Sözcü yazarı, gazeteci Uğur Dündar, bugünkü köşesinde emekli büyükelçi Şükrü Elekdağ ile gerçekleştirdiği köşesine yer verdi. Türkiye-ABD ilişkisinde önemli bir konu olan 24 Nisan’da gerçekleştirilecek konuşmada Biden’ın “soykırım” kelimesini kullanıp kullanmayacağına ilişkin olarak görüşlerini açıklayan Elekdağ, ABD'nin “Ankara'yı Moskova ile daha fazla iş birliğine itmekten kaçınma ve NATO/ABD ittifakı içinde tutma" stratejisini hatırlatarak, "Biden stratejik körlükle malûl değilse Türkiye'yi doğrudan ‘soykırım’ ile suçlama yoluna gitmeyecektir" görüşünü dile getirdi.
Elekdağ şu görüşlerini paylaştı:
“Kanımca, Biden'ın “soykırım” terimini telaffuz etmesini engelleyen önemli siyasi ve stratejik gerekçeler vardır… Bunların başında Erdoğan'ın, Biden yönetimine ilettiği mesajlarla, Türkiye'nin ABD'nin sağlam ve güvenilir bir müttefiki ve stratejik ortağı olmak için gerekli adımları atmaya ve NATO/ABD çizgisinde bir politika izlemeye hazır olduğu yolunda verdiği teminat geliyor.
Keza Ankara, S-400'ler için Girit formülünün kabul edilebileceği yolundaki açıklamasıyla bu sorunun hallinde ABD için tatminkar olabilecek ortak bir çözüm arayışına girilebileceği sinyalini de vermiştir. Diğer önemli gelişme de Ukrayna krizinin patlak vermesinin, global Doğu-Batı stratejik dengesindeki Türkiye'nin merkezi konumunu ön plana çıkarması olmuştur. Bu durum, Biden yönetimince benimsenen “Ankara'yı Moskova ile daha fazla iş birliğine itmekten kaçınma ve NATO/ABD ittifakı içinde tutma stratejisine” öncelik kazandırmıştır. Washington, Ankara'ya yönelik olarak, bu değerlendirmemi teyit eden nitelikte “dostane” diyebileceğim bazı jest ve eylemlerde bulunmuştur.
Tabii, Washington Türkiye'nin “soykırımla” suçlanmasını öngören bir karar alırken, Ankara'nın böyle bir karara göstereceği tepkileri de değerlendirecektir. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türk halkının bu konudaki hassasiyetini de dikkate alarak, böyle bir durumda, “… otururuz, bütün heyetlerimizle beraber kapatılması gerekiyorsa İncirlik'i de kapatırız, Kürecik'i de kapatırız.” demiştir. Bu analizimden çıkardığım sonuç, Biden yönetiminin, Türkiye'nin NATO'dan kökten kopmasına yol açacak ve ABD'nin global stratejisine ters düşecek bir süreci başlatmaktan kaçınacağıdır. “
"Biden stratejik körlükle malûl değilse Türkiye'yi doğrudan ‘soykırım’ ile suçlama yoluna gitmeyecektir"
“Dediğim şu: Biden stratejik körlükle malûl (sakat) değilse akılcı ve sağduyulu karar alma yeteneğine sahipse, bildiride ülkemize ve o dönemin yöneticilerine sert eleştiriler yöneltmekle yetinecek, fakat Türkiye'yi doğrudan ‘soykırım’ ile suçlama yoluna gitmeyecektir.”
“Türk-Amerikan ilişkilerini temelinden zehirleyecek bir süreç”
Elekdağ, Biden 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımlamasının ne gibi sonuçlar doğurabileceğini şöyle ifade etti:
"Soykırım iddiasının Biden tarafından resmen tanınması, Türk-Amerikan ilişkilerini yıkıma uğratacak ve telafi edilmez şekilde kökten tahrip edecek bir potansiyele sahiptir. Zira, soykırım tabirinin “yürütme erki” (başkan) tarafından tanınması, Ermeni kökenli Amerikan vatandaşlarının Türkiye'ye karşı tazminat ve mülkiyet davaları açmalarına ve bunların Türkiye aleyhine sonuçlanmalarına yol açar. Zira, Ermeniler tarafından Türkiye aleyhine ABD mahkemelerinde açılmış olan tazminat ve mülkiyet davaları, hakimler tarafından “soykırım” iddiasının “yürütme erki” tarafından kabul edilmemiş olması nedeniyle reddedilmiştir
(Movsesiyan ve Davoyan-Bakalian davaları.) Bugüne kadar, ABD başkanlarının, 24 Nisan bildirisinde “soykırım” tabirini kullanmaktan imtina etmelerinin sebebi, söz konusu tabirin bildiride yer almasının dava furyasına yol açarak, Türk-Amerikan ilişkilerini temelinden zehirleyecek bir süreç yaratacağı korkusudur."
"Mahkemeler ABD limanlarına uğrayacak..."
Elekdağ tahmin ettiği başlaması muhtemel ‘süreç’ ile ilgili şu detayları aktardı:
“Türkiye hukuksuz ve haksız bulduğu ABD mahkeme kararlarını uygulamayınca, mahkemeler ABD limanlarına uğrayacak Türk bandıralı gemilere ve ABD'deki Türk varlıklarına haciz koyduracaklardır…”
|
ABD başkanları geçmişte 1915 olaylarını "soykırım" olarak nitelendirmemişti. Biden, 24 Nisan'da bu yönde bir açıklama yapması durumunda olayları soykırım olarak tanıyan ilk ABD lideri olacak. Geçen ay aralarında iki partiden de isimler olan 38 senatör Biden'a "soykırım" nitelemesi yapması talebinden bulunan bir mektup yazmıştı. Biden, kazandığı 2020 seçimlerine giden kampanya sürecinde de bu yönde karar vereceğini söylemişti.
Bugüne kadar çoğu Avrupalı ve Güney Amerikalı olan 29 ülke 1915 olaylarını soykırım olarak tanıdı. Kararı alanlar arasında Rusya ve Suriye de bulunuyor.
|
