıktığına dikkat çeken uzmanlar, çiftçi şartlarını dikkate alarak
en düşük verim ve üretim miktarlarını dikkate alarak hesaplama
yaptıklarını belirtti. Buna göre, 1 dekar serada 160 bin adet kesme
çiçek üreten çiftçi, bunun için 14.4 bin lira üretim masrafı yapacak.
Tanesini 0.25 liradan satınca 40 bin lira gelir elde edecek. Çiftçinin
bu durumda 25 bin 600 lira net kâr elde edeceği öngörülüyor.
Serada domates bile çok kârlı
SERADA domates üretiminde dekara 14 ton ürün alan çiftçi, bunun
kilosunu 0.91 liradan satsa 12 bin 740 lira gelir elde edecek. Toplam 6
bin 580 lira olan üretim masrafları düştüğünde, fındıktan elde ettiği
kârın yaklaşık 24 katı, net 6 bin 160 lira kâr elde edeceği hesaplandı.
Yüz metre karelik bir seranın kurulum maliyetinin 800-bin lira arasında
değiştiğini belirten yetkililer, fındık işletmelerinin ortalama
büyüklüğünün 14-19 dekar olduğunu hatırlatarak, kurulacak 200-300
metrekarelik kesme çiçek serasından, 14 dekarlık fındık bahçesinden
daha fazla net kâr elde edebileceğini ifade ediyor.
Çarşamba’da kesme çiçek için uzman da işçi de yok
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Gökhan Günaydın,
“Fındık yerine önerilen ürünlerin hem ekonomik hem de ekolojik olması
gerekir. Çarşamba Ovası’nda kesme çiçek yetiştirmeye kalksam, ne bir
tane uzman ne de bu işte çalışacak işçi bulabilirim” dedi. Günaydın,
alternatif tarım ürünleri belirlenirken, bakanlığın bölgedeki
demografik yapıyı dikkate almadığını öne sürdü. Fındıkta 2001-2003
döneminde uygulanan söküm politikasının sonuç vermediğine işaret eden
Günaydın, bu yıl açıklanan stratejinin de başarılı olmayacağını iddia
ederek, özellikle 750 metrenin üzerinde fındık yetiştirilemeyeceğine
ilişkin yasağın mutlaka kaldırılması gerektiğini kaydetti. Fiskobirlik
Başkanı Lütfi Bayraktar da bakanlığın öneri paketini, “masa başına
yapılmış, hiç bir uygulama imkanı olmayan, örnekleme yapılmayan bir
hadise, ciddiye alınacak tarafı yok” diye değerlendirdi.
Ziraat’ten sübvansiyonlu kredi, bakanlıktan hibe
ZİRAAT Bankası aracılığı ile kullandırılan tarımsal kredilerde,
faizlere yüzde 25-60 arasında sübvansiyon uygulanıyor. Sübvansiyonlu
kredilerde, kontrollü örtü altı tarımı, organik tarım, sertifikalı
tohum ve fide üretimi konularında 750 bin lira, diğer üretim
konularında 250 bin lira limit bulunuyor. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
da, Kırsal Kalkınma Yatırımların Desteklenmesi Programı kapsamında
yapılacak yatırım tutarının yüzde 50’si kadar hibe desteği verebilecek.
Fındık bahçelerini söküp asgari 5-10 dekarda sertifikalı fidan ile
bahçe kuran yetiştiricilere de dekar başına 100-250 lira fidan desteği
ödenebiliyor.
