Son dönemde kullanılması tartışma yaratan drone’lar ve insansız hava araçlarının (İHA) artık kime ait olduğu kayıt altına alınarak, tespit edilebilecek. Buna göre, 25 kilogramın üzerindeki İHA'lar için tescil işlemi yaptırılacak, 25 kilograma kadar olanlar ise kaydettirilecek.
Türkiye'de çoğunluğu 25 kilogramın altında 4 bine yakın İHA olduğu tahmin ediliyor.
Hürriyet’te yer alan habere göre; Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından hazırlanan yeni genelgeye göre, insansız hava araçlarının (İHA) kullanımında yeni bir dönem başlayacak. İHA kullanımının yaygınlaşması ve bu alandaki hızlı teknolojik gelişme, mevzuat değişikliğini de beraberinde getirdi.
Genel müdürlük, bir süre önce Türk hava sahasında işletilecek veya kullanılacak sivil İHA sistemlerinin operasyonlarını, sistemleri kullanacak kişilerin sahip olması gereken nitelikleri, İHA’ların uçuşa elverişliliklerine dair hususları ve İHA operasyonları sırasında verilecek hava trafik hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek üzere İnsansız Hava Aracı Sistemlerinin Tescil, Operasyon, Seyrüsefer, Bakım Ve Uçuşa Elverişlilik Usul Ve Esaslarına İlişkin Talimat Taslağı hazırladı.
Mevzuattaki katılıklar ve bürokrasi nedeniyle İHA kullanıcılarının sisteme dahil olmaktan kaçınması, mevcut düzenlemelerle beklenen faydalara ulaşılmaması de bu alanda yeni arayışları yol açtı.
Bu kapsamda İHA Çalışma Grubu oluşturuldu. Burada oluşturulan taslak üzerinde ilgili kurum ve kuruluşlarla çalışmalar yapıldı. Çalışmalarda Türkiye'deki talepler, bu alanda ortaya çıkan riskler, uluslararası alandaki tartışmalar dikkate alındı. Yaklaşık 6 ay süren çalışmalarda sona gelindi. Yeni talimatın bu ayın sonunda yayımlanması bekleniyor.
Buna göre, Türkiye'ye getirilecek bütün İHA'lar kilogram sınırlaması olmaksızın kaydedilecek. 25 kilogramın altındaki İHA'lar için kayıt, 25 kilogramın üzerindeki İHA'lar için tescil işlemi yaptırılacak. ABD'dekine benzer biçimde İHA'lar elektronik kayıt sistemiyle kayıt altına alınacak. Böylece İHA'ları kötü amaçlı kullanımının önüne geçilmesi amaçlanıyor.
Yeni talimatla, 25 kilograma kadar olan ve ticari amaçla kullanılmayan İHA'lar, kaydettirilmek şartıyla belli irtifalar ve kurallar dahilinde uçurulabilecek. Bu kapsamdaki faaliyetler mevzuat kapsamına alınacak.
Kayıtdışı İHA’ya ceza var
Talimat yayımlandıktan sonra kaydettirilmeyen İHA'larla yapılan uçuşlar yaptırıma tabi olacak. Emniyet birimleri bunlara el koyabilecek, SHGM de ceza kesebilecek. Talimat yürürlüğe girdikten sonra yaptırımlarla karşılaşılmaması için İHA'ların kaydettirilmesi gerekecek. Kayıt işleminden sonra İHA'lara bir kimlik verilecek.
Güvenlik birimleriyle karşı karşıya kalınan durumlarda bu kimlikler ibraz edebilecek. Genel müdürlük, katı kurallarla bu alanı düzenleyerek kullanıcıların mevzuatın dışında kalma eğilimi göstermelerini ve Türkiye'de İHA imal eden firmaların gelişiminin önünün kesilmesini istemiyor. Yeni mevzuat çalışmalarında da bu hususlara özen gösterildiği belirtiliyor.
Öte yandan, SHGM, İHA'lar konusunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığıyla ayrı bir çalışma yürütüyor. Bu kapsamda, İHA'ların ülkeye bildirimsiz girmemesi ve bu alanda alınabilecek önlemler değerlendiriliyor.
Ayrıca amatör havacılığın desteklenmesi ve geliştirilmesine yönelik de Gençlik ve Spor Bakanlığı ile işbirliği arayışları sürdürülüyor. Gelişmekte Olan Spor Branşları Federasyonu bünyesinde amatör amaçlı uçuşları kapsamında İHA kullanımının teşviki ve organizasyonunu geliştirilmesine yönelik işbirliği olanakları ele alınıyor. Türkiye'de çoğunluğu 25 kilogramın altında 4 bine yakın İHA olduğu tahmin ediliyor.
