İki lider bir saat 15 dakika süren Moskova'daki görüşmelerinin ardından Üst Düzey İşbirliği Toplantısı'na başkanlık etti. Bu toplantı sonrasında ise iki ülke arasında varılan anlaşmaların imzalandığı basın toplantısına katıldılar.
Rusya Devlet Başkanı Putin , Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan'la bir yıl içinde 4. kez görüştüklerini, ikili kilit faaliyetlerin yeniden başlatıldığını belirtti.
Türkiye ile bakanlıklar arası, parlamentolar, bölgeler arası ilişkilerin geliştiğini söyleyen Putin, ticaretin ve hizmetlerin artırılmasına yönelik orta vadeli bir program imzaladıklarını, yeni ortak yatırım fonu kurma kararı aldıklarını kaydetti. Putin bu fonun bir milyar dolarlık sermayesi olacağını kaydetti.
Konuşmasında Türk Akımı'na da değinen Putin, öncelikli hedeflerden birisinin Türkiye ile sanayi ortaklığının kurulması olduğunu söyledi. 2019'un karşılıklı kültür ve turizm senesi olmasını planladıklarını belirten Putin, Türkiye'nin Rus turistler için yeniden gözde ülke haline gelmeye başladığını söyledi.
Putin Suriye'de ateşkes muhafaza ediliyor
Türkiye ve Rusya'nın çabalarıyla Suriye ile ilgili olarak Astana'da siyasi müzakerelerin başlatıldığını hatırlatan Putin, "Suriye'de Türkiye, Rusya ve İran sayesinde ateşkes muhafaza ediliyor. Şiddet büyük ölçüde azaltıldı. Türkiye ile özellikle IŞİD'e karşı işbirliğini sürdürmeye kararlıyız. İstihbarat teşkilatları ve askerlerin yardımı ile bunu gerçekleştireceğiz. Bir kez daha Türk cumhurbaşkanına içerikli görüşmeler için teşekkür ediyorum" dedi.
Erdoğan'ın konuşması
Erdoğan ise konuşmasına "Değerli dostum Putin'e teşekkür ediyorum” diyerek başladı. Amacın ülkeler arasındaki dostluk ilişkilerini kurumsallaştırmak, stratejik bir çerçeveye kavuşturmak olduğunu söyleyen Erdoğan, yeni işbirliği alanları tesis ederek iki ülkenin ilişkilerini derinleştirmeyi istediklerini vurguladı.
2015 yılında Rus uçağının düşürülmesiyle iki ülke ilişkilerinde zaman kaybedildiğini söyleyen Erdoğan, iki ülke arasındaki dostluğun bütün sınamaları aşacak güçte olduğunu kaydetti. Son aylarda atılan adımlarla iki ülke ilişkilerini normalleştirme yönünde adımlar atıldığını hatırlatan Erdoğan, "Gelinen aşama kayda değer ama yeterli değil. Bugünkü Konsey toplantısıyla normalleştirme sürecinin sona erdirdiğimizi düşünüyoruz” dedi.
Siyasi düzeydeki diyaloğun ekonomik düzeye sirayet etmesini sağlamayı amaçladıklarını söyleyen Erdoğan, "Rusya'nın ülkemizle ekonomik ilişkilere ilişkin kısıtlamaları tamamen kaldırmasını bekliyoruz. Ancak bu şekilde 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine ulaşabiliriz. Fakat son olaylardan sonra 17 milyar dolara kadar düştük. Şimdi tekrar telafi ederek bu kaybı önleyeceğiz” dedi. Bu yıl turizm alanında bir rekora imza atmak istediklerini söyleyen Erdoğan, Rusları Türkiye'ye davet etti.
Erdoğan: Suriye üzerinde hassasiyetle durduk
Suriye konusu üzerinde hassasiyetle durduklarını bunun yanı sıra Karadeniz Ekonomik İşbirliği, Azerbaycan-Rusya- Türkiye üçlü işbirliği üzerinde durduklarını belirten Erdoğan, Suriye'deki çatışmaların yükünü 911 km. sınırı olması nedeniyle Türkiye'nin çektiğini kaydetti. Erdoğan, "Burada dayanışmaya ihtiyacımızın olduğunu gündeme getirdik. 24 Ağustos'ta başlattığımız Fırat Kalkanı, DEAŞ'a vurulan en büyük darbedir" dedi.
Suriye'de insani yardım konusunda Rusya ile Türkiye'nin işbirliğinin oradaki birçok mağduru rahata kavuşturabilecek adım olduğunu söyleyen Erdoğan, Astana toplantılarının Cenevre sürecinin tamamlayıcısı, destekleyicisi olarak başarılı geçtiğini ifade etti. Erdoğan bunda Türkiye ve Rusya'nın ortaya koyduğu iradenin payı olduğunu vurguladı.
Cenevre'nin sonuca taşınması için bütün tarafların samimiyetle çalışması gerektiğini belirten Erdoğan, "Bir terör örgütüyle diğerinin bertaraf edilmeyeceği bilinmelidir. 35 yıldır terörle mücadele eden bir ülke olarak başta DEAŞ olmak üzere, PYD, El Nusra gibi terör örgütleri her an karşımızda olan örgütlerdir. Suriye'nin milli birliğini ve toprak bütünlüğünü kimse tehlikeye atmamalıdır. Soruna hakkaniyet temelinde gayretlerimize devam edeceğiz. Bütün konularda hemfikir olmasak da iletişim kanallarını açık tutacağız" dedi.
Erdoğan konuşmasının sonunda geçen yıl Ankara'da uğradığı silahlı saldırı sonucu yaşamını yitiren Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov'u saygıyla andığını belirterek, ailesine ve Rus halkına başsağlığı diledi.
Erdoğan: Bundan sonraki hedef Rakka
İki lider daha sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan Menbiç'le ilgili bir soru üzerine bundan sonraki sürece dair şöyle konuştu:
"Münbiç süreci var. Bildiğiniz gibi şu anda orada Türkiye-Rusya olarak koalisyon güçleriyle bir iş birliği yapalım istiyoruz. Bu iş birliğiyle beraber Münbiç halkının oraya yerleşmesini sağlayalım. Yani terör örgütlerinin oraları işgalinden değil değil, kendi halkının oralara yerleşmesi en büyük arzumuzdur. Bundan sonra asıl hedef Rakka. Rakka biliyorsunuz DEAŞ'ın en büyük örgütlendiği yerdir ve elimizdeki rakamlara göre 3 bin civarında DEAŞ'lının oralarda olduğu, bize istihbaratın verdiği bilgilerdir."
Vize yasağı kalkacak
Vladimir Putin'se bir gazetecinin Türk vatandaşlarına uygulanan vize kısıtlaması ile ilgili sorusu üzerine şunları söyledi:
"Türk vatandaşlarına yönelik çalışma izinleri, vize kolaylığı ve Türk şirketlerine yönelik yasaklar en yakın zamanda kalkacaktır, bu konuda siyasi karar alındı. En yakın zamanda uygulanacaktır."
© Deutsche Welle Türkçe
DW/dpa, HT/GA
