T24- Prof. Dr. Güngör Uras, "asıl önemli gösterge" olduğunu vurguladığı "12 aylık ortalama enflasyon"un tüketici fiyatlarında yüzde 6.95, üretici fiyatlarında da yüzde 2.20 oranlarında yükseldiğini vurguladı. Uras rakamların talepte bir rahatlama ile üretim maliyetlerinde bir gerilemeye işaret etmediğine dikkat çekti.
Uras Milliyet'te yayımlanan (04.10.2009) yazısında ekim ayına ilişkin olarak açılanan enflasyon rakamlarını analiz etti. Uras'ın yazısı şöyle:
12 aylık ortalama enflasyon yüzde 6.95
Ekim ayında tüketici fiyatlarının yüzde 2.41, üretici fiyatlarının yüzde 0.28 arttığı açıklandı. Önemli olan aylık artışın ötesinde, son 12 ayda ortalama olarak fiyatların ne kadar arttığıdır. Ekimden geriye 12 ayda, ortalama olarak tüketici fiyatlarının yüzde 6.95, üretici fiyatlarının yüzde 2.20 arttığı anlaşılıyor.
İyi de bu rakamlar acaba üretici ve tüketici için ne ölçüde önem taşıyor?
- Ayşe Hanım Teyzem artık TÜFE ile hiç ilgilenmiyor. Çünkü onun cebinden çıkan para ile devletin açıkladığı enflasyon rakamları birbirine uymuyor.
Son günlerde et fiyatları arttı. Kış geliyor. Kömür, odun, mazot, gaz fiyatları arttı, artıyor. Buna karşılık gelirinde bir değişiklik yok.
- Enflasyon oranlarının düşük çıkması Merkez Bankası’nın faiz indirimini teşvik ediyor. Merkez faizleri indirince, bankalar da mevduat faizini indiriyor. Mevduat faizinin inmesiyle tasarruflarını mevduatta değerlendirenlerin faiz gelirleri azalıyor.
- Merkez faizi indirdiği için tüm banka kredilerinde maliyetler ucuzlamıyor ama, konut kredileri faizleri göreceli olarak cazip hale geliyor.
- TÜFE maaş ve ücret belirlemelerinde etkili oluyor. Bu nedenle maaş ve ücret artışı bekleyenler yıllık artışa bakıyor.
TÜFE beklenenin üzerinde
TÜİK tarafından dün saat 17.00’de açıklanan ekim ayı fiyat endeksleri, tüketiciler için beklenenin üzerinde bir fiyat artışını ortaya koydu.
CNBC-E anketlerine göre fiyat artışı beklentileri TÜFE’de aylık yüzde 1.88, yıllık 5.58, ÜFE’de aylık 1.05, yıllık yüzde 4.78 idi.
Tüketiciler için fiyat artışları bekleyişin üzerine çıkınca ne olacak?
- Merkez Bankası faizi daha fazla indirmekten korkacak. Piyasalarda faiz indiriminin sonuna gelindiği konuşulmaya başlanacak.
- İkinci el Hazine kâğıtlarında dün yıllık yüzde 8.88 olan faiz biraz daha yukarıya çıkacak. Hazine biraz daha pahalı faiz ödemeye başlayacak. Bankalar Hazine kâğıtlarını almaktan daha çok çekinecek.
Konut kredileri ucuzlamaz
- İMKB’de hisse senedi fiyatları gerilemese de eski coşku bir süre ortadan kalkacak.
- Konut kredisi faizlerindeki gerileme duracak. Belki de faizlerde hafif de olsa yukarıya hareket başlayacak.
- Doların TÜFE’de beklentiyi aşan artıştan etkilenmemesi bekleniyor. Dolar daha çok küresel piyasalardaki gelişmelerden etkileniyor.
Açıklanan ekim ayı ve 12 aylık ortalama fiyat artış oranları bize neyi gösteriyor?
(1)TÜFE’de beklenenin üzerindeki artış talepteki rahatlamadan kaynaklanmıyor.
(2) ÜFE’de beklenenin altındaki fiyat artışlarını sadece maliyetlerdeki gerilemeye bağlamak mümkün değil. Talep canlanamadığından üretici fiyatlarını aşağıda tutmaya mecbur kalıyor. Zararına olmasa bile kârdan fedakârlık ederek üretimi sürdürüyor.
