HÜLYA KARABAĞLI / Ankara
TBMM’nin telefon dinlemelerine ilişkin 2001 yılında alt komisyon raporuna göre, Emniyet içinde bir grup 1999 yılında 963 telefonla ilgili yasa dışı dinleme yaptı. Yasa dışı dinlemelerle ilgili 38 emniyetçi yargılandı. Raporda, “dinleme birimlerine yönelik iç denetim yetersiz. Daha ciddi tedbirler alınmalı” uyarıları yapıldı.
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu bünyesinde 7 Haziran 2001 tarihinde, “Telefon Dinleme ve Bu yolla Elde Edilen Kayıt ve Bilgilerin Medyada Yer Elması” üzerine usulsüz dinlemelere ilişkin bir alt komisyon kuruldu. MHP Samsun Milletvekili Ahmet Aydın, DSP Bursa Milletvekili Orhan Ocak, ANAP Diyarbakır Milletvekili Seyyit Haşim Haşimi, DYP’den Mehmet Gözlükaya bu komisyonda görev yaptı.
Dönemin Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Daire Başkanı Sabri Uzun, MİT Müsteşarı Şenkal Atasagun, müsteşar yardımcısı, teknik işler daire başkanı, başkan yardımcısı ve hukuk müşavirleri ile teknik takip konusunda bilgi alındı.
Sabri Uzun: Açıktan geçen telefon hatlarıyla dinleme olabilir
İstihbarat Daire Başkanı Sabri Uzun, beraberindeki uzman ekiple, milletvekillerine dinlemede izlenen yolu ve yasa dışı dinlemelerin nasıl olacağını değerlendirdi. Raporda, Uzun’un değerlendirmeleri şöyle yer aldı:
- Kamu gücünü kullanan kurumların dışında mafya diye tabir edilen organize suç çetelerinin açıktan geçen telefon hatlarına veya sokak başlarında bulunan telefon kutularına veya apartman girişlerinde bulunan kutulara müdahale ederek hedef aldıkları şahıs veya özellikle ticari firmaları dinleyebilecekleri; bu yolla elde ettikleri bilgileri ticari alanda haksız rekabet veya menfaat temin etmek için kullanabildikleri gibi şahıslara yönelik şantaj amaçlı olarak kullandıkları nitekim zaman zaman basına yansıyan karşılıklı telefon görüşmelerinin kayıtlarının bu ve benzeri yolla elde edildiği, bunların dışında aynı gurupların böcek diye tabir edilen dinleme cihazlarının yerleştirerek de dinleme yaptıkları.
MİT: Bilgisayar kriptolu haberleşme yaygınlaşıyor
-Elektronik istihbarat önem kazanıyor. Telsiz, uydu telefon ve internet üzerinde bilgisayar kriptolu haberleşme giderek yaygınlaşıyor. Bu tür hedeflerin mahkeme kararlarıyla tespiti ve takibi mümkün değildir. Ayrıca mahkeme kararları bir tür deşifre görevi de görebilmektedir. İstihbarat hizmeti yerine getirilirken önleme de yapıldığından delil ortaya çıkmamakta dolayısıyla farklı l bir usul gerekmektedir.
Dinleme yapan birimler nasıl denetleniyor?
Komisyon, raporunda, denetim üstünde titizlikle duruyor ve “Bu tür teknik işlerin yapıldığı birimlerin iç denetiminin nasıl yapıldığı ve burada öngörülen usulsüzlüklerin veya suç konusu teşkil eden uygulamaların nasıl engellendiği ve cezalandırıldığı konusu olmuştur” diyor.
'Telekom teknisyenleri kanun dışı örgütlere açık'
Raporda, “İç denetim ve cezalandırma konularında” MİT’in tedbirleri aldığına ilişkin kanaate yer verilirken Emniyet ve Telekom’a dikkat çekiliyor. “Telekom Genel Müdürlüğü’ne bağlı santrallerde çalışan teknisyenlerin beş yılda bir güvenlik soruşturmasından geçirilmeleri teknisyenlerin dış etkenlerin baskısına karşı herhangi bir koruyucu sisteme sahip olmamaları, buradaki çalışan teknisyenlerin kanun dışı çalışan örgüt veya kişilerin baskısına açık olduğu izlenimi uyandırmış, bu santrallerde çalışan bir teknisyenin elde edilmesinin her türlü istismarı da beraberinde getireceği kanaati oluşmuştur?”
'38 emniyetçi 963 yasa dışı dinleme yapıyor'
Raporda, emniyetle ilgili bölümde 1999 yılında mahkeme kararı olmaksızın 963 telefonu dinlediği için 38 emniyet görevlisinin yargılandığına dikkat çekildi. “Aynı teçhizat ve elektronik donanımının kullanıldığı bir birim için var olduğu söylenen iç denetim yetersiz bulunmuştur. Kaldı ki incelememiz sırasında devam ettiği söylenen bir soruşturma sonucunda Karabük’te özel bir firmanın ricası üzerine firma çalışanı bir kişinin iş yerinden yaptığı telefon görüşmeleri iki görevli tarafından dinlenmiş, usulsüz yapılan bu işlemin yine emniyet mensupları tarafından açığa çıkarılması üzerine hazırlanan müfettiş raporlarında kasıt olmadığı ve iyi niyet olduğu gözetilerek cezaya gerek görülmediği ifade edilmiştir.”
