Yurtdışındaki bankalara biz para veriyoruz
Ziraat Bankası Genel Müdürü Can Akın Çağlar: “ Elimizdeki günlük 2-2,5 milyar dolar likiditeyle Avrupa ve Amerika bankalarını bir anlamda biz fonluyoruz.”
Lehman Brothers'in iflasının Türkiye'ye etkilerini değerlendiren Ziraat Bankası Genel Müdürü Çağlar, “Global ekonomi olacağız, dünyayla her konuda rekabet edeceğiz denilen bir ortamda, bu işin Türkiye'ye yansımamasının, bu olaylardan etkilenmemenin mümkün olmadığını” vurguladı.
Önemli olanın bu işten en az etkilenerek çıkabilmek olduğunu dile getiren Çağlar, bu işin “mali, finans, ve siyasi istikrar”dan oluşan üç ayağı bulunduğunu anlattı.
Çağlar, “Siyasi istikrar ve bütçe disiplini sağlandığı sürece, bankacılık sektörü de Merkez Bankası ve Hazine'nin borç ve faiz politikası çerçevesinde düzeni sağladığı sürece bu işten en az etkileniriz gibi gözüküyor. Yoksa etkilenmemek mümkün değil. Çünkü reel sektörün 130 milyar dolara yakın dışarıdan borçlanması söz konusu. Bu borçlanma devam edecek mi? Ciddi miktarda ihracat hacimlerine ulaşmış bir ülke haline geldik. Bütün bunların yavaşlaması bizi de bir şekilde etkileyecek” diye konuştu.
İş adamlarına uyarı
Çağlar, firmaların, finansal piyasalarda yaşanan krizden daha az etkilenmesi konusunda önerilerde de bulundu.
Bu konuya ilişkin bir örnek de veren Çağlar, kendisine telefon eden İstanbullu büyük bir iş adamının, “Hiç ihtiyacımız yok ama kredi müracaatında bulunmak istiyoruz” dediğini aktardı. İhtiyaç olmadığı halde neden bu talepte bulunduklarını sorması üzerine ise bu iş adamının tedbiren kredi talebinde bulunduğunu söylediğini anlattı. Bunu “önemli bir öngörü” olarak niteleyen Çağlar, şöyle konuştu:
“(Şu anda kredi kullanmıyorum) diyor. İşleri de gayet iyi. Birkaç sektörde yatırımı olan biri. Bizden bir kredi müracaatında bulunuyor. Şu anda, bilançolar bozulmadan kredi ihtiyacı olmayan firmaların, şirketlerin bankalarla diyaloğunu artırıp kendilerine kredi hakkı tesis ettirmeleri belki, reel sektör için alınabilecek tedbirlerden bir tanesi. Bir müddet sonra eğer ekonomi yavaşlarsa, bütün ekonomi değil ama spesifik sektörleri etkilemeye kalkarsa, kendileri de o sektörlerle iş yapıyorlarsa bilançolar hızla bozulacağı için kredi bulma veya kredilerini çevirme konusunda zorlanabilirler.”
Biz şu anda yurt dışını fonluyoruz
Ziraat Bankası'nın son birkaç günde yurt dışından fonlama yapıp yapmadığına ilişkin bir soruya verdiği yanıtta ise Çağlar, “Hayır. Biz şu anda yurt dışını fonluyoruz. Benim elimde günlük, aşağı yukarı 2-2,5 milyar dolar civarında likiditem var. Bu likiditeyle Avrupa ve Amerika bankalarını bir anlamda biz fonluyoruz” dedi.
Bir başka soru üzerine, 2001 krizinde, her gün 2-3 bankanın battığını, insanların mevduatlarını nerede tutacaklarını bilemediklerini hatırlatan Çağlar, şu anda Türk bankacılığı olarak paralarını yurt dışındaki muhabir bankalarda tuttuklarını söyleyerek, şöyle devam etti:
“Merkez Bankası, hepimiz... Bunları nerede tutacağız? (Bizim parayı tuttuğumuz bankalara da bir gün bir şey olursa) sıkıntısı yaşadığımız için biz tedbiren şunu yaptık, özellikle takas işlemlerimizde bizim New York'ta şubemiz vardı. Onu birkaç ay evvel Amerikan Merkez Bankası'nın (FED) EFT sistemine dahil ettik. Dolayısıyla bütün takas işlemlerimizi kendi şubemiz üzerinden geçireceğiz. Belki de diğer Türk bankalarına bu anlamda hizmet verebiliriz.
Almanya'daki Alman Merkez Bankası'nın EFT sistemine dahil olan Ziraat AG diye kendi iştirakimiz olan banka, onlar üzerinden geçiriyoruz... Kendimize birtakım prensipler koyuyoruz. (Mevduat tabanı olan bankalarla ağırlıklı olarak çalışalım, yatırım bankaları ile çalışmayalım) gibi tedbirler alıyoruz. Türkiye'deki işlemlerden ziyade dışarıdaki işlemlerin doğru algılanmasına ve eldeki mevcut rezervin doğru adreslere konması üzerine uğraş veriyoruz.”
“Amerika Avrupa'yı, Avrupa bizi etkiliyor”
Bir başka soru üzerine, FED faizleri ve Avrupa Merkez Bankası faizlerine ilişkin son 8-10 yılı taradıklarını ifade eden Çağlar, bu çalışmanın sonuçları hakkında bilgi verdi. Bu çalışmada, FED'in faiz indirimlerinin veya artırımlarının, belli bir gecikmeyle Avrupa Merkez Bankası tarafından takip edildiğini saptadıklarını anlatan Çağlar, “Bu, şu anlama geliyor, Amerika'da ortaya çıkan bir ekonomik değişim belli bir gecikmeyle Avrupa'yı etkiliyor. Avrupa'daki etkileşim de belli bir gecikmeyle bizi etkiliyor. Bizim ihracatımızın yüzde 40-45'inin AB'ye yönelik olması bir şekilde bizi de etkileyeceği sonucunu çıkarıyor.
Önemli olan bu konuda reel sektör olarak tedbir alabilmek” diye konuştu.
“Hazine tedbirli”
Yıl sonuna kadar Hazine'nin yapacağı itfaların 30 milyar YTL civarında olduğunu, şu anda Hazine'nin rezervlerinin ise 25 milyar YTL civarında bulunduğunu anlatan Çağlar, “Neredeyse yıl sonuna kadarki itfalar kadar rezerv birikmiş vaziyette. Dolayısıyla Hazine bu anlamda tedbiri almış vaziyette” dedi.
Bütçe ve vergi gerçekleşmelerinin şu ana kadar iyi gittiğini belirten Çağlar, ancak ekonominin yavaşlaması halinde bunlarda bir miktar sapma ortaya çıkabileceğine işaret etti. Çağlar, olayın iki yönü bulunduğunu, bunları hükümet politikaları çerçevesinde alınması gereken tedbirler ve bankacılık sektörü olarak alınması gereken önlemler olarak sıraladı.
Çağlar, “Önemli olan reel sektörün kendini dış dünyadaki gelişmeye göre adapte etmesi, oradaki yavaşlamayı başka pazarlar bularak aşmaları gerekiyor” diye konuştu.
