T24- Maliye Bakanlığı verilerinden dayanarak yapılan hesaplamaya göre tüketimden alınan dolaylı vergiler yılın ilk dört ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 32.5 artışla 42 milyar 889.4 milyon TL'ye ulaştı. Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı geçen yılın aynı dönemine göre 4.3 puanlık artışla yüzde 67.8'e yükseldi. Gelir, kurumlar ve servet vergilerinden oluşan doğrudan vergiler ise yılın ilk dört aylık döneminde yüzde 9.4'lük bir artışla 20 milyar 342.8 milyon TL düzeyinde gerçekleşti. Yüzde 10.13 olarak gerçekleşen yıllık enflasyon düşürüldüğünde, 2010 yılının 4 aylık dönemde dolaylı vergi gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 18.9 artarken, doğrudan vergi gelirleri ise yüzde 1.9 oranında azalış gösterdi.
Gelir vergisi tahsilatı yüzde 0.4 arttı
Kriz döneminde en hızlı tepkinin hissedildiği vergi kalemi olan gelir vergisi tahsilatı, 2010 yılının ilk dört ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0.4 oranında artarak 12 milyar 965.5 milyon TL'den 13 milyar 14.2 milyon TL'ye yükseldi. 2010 yılı dört aylık gelir vergisi tahsilatı yüzde 10.13 olarak gerçekleşen yıllık TÜFE'den arındırıldığında, reel bazda devletin kasasına giren gelir vergisinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 gerileme yaşandığı görüldü.
Kurumlar vergisi tahsilatı yüzde 34.5 arttı
2010 yılının 4 aylık döneminde kurumlar vergisinde yüzde 34.5 oranında cari artış yaşanırken, reel bazda artış oranı yüzde 20.7 olarak gerçekleşti. 2009 yılının ilk dört ayında 3 milyar 750.9 milyon TL kurumlar vergisi tahsilatı yapan devlet, bu yıl aynı dönemde 5 milyar 45.9 milyon TL'yi kasasına koydu.
KDV'de artış yüzde 23.7
En önemli dolaylı vergi kalemi sayılan ve tüketim eğiliminin başlıca göstergesi kabul edilen katma değer vergisinde (KDV) yılın ilk dört ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23.7 artış yaşandı. Bu dönemde KDV tahsilatı 6 milyar 445.5 milyon TL'den 7 milyar 974.3 milyon TL'ye yükseldi. Yıllık enflasyon arındırıldığında, KDV tahsilatında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11 oranında artış yaşandı. Nisan ayı verilerine bakıldığında KDV tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5.7 azalışla 2 milyar 290.5 milyon TL'den 2 milyar 159 milyon TL'ye geriledi. Bu gerilemede geçen yıl hayata geçirilen canlandırma paketlerinin etkisi büyük oldu. Tüketimin azalması nedeniyle ilk canlandırma paketini geçen yıl hayata geçiren hükümet, 2009 yılı Nisan ayında dahilde alınan KDV gelirlerini bir önceki aya göre yüzde 148 oranında artırmıştı. Geçen yıl Nisan ayında ÖTV gelirleri ise bir önceki aya göre yüzde 25 artarak 2 milyar 860 milyon dolardan 3 milyar 507 milyon dolara yükselmişti.
Motorlu taşıtlarda ÖTV yüzde 55 arttı
2010 yılının dört aylık döneminde KDV gibi tüketicilerin satın aldıkları ürünlerinin fiyatı içinde tahsil edilen özel tüketim vergisinde (ÖTV) yüzde 30.2'lik bir artış yaşandı. Reel bazda ise yüzde 16.8 oranında artış görüldü. Özel tüketim vergisi tahsilatı 2010 yılın Ocak-Nisan döneminde 15 milyar 944 milyon TL olarak gerçekleşirken, 2009'un aynı döneminde 12 milyar 245 milyon TL olmuştu. Motorlu taşıtlara ilişkin ÖTV, yılın ilk dört ayında geçen yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla yüzde 55 oranında artarken, söz konusu gelir enflasyondan arındırıldığında artış reel bazda yüzde 39 oldu. Geçen yıl Ocak-Nisan döneminde bu kalemde gerçekleştirilen ÖTV tahsilatı 859 milyon TL iken, 2010'un aynı döneminde 1 milyar 331.5 milyon TL'ye yükseldi. Söz konusu dönemde dayanıklı tüketim malları ve diğer mallardan alınan ÖTV geliri de geçen yıla göre yüzde 114.7 artış gösterdi.
Dayanıklı tüketim mallarından devletin topladığı gelir, enflasyondan arındırıldığında, geçen yıla göre vergi gelirindeki artış yüzde 92.6 olarak gerçekleşti. 2009 yılının ilk dört ayında dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV'den 211.6 milyon TL'lik gelir elde eden Maliye Bakanlığı'nın, 2010 yılının aynı döneminde 454.4 milyon TL gelir elde ettiği belirlendi. Nisan ayında ise dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV geliri ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 108.4 artışla 99.6 milyon TL oldu.
Petrol ve doğalgaz ürünlerinde ÖTV tahsilatı yüzde 29.4 arttı
Geçen yıl talep daralması nedeniyle ithalatın azaldığı petrol ve doğalgaz ürünlerinden elde edilen ÖTV geliri, 2010 yılının ilk dört ayında yüzde 29.4 oranında yükseldi. Geçen yıl 4 aylık dönemde petrol ve doğalgaz ürünlerinden 6 milyar 951.7 milyon TL ÖTV geliri elde edilirken, bu yıl aynı dönemde 8 milyar 997.6 milyon TL'lik ÖTV tahsil edildi. Söz konusu tahsilat enflasyondan arındırıldığında geçen yılın aynı dönemine göre reel bazda yüzde 16.1'lik bir artışa işaret etti. Nisan ayı gerçekleşmelerine bakıldığında petrol ve doğalgaz ithalatından alınan ÖTV'nin yüzde 27 artışla 2 milyar 598 milyon TL olduğu görüldü. Kolalı gazozlardan yapılan ÖTV tahsilatı, 4 aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5.6'lık bir artışla 49 milyon TL'den 51.7 milyon TL'ye yükseldi. Kolalı gazozlardan elde edilen ÖTV geliri enflasyondan arındırıldığında geçen yıla göre yüzde 5.2'lik bir azalış gerçekleşti.
Zamlar alkollü içecek gelirini yüzde 35.7 artırdı
Alkollü içeceklere yapılan zamların etkisi ve denetimlerin sıkı tutulmasıyla 2010 yılının 4 aylık döneminde alkollü içkilerden devletin kasasına giren ÖTV gelirinde yüzde 35.7 oranında artış yaşandı. Geçen yıl aynı dönemde elde edilen ÖTV geliri bu kalemde 630.4 milyon TL iken, bu yıl 855.1 milyon TL'ye yükseldi. Enflasyondan arındırıldığında tütün ve tütün ürünlerinde artış yüzde 7.7, alkol ve alkollü içeceklerde ise yüzde 21.7 oldu.
İthal'de alınan KDV'de yüzde 57.8'lik artış
2010 yılının ilk dört ayında ithalde alınan KDV yüzde 57.8 artışla 10 milyar 570.4 milyon TL oldu. Bu dönemde dış ticaret ve muamelelerinden alınan KDV tahsilatı yüzde 54.3 artışla 7 milyar 479 milyon TL'lik gelir elde edildi. Anılan dönemde ithalde alınan KDV tahsilatının toplam tutarı reel bazda yüzde 38.4 artış gösterdi. İlk dört ayda gümrük vergileri 24 artışla 953.1 milyon TL, diğer dış ticaret gelirleri yüzde 48 artışla 19 milyon 729 bin TL oldu.
Özel iletişim vergisi tahsilatı yüzde 10.8 azaldı
Ocak-Nisan döneminde cep telefonu ile yapılan konuşma bedelleri üzerinden faturalara yansıyan özel iletişim vergisinde toplam tahsilat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10.8 oranında gerilemeyle 1 milyar 435.3 milyon TL'den 1 milyar 280.1 milyon TL'ye indi. Reel bazda gerileme ise yüzde 20 düzeyinde gerçekleşti.
BSMV gelirleri reel bazda yüzde 18.3 azaldı
Resmi dairelerde yapılan çeşitli işlemler dolayısıyla yurttaşlardan yılın ilk dört aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 22.6 artışla 1 milyar 713 milyon TL damga vergisi tahsilatı yapıldı. Banka ve sigorta muamelesi vergi (BSMV) ödeyenler 4 aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18.3 oranında azalışla devlete toplam 1 milyar 262.7 milyon TL, şans oyunu oynayanlar yüzde 16.5 artışla 154.3 milyon TL vergi verdi. Devlet dairelerinde yapılan çeşitli işlemler, çıkarılan ya da yenilenen resmi belgeler dolayısıyla yurttaşlardan 4 ayda toplam 2 milyar 472 milyon TL harç alındı. Tahsilat tutarı reel olarak geçen yılın aynı dönemine göre BSMV'de yüzde 26.7 azalırken, şans oyunlarında yüzde 4.5, damga vergisinde yüzde 10, harçlarda yüzde 46.3 artış oldu.
