T24 - Yeni yılla birlikte vergideki yeni yapılanmada devreye girecek. 2010 için yeni "gelir vergisi tarifesi" belli olurken emlak vergisinden pasaport vergisine pekçok verginin miktarı artacak.
Borsa kazancı, banka mevduat faizi, döviz tevdiat hesabı faizleri ve repo gelirleri için 2010 yılında da gelir vergisi ödenmeyeceği belirtilirken, 2010 yılında elde edilen ve 239 bin 200 TL’ye kadar olan limited şirket
kâr payı ya da anonim şirket temettü gelirine (kâr payına), vergi
ödenmeyecek.
Hürriyet gazetesi yazarı yazarı Şükrü Kızılot'un "Emlaktan pasaporta vergiler artacak" (30 Aralık 2009) başlıklı yazısı şöyle:
Emlaktan pasaporta vergiler artacak
2010 yılına vergi artışlarıyla giriyoruz.
Dün (29 Aralık 2009) Hürriyet’te okudunuz; yaklaşık 22 milyon vatandaşı ilgilendiren “emlak vergisi”nde artış değil adeta “patlama” var!
2010 yılında otomobilinizin vergisi, noter ve yargı harçları, pasaport ve diploma harcı, işyeri açmada ödenen ruhsat harcı, damga vergisi, çevre temizlik vergisi ve daha birçok vergi artıyor.
Ayrıca, akaryakıttan alınan Özel Tüketim Vergisi, sigaradan ve beyaz eşyadan alınan vergi ve daha birçok vergi 2010 yılında artacak.
2010 yılında konut ve işyeri kira gelirlerinin beyan sınırı ve istisna tutarı belli oldu. Tüccarları ilgilendiren defter tutma hadleri, fatura ve fiş düzenleme sınırı ve 2010 yılı yeni vergi cezaları da açıklandı.
Birkaç gün sürecek olan bu yazı dizimizde, 2010 yılı vergilerini tek tek ele alarak açıklamaya çalışacağız.
Ücretlilerin tarifesi belli oldu
Yaklaşık 10 milyon ücretliye, 2010 yılında uygulanacak “Gelir Vergisi Tarifesi” belli oldu.
Yeni vergi tarifesi, 2009 yılı için uygulanan tarifedeki ilk gelir diliminin 100 TL artırılması yani 8.700 TL’den 8.800 TL’ye yükseltilmesi şeklinde oldu. Diğer dilimler aynı kaldı.
Yalnızca ücretlileri değil, ücret dışındaki gelirleri de (ticari kazanç, kira geliri, serbest meslek kazancı, zirai kazanç, kâr payı ve temettü geliri ve arızi kazançları da) ilgilendiren yeni tarife, tabloda gösterilmiştir.
Engelli ücretliler
Engelli ücretlilere, “asgari geçim indirimi”nin yanı sıra, “sakatlık indirimi” adı altında ilave bir vergi kalaylığı sağlanıyor (Gelir Vergisi K.Md.31). Buna göre, 2010 yılında;
· Birinci derece engellilere 680 TL,
· İkinci derece engellilere 330 TL,
· Üçüncü derece engellilere 160 TL,
Sakatlık indirimi uygulanacak. Burada söz edilen birinci derece engelliler; çalışma gücünün asgari yüzde 80’ini, ikinci dereceler asgari yüzde 60’ını, üçüncü dereceler de en az yüzde 40’ını kaybetmiş olanlardır.
Yemek yardımı artmadı
İşverenlerin, işyeri ya da işyerinin müştemilatı dışında kalan yerlerde, işçilerin yemek yedikleri durumlarda, 2009’da 10 TL olarak uygulanan istisna tutarı, 2010 yılı için artırılmadı ve 10 TL olarak aynen tespit edildi.
Hazine bonosu ve devlet tahviline stopaj var, beyan yok 2010 yılında elde edilecek olan Hazine bonosu ve Devlet tahvili faiz geliri üzerinden yüzde 10 stopaj (vergi kesintisi) yapılacak. Ancak faiz gelirinin tutarı ne olursa olsun, yıllık beyanname ile beyan edilmeyecek. Gelir vergisi de ödenmeyecek.
1 Ocak 2006'dan önce ihraç edilenler
1 Ocak 2006 tarihinden önce ihraç edilen her türlü tahvil ve Hazine bonolarından elde edilen gelirlerin vergilendi-rilmesinde, 2009 yılı gelirlerine “yüzde 16,7 indirim oranı” uygulanacak.
Bu gelirlere ayrıca istisna uygulanmayacak.
Borsa kazancına 2010'da vergi yok
2010 yılında, tıpkı 2009 yılında olduğu gibi, gerçek kişilerce elde edilecek borsa kazançları “tutarı ne olursa olsun” yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmeyecek. 2010 yılında elde edilecek borsa kazançları, stopaja da tabi olmayacak.
Bağış, yarışma ve çekilişler
Gayrimenkul, otomobil ya da başka bir malın bağışlanması halinde,
2010 yılında bağışlanan malın 2 bin 535 TL’si veraset ve intikal vergisinden müstesna olacak. Yarışmalarda kazanılan paraların da yine 2 bin 535 TL’si vergiye tabi tutulmayacak.
Yurtdışındaki bankalardan elde edilen faizler beyan edilecek
Yurtdışıdna herhangi bir bankadan ya da başka bir kurumdan örneğin İngiltere, ABD ya da Almanya’daki banka hesabından faiz geliri elde eden ve Türkiye’de yerleşik olan bir kişi, o ülkede faiz geliri elde etmişse, bu gelirini (2010’da 1.090, 2009’da 1.070 TL’yi aşması halinde) Türkiye’de beyan etmek zorundadır.
Türkiye’de beyan edilen gelirden, faiz gelirinin elde edildiği ülkede stopaj yapılmışsa, bu stopaj Türkiye’de hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir yani indirilir. Kalan kısım, vergi olarak ödenir.
2010 yılı faiz ve repo gelirlerine beyan yok
2010 yılında, elde edilen banka mevduat faizi, döviz tevdiat hesabı faizleri ve repo gelirleri, tutarı ne olursa olsun, vergi dairesine beyan edilmeyecek ve gelir vergisi de ödenmeyecek. Faiz ödemelerinden sadece yüzde 15 stopaj (vergi kesintisi) yapılacak. Bu uygulama, aksine bir yasa değişikliği olmadığı takdirde, 31.12.2015 tarihine kadar devam edecek.
Off-shore hesapların faizine 1.090 TL sınırı
BU faizler, stopaja tabi olmadığı için, Türkiye’de beyan edilmesi gerekiyor.
2010 yılında, off-shore bir ülkedeki banka hesabından faiz geliri elde edilmesi durumunda, yıllık faiz gelirinin TL karşılığı, 1.090 TL’ye (2009’da 1.070 TL’ye) kadar ise beyanname verilmeyecek. Aşması durumunda, beyanname verilecek.
Alacak faizi 1.090 TL’yi aşarsa vergisi ödenecek
Bir kişinin, bir başka kişiye borç para verip karşılığında sağladığı parasal menfaat “alacak faizi” olarak kabul edilip, vergiye tabi tutuluyor.
2010 yılında elde edilen alacak faizi tutarı, 1.090 TL’ye (2009 yılında ise 1.070 TL’ye) kadar ise beyan edilmeyecek. Aşması durumunda, tamamı beyan edilecek. Alacak faizleri stopaja tabi değil.
Şirket ortaklarına güzel haber
2010 yılında elde edilen ve 239 bin 200 TL’ye kadar olan limited şirket kâr payı ya da anonim şirket temettü gelirine (kâr payına), vergi ödenmeyecek.
Nedenine gelince, 2010 yılı vergi tarifesine göre, 239 bin 200 TL’ye kadar olan kâr payı için, ödenecek vergi çıkmıyor.
Bunun altında kâr payı alanlar ise, beyanname verdiklerinde 1 TL vergi ödemeyecekleri gibi, üste “vergi iadesi” alacaklar.
Buna göre, 2010 yılında elde edilecek kâr payı ya da temettü geliri;
- 44 bin TL’den az ise, beyanname verilmeyecek. Kâr dağıtımındaki yüzde 15 stopaj, nihai vergi olacak.
- 44 bin TL ile 239 bin 600 TL arasında ise, beyanname verilmesi gerekiyor. Ancak ödenecek vergi çıkmayacak. Vergi iadesi talep edilebilecek.
- 239 bin TL’den fazla ise, beyanname verilmesi ve fark vergi ödenmesi gerekiyor.
Merak edenler için açıklayalım.
239 bin TL kâr payı dağıtan şirket, yüzde 15 stopaj yapıyor. Bu da 35.850 TL ediyor.
Kâr payı geliri elde eden kişi, yasa uyarınca, bu gelirin yarısı olan 119.500 TL’yi beyan ediyor. Hesaplanan gelir vergisi 35.850 TL.
Bundan, kâr dağıtımında yapılan stopajı mahsup ediyor. Sonuçta ödenecek, gelir vergisi çıkmıyor.
2010 yılında 239 bin 200 TL’nin üzerindeki kâr payı veya temettü dağıtılması durumunda ödenecek gelir vergisi çıkıyor.
Yurtdışındakilere hiç yok
Yurtdışında yerleşik olanların, Türkiye’de elde ettiği kâr payı ya da temettü geliri 1 milyon TL hatta 100 milyon TL dahi olsa, bu gelirini Türkiye’de beyan etmeyecek.
Öteden beri böyle olan bu uygulama, 2010 yılı gelirleri için de geçerli.
