Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği'nin (CİSST) cezaevindeki engelli, LGBT bireyleri, yabancı uyruklu ve yaşlı mahpusların durumlarına ilişkin, “Özel İhtiyaçları Olan Mahpuslar Projesi” çalışmasının ilk değerlendirmesine göre, LGBT mahpuslar, kendi güvenlikleri gerekçe gösterilerek diğer mahpuslarla bir araya getirilmiyor. Bu nedenle, ortak kullanım alanlarına çıkmaları engellenmiş oluyor. Bu yaklaşım, LGBT bireyleri için ‘tecrit’ anlamını taşıyor. CİSST, hapishanelerdeki engelli mahkumlar için yapılan düzenlemelerin bir kısmını ‘göstermelik’ dedi. Hapishane ziyaretlerinin birinde, sonradan açılan bir kapının arkasında ‘taş merdiven’ olduğuna dikkat çekti. CİSST’in, tekerlekli sandalyeli temsilcileri, ancak 4 mahkumun kaldırmasıyla hapishaneye girebildi.
Eşcinsel, engelli, yaşlı mahkumların durumları
CİSST, Kasım 2012 tarihinden itibaren “Özel İhtiyaçları Olan Mahpuslar Projesi” adı altında bir çalışma yürüttü. Özel ihtiyaçları olan mahkum odaklı bir çalışma yürüttü. Projede, Engelli, LGBT, yabancı uyruklu ve yaşlı mahpusların durumlarını anlaşılır kılmak, sorunlarını tespit edebilmek ve bu sorunlara çözüm önerileri oluşturabilmek amaçlandı. Farkındalık yaratmak, proje sonunda özel ihtiyaçları olan mahpuslara ilişkin belgeler oluşturmak ve bu belgeleri, hem kamuoyunun hem de hapishanelerle ilgili politika yapıcılar, idareciler ve yürütücülerin bilgisine sunmak hedefler arasında.
CİSST, projeleriyle ilgili değerlendirmelerini 7 Kasım Perşembe günü 10:30-12:00 saatleri arasında TMMOB Mimarlar Odasının Karaköy’deki salonunda düzenleyecekleri basın toplantısıyla açıklayacak.
Cezaevi ziyaretlerinin de yapıldığı projede tespit ve değerlendirmeler şöyle:
Adalet Bakanlığı’nın bu guruplara yönelik projesi yok
-Proje çalışması süresince görülmüştür ki, Adalet Bakanlığı ve Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün özel ihtiyaçları olan mahpuslara yönelik politikası yok denilecek düzeydedir. (Bakanlığın bu konudaki ilk çalışması projemiz başladıktan ve kamuoyuyla paylaşıldıktan sonra gündeme gelmiştir.)
LGBT bireylerine yönelik istatistikler yeni tutulmaya başlandı
-Bakanlık ve Genel Müdürlük, özel ihtiyaçları olan mahpuslara ilişkin politika oluşturabilmek için elde olması gereken istatistiki verilerden yoksundur. Özellikle engelli ve LGBT mahpuslarla ilgili istatistikler yeni tutulmaya başlanmıştır ve kriterleri oluşturulamadığı için henüz değerlendirme yapmaya olanak sağlayacak güvenilirlikten yoksundur.
Engelliler için düzenlemenin bir kısmı göstermelik
-Engelli mahpuslar için hapishanelerde yapılan düzenlemelerin bir kısmı göstermeliktir. Hapishane ziyaretlerinden birinde engelli mahpuslar için sonradan açılan bir kapının arkasında taş merdiven olduğu görülmüştür. Tekerlekli sandalyede bulunan STÖ temsilcileri ancak 4 mahpusun kendilerini sandalye ile kaldırarak merdivenin diğer tarafına alabilmesiyle hapishaneye girebilmişlerdir.
Engelliler cezaevinde sosyal yaşamdan mahrum
-Engelli mahpuslar, iki kat üzerine inşa edilen ve havalandırma hariç neredeyse bütün sosyal kullanım alanları üst katlarda yer alan hapishanelerde sosyal yaşamdan mahrum bırakılmaktadır.
-Mahpuslar atölyelerde günde 6-7 liraya çalıştırılmaktadırlar. Hapishanelerde özel işletmelerin atölye açmasına izin verilmektedir ve mahpuslar bu atölyelerde özel işletmenin dışarıdan gönderdiği ustabaşının altında çalıştırılmaktadırlar.
Pul parasından mahrum yabancı uyruklular
-Hiçbir maddi olanağı olmayan, bir çoğunun ziyaretçisi gelemeyen yabancı uyruklu mahpuslar arasında mektubunu gönderebilecek pul parasından mahrum olanlar dahi bulunmaktadır.
Tecrit koşullarında LGBT’liler
-LGBT mahpuslar, kendi güvenlikleri gerekçe gösterilerek diğer mahpuslarla bir araya getirilmemektedir. Bu durum onların ortak kullanım alanlarına çıkabilmesine engel teşkil etmekte, tek LGBT mahpus olarak bulundukları hapishanelerde ise tecrit anlamına gelebilmektedir.
