AKP, CHP, MHP milletvekillerinin oylarıyla Anayasa Komisyonu’ndan geçen dokunulmazlık teklifinin gelecek hafta Genel Kurul’a getirilmesi bekleniyor. AKP kulislerinde şimdiden 10 ya da 12 Mayıs tarihleri telaffuz ediliyor. Anayasaya geçici madde düzenlemesi öngören anayasa değişiklik teklifi son rakamlara göre, biri bağımsız 136 milletvekilinin 619 fezleke dosyasını ilgilendiriyor. Düzenleme, fezlekesi olan vekillerin yargılanmasının yolunu açıyor.
Anayasa değişiklik teklifinin Genel Kurul görüşmeleri Anayasa ve iç tüzük hükümlerine göre yapılacak. Teklif, Genel Kurul'da bir kanun gibi görüşülecek, anayasa gibi oylanacak. Genel Kurul’a gelmeden önce komisyon raporu çıkacak. Raporun ardından Genel Kurul gündeminin en alt sırasında yerini alacak. Danışma Kurulu ya da grup önerisiyle ön sıralara çekilirse görüşmelere geçilecek. Böylece görüşme günü de belli olacak. Anayasa değişiklik teklifleri iki kez görüşülüyor. Gizli oylama yapılacak. Birinci görüşmede her maddesi görüşülüp ayrı oylanacak. Oturumu yöneten başkan "Birinci görüşmeler tamamlanmıştır” dedikten sonra ikinci görüşmeye geçilebilmesi için 48 saat beklenecek. İkinci görüşme birinci görüşmeden farklı. Sadece değişiklik önergeleri varsa görüşülecek. Teklifin her maddesi ayrı ayrı gizli oylanacak. En son teklifin genelinin oylaması yapılacak.
İlk tur görüşmelerde çıkan oylama sonucu ikinci turu etkileyecek. AKP ilk turda 367 rakamını bulamadığı takdirde ikinci turdan önce durum değerlendirmesi yapacak. İlk tur oylamada 330_367 arasında bir rakam çıkarsa ikinci tura geçilebileceği belirtiliyor. Anayasaya göre Cumhurbaşkanı 330-366 arasında kalması halinde TBMM’ye geri gönderiyor ya da referanduma sunuyor.
Anayasa değişiklik teklifinin ilgili hükümlere şöyle:
TBMM iç tüzüğü “Anayasanın değiştirilmesi”
MADDE 93– Anayasa değişiklik teklifleri, diğer kanun tasarı ve tekliflerinin görüşülmesindeki usule tabidir. Ancak, bu teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülür.
İkinci görüşmeye, birinci görüşmenin bitiminden kırksekiz saat geçmeden başlanamaz.
İkinci görüşmede yalnızca maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşülür, birinci görüşmede üzerinde değişiklik teklifi bulunmayan bir madde hakkında ikinci görüşmede önerge verilemez.
Anayasada değişiklik tekliflerinin kabulü
MADDE 94– Anayasada değişiklik tekliflerinin birinci ve ikinci görüşmelerinde, maddelerin kabulü ile ikinci görüşmenin sonunda tümünün kabulü üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyu ile mümkündür.
Birinci görüşmede gerekli çoğunlukla kabul oyu alamayan bir madde ikinci görüşmede de gerekli çoğunlukta kabul oyu alamamışsa reddedilmiş olur.
Teklif hakkında verilen değişiklik önergesinin kabulü halinde, kabul için gerekli beşte üç çoğunluğun tespiti için bu önergenin oylanması gizli oylama suretiyle tekrarlanır.
Anayasanın değiştirilmesi, seçimlere ve halkoylamasına katılma
MADDE 175- (Değişik: 17/5/1987-3361/3 md.)
Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazıyla teklif edilebilir. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülür. Değiştirme teklifinin kabulü Meclisin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkündür.
Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tâbidir.
Cumhurbaşkanı Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderebilir. Meclis, geri gönderilen Kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu Kanunu halkoyuna sunabilir.
Meclisce üye tamsayısının beşte üçü ile veya üçte ikisinden az oyla kabul edilen Anayasa değişikliği hakkındaki Kanun, Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmî Gazetede yayımlanır.
Doğrudan veya Cumhurbaşkanının iadesi üzerine, Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kabul edilen Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya gerekli görülen maddeleri Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulabilir. Halkoylamasına sunulmayan Anayasa değişikliğine ilişkin Kanun veya ilgili maddeler Resmî Gazetede yayımlanır.
Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu Kanunun halkoylamasına sunulması halinde, Anayasanın değiştirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlar.
Halkoylamasına, milletvekili genel ve ara seçimlerine ve mahallî genel seçimlere iştiraki temin için, kanunla para cezası dahil gerekli her türlü tedbir alınır.
