İngiltere'de yayınlanan Financial Times (FT) gazetesi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesud Barzani'nin 25 Eylül'de yapılacak bağımsızlık referandumundan geri adım atmamasının "Ankara ile ilişkileri test ettiğini" yazdı.
FT'nin analizinde, PKK'nın Kuzey Irak'taki varlığı konusunda IKBY'nin 'denge' unsuru görevi gördüğüne, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın da son 10 yılda Barzani'ye sıkı destek verdiğine dikkat çekiliyor.
Ankara ile Erbil arasındaki ekonomik çıkarlar ve petrolle doğalgaz bağlantılarının referandum konusunda Türkiye'nin tutumunu şekillendirdiği belirtilen analizde, şu ifadelere yer veriliyor:
"En kritik konu petrol ve doğalgaz hatları"
"Türk şirketleri, IKBY'nin altyapısını oluşturmasına destek verdi. Erbil'de inşa edilen 550 milyon dolarlık havaalanı ve bölgede faaliyet gösteren 1300 Türk şirketi buna dahil. Ancak en kritik konu, iki bölge arasındaki petrol ve doğalgaz hatları. Iraklı Kürtler Türkiye'nin güneydoğusundan Akdeniz'e ulaşan boru hattından günde 550 bin varil petrol ithalat ediyor ve gelirinin büyük bölümünü böyle sağlıyor."
"Erdoğan, çıkarları dengelemek zorunda"
Erdoğan'ın bağımsızlık referandumunun yapılması halinde oluşacak "domino etkisinin" Türkiye sınırındaki Kürtlere ulaşacağından endişe ettiği belirtilen yazı, şöyle devam ediyor:
"Erdoğan'ın sert duruşu Türkiye'deki milliyetçilerin hoşuna gidiyor ve Erdoğan'a ulusal desteğini perçinlemesi için fırsat sunuyor. Ancak Erdoğan'ın Türkiye'nin stratejik ve ekonomik çıkarlarını da dengelemesi gerekiyor."
"IKBY sayesinde Türkiye'nin Kuzey Irak'ta askeri üssü var"
Yazıda, Ankara'daki bir yabancı diplomatın, "Erdoğan'ın Barzani üstünde büyük bir baskı kurmaktan çekineceği" yönündeki şu görüşlerine yer veriliyor:
“Erdoğan kamuoyu önünde tabanı memnun etmek zorunda ama referandumu desteklemek için de sebepleri var. Türkiye'nin Kuzey Irak'ta IKBY sayesinde bir askeri üssü olduğunu unutmayın."
Türkiye'nin, Barzani'nin referandumu "bağlayıcılığı olmayan, sembolik bir oylama gibi ele alması" için atabileceği adımlar ise, bir analist tarafından şu sözlerle açıklanıyor:
"Türkiye'deki IKBY temsilcilerini sınır dışı edebilir, Türk konsolosluk çalışanlarını geri çağırabilir, kritik önemdeki Türk Hava Yolları'nın uçuşlarını durdurabilirler. Aynı zamanda başta elektrik olmak üzere bölgeye ithalatı sınırlayabilirler."
"Boru hattının kesilmesi Türkiye'yi de etkiler"
Ekim 2016'da kaydedilen son verilere göre IKBY'nin ürettiği petrolün yüzde 85'i Türkiye'nin güneydoğusundaki Ceyhan Limanı üzerinden satıldı.
Ancak FT yazarlarına göre, boru hattının kesilmesi "Türkiye'yi de etkiler" çünkü Barzani hükümeti Ankara'ya transit ücreti ödüyor. Türkiye de hızla büyüyen enerji ihtiyacı nedeniyle "ithalata fazlasıyla bağımlı".
"Erdoğan, Barzani'yle ilişkileri sürdürecek"
Türkiye'nin sert adımlar atması halinde "Orta Doğu ve Rusya arasında enerji ithalatı için bir transit yolu olma amacının" da darbe alacağı belirtilen yazı, şu ifadelerle sonlanıyor:
"Bir diplomata göre, Erdoğan bir yandan diş gösterirken, diğer yandan cüzdanını hepten kapatacakmış gibi yapıyor. Ancak bu, iki adımdan birini atmayı isteyeceği anlamına da gelmiyor. Çünkü Erdoğan çekildiği an İran'ın onun yerine geçmek için adımını atacağını biliyor. Bu yüzden Erdoğan Barzani'yle ilişkileri sürdürecektir. Diğer seçenekler, çok daha tatsız olur."
