Son bir yılda reel olarak kazandıran finansal yatırım aracı külçe altın olurken, son üç ayda ABD doları yüzde 20’lik reel getiri oranıyla en çok kazandıran yatırım aracı haline geldi.
TÜİK Ekim 2008 sonu itibarıyla finansal yatırım araçlarının reel getiri oranları başlıklı raporun sonuçlarını açıkladı.
Rapora göre son bir yılda reel olarak en çok kazandıran finansal yatırım aracı külçe altın olurken, onu mevduat faizi izliyor. Öteki yatırım araçlarının hepsi yıllık bazda kaybettirmiş. En çok kaybettirenler ise yüzde 16.5’luk reel kayıp ile ABD doları ve yüzde 15.2’lik reel kayıp ile borsa indeksi.
Son üç aylık çerçevede baktığımızda ise görünüm değişiyor ve ABD doları yüzde 20’lik reel getiri oranıyla en çok kazandıran yatırım aracı haline geliyor. Doları, yüzde 1.2 ile mevduat faizi izliyor. Son üç ayda tek kaybettiren finansal yatırım aracı yüzde 25.2’lik reel kayıp oranıyla borsa indeksi olmuş.
Mahfi Eğilmez’in Radikal Gazetesi’nde yayınlanan, en çok kazandıran ve kaybettiren yatırım araçlarını değerlendirdiği (16 Kasım 2008) yazısı şöyle:
Spekülasyon
Küresel krizin yarattığı çalkantılı ekonomik ortam bir yandan birçok kayba yol açarken likiditesi yüksek yatırımcılar için de yeni ve yüksek kazançlara kapı açıyor. TÜİK’in açıkladığı Ekim 2008 sonu itibarıyla finansal yatırım araçlarının reel getiri oranları başlıklı raporun sonuçlarına dayanarak hazırladığım tabloyu aşağıda sunuyorum. Tabloda yer alan bütün sayılar yüzde olarak, parantez içi sayılar eksi olarak okunmalıdır. Tabloda geçen nominal sözcüğü elde edilen getirinin ilk, yani düzeltilmemiş hali, reel sözcüğü ise enflasyona (TÜFE) göre düzeltilmiş, yani enflasyondan arındırılmış halini gösteriyor.
Son bir yıllık çerçevede baktığımızda reel olarak en çok kazandıran finansal yatırım aracı külçe altın olmuş. Onu mevduat faizi izliyor. Öteki yatırım araçlarının hepsi yıllık bazda kaybettirmiş. En çok kaybettirenler ise yüzde 16.5’luk reel kayıp ile ABD doları ve yüzde 15.2’lik reel kayıp ile borsa indeksi. Son üç aylık çerçevede baktığımızda görünüm değişiyor ve ABD doları yüzde 20’lik reel getiri oranıyla en çok kazandıran yatırım aracı haline geliyor. Doları, yüzde 1.2 ile mevduat faizi izliyor. Son üç ayda tek kaybettiren finansal yatırım aracı yüzde 25.2’lik reel kayıp oranıyla borsa indeksi olmuş.
Ağustos sonunda ABD dolarının YTL paritesi 1.18 idi. Eylül ayında ABD doları yukarı doğru hareketlenmeye başlamıştı. ABD dolarının paritesi 1.20 iken 12 bin YTL’lik dolar alan hayali bir kişinin eline 10 bin dolar geçtiğini düşünelim. 23 Ekim günü doların paritesi 1.70’e çıktıktan sonra dolar YTL’ye karşı gerilemeye başladı. Bu hayali kişimiz o aşamada bu düşüşü görüp de aldığı 10 bin doları, gidişatı biraz izleyip de örneğin 1.68’den dolara çevirmiş olsaydı eline 16 bin 800 YTL geçmiş, yani iki aydan kısa bir süre içinde yüzde 40 oranında bir kazanç elde etmiş olacaktı.
Son dönemdeki en büyük spekülasyon örneği altınla başlayıp dolardan YTL’ye uzanan bir çevrimi içeriyor. 2007 başında altının gramı yaklaşık olarak 23 dolardı. O tarihte 1000 gram altın alan hayali bir kişi buna 23,000 dolar ödemiş olacaktı. 2008 yılının temmuz ayında altının gramı 35 dolar iken 1000 gram altınını satan bu hayali kişi 35 bin dolar elde etmiş olacaktı. Bekleyip de dolar kuru Ekim ayında 1.70’e çıktığında bu parayı YTL’ye çevirseydi 59,500 YTL’si olacaktı. Sonra dolar düşmeye başlayıp da 1.50’ye gerilediğinde bu parayla yeniden dolar alsaydı 39 bin 666 doları olacaktı. Yani 20 aylık bir sürede bu kişinin kazancı dolar bazında 16 bin 666 dolar ya da yüzde 72’ye ulaşacaktı.
Bu tür spekülasyonu yapan çok kişi var. Ve bu kişiler öyle sanıldığı gibi yalnızca varlıklı insanlar arasında değil. Bu işi kendi çapında yapıp para kazanan ya da kaybeden çok sayıda orta halli insan bulunuyor.
Yaşadığımız kriz dönemi bu tür spekülatif kazançlara büyük olanak sağlıyor. Ne var ki bu kazançlar büyük de risk içeriyor. Bu tür riskleri göze almak o kadar kolay değil. Yapılacak en doğru şey yatırım araçlarının çoğunu kapsayan bir sepet oluşturmak. Sepetler böyle büyük paralar kazandırmıyor ama büyük kayıplar da yaşatmıyor.
