Kamuoyunda büyük tepkiye neden olan doğalgaz zammının perde arkasında BOTAŞ'ın daha önce yapmış olduğu doğalgaz kontrat devirlerinin iptal edilmemesi ile yeni kontrat devirlerine ilginin yüksek tutulması çabasının yattığı iddia edildi...
Kamuoyunda büyük tepkiye neden olan doğalgaz zammının perde arkasında daha önce yapılmış doğalgaz kontrat devirlerinin iptal edilmemesi ile yeni kontrat devirlerine ilginin yüksek tutulması çabasının yattığı belirtildi. Bir BOTAŞ yetkilisi doğalgaza yapılan zammın "asıl" nedenini açıkladı. Söz konusu yetkilinin verdiği bilgiye göre, doğalgaz fiyatlarına yapılan son zammın nedeni, BOTAŞ Genel Müdürü'nün ifade ettiği gibi uluslararası piyasalarda petrol ve doğalgaz fiyatlarının artışı değil. Zammın yüksek tutulmasının bir nedeni BOTAŞ'ın Ankara Büyükşehir Belediyesi'nden alacaklarını tahsil edememesi iken, ikinci ve asıl nedeni BOTAŞ'ın doğalgaz ithal etme yetkisini kontrat devirleri yoluyla özel sektöre bırakması yönündeki çalışmalar olarak gösteriliyor.
Doğal gaz zammı dava konusuZammın asıl nedeni
BOTAŞ yetkilisi bu çalışmayı şöyle açıkladı: "Bilindiği gibi 2006 yılında çıkartılan bir kanun gereği BOTAŞ'ın elindeki Rus Gazprom'la imzalanmış doğalgaz alım kontratlarının özel sektöre devrinin önü açıldı. Rusya'dan alınan-alınacak gazın yılda 4 milyar metreküplük kısmına ilişkin kontratlar ise açılan ihaleler yoluyla dört şirkete devredildi. Bunun 2.5 milyar metreküpünü Atasay Kuyumculuk'un sahibi Cihan Kamer'in ortağı olduğu ENERCO alırken, 270 milyon metreküplük kısmını Ali Şen'in ortağı olduğu Bosphorus ortaklığı devraldı. Shell'e 500 milyon metreküplük, Tahincioğlu Grubu'nun kontrolündeki Avrasya'ya ise 250 milyon metreküplük ithalat yetkisi devredildi. Bu kontrat devir işlemleri 2007 Kasım sonu itibariyle tamamlandı. 2008 yılı başından itibaren daha önce Rusya'dan BOTAŞ'ın ithal ettiği 4 milyar metreküplük doğalgazı bu şirketler ithal edeceklerdi. Ancak bu dört şirket devraldıkları kontratları bir yıldır devreye sokmadılar. Yani kendilerine doğalgaz ithalat yetkisi tanıyan kontratlar çerçevesinde şu ana kadar hiç doğalgaz alım satımı yapmadılar. Bunun nedeni BOTAŞ'ın, hükümetin enerji fiyatlarını düşük tutma politikası gereği Türkiye'deki doğalgaz satış fiyatlarına uluslararası piyasalardakine paralel şekilde zam yapmaması. Bu nedenle kontrat devrini alan bu şirketler de işlemleri sonuçlandırarak doğalgaz ithalat ve satışına başlamadılar.
Dört şirketin önü açılıyor
Ancak kontrat devir sözleşmeleri gereği bu şirketler, yani Cihan Kamer ve Ali Şen bu yeni alım satım işlemlerine başlamazlarsa, yani BOTAŞ'ın yerine kendileri alım satım yapmazlarsa, kontrat devirleri iptal edilecekti. İşte bunun önüne geçebilmek, yani doğalgaz satış fiyatlarını özel şirketlere cazip hale getirmek için BOTAŞ yurtiçindeki satış fiyatlarına yüzde 22.5 zam yaptı. Kamuoyunda büyük tepkilere yol açan bu yüksek zammın bir nedeni Shell, Boshporus, Enerco ve Avrasya gaz şirketlerini, devraldıkları kontratlara dayalı olarak bir an önce ithalat ve satışa yöneltmek. Bir diğer neden de 4646 sayılı yasaya göre 2009 yılında tamamlanması gereken kontrat devirlerinin gerçekleştirilmesi için açılacak ihalelere ilgiyi yüksek tutmak. Çünkü ihalelere katılmak isteyen şirketler de kazanç garantilerini önceden görmek istiyor."
Kontrat devri nedir? Eskiden Rusya'dan doğalgaz ithal edip satma tekeli BOTAŞ'ın elindeydi. Rusya'dan doğalgaz ithal ediyordu. 2005 yılında çıkan kanunla kontrat devirlerinin önü açıldı. Şimdi Mevcut BOTAŞ'ın yaptığı hat üzerinden yeni şirketler de gaz ithal etme hakkı elde etti. Kağıt üstünde satıcı Gazprom oldu alıcı ise BOTAŞ yerine Ali Şen ve Cihan Kamer oldu. Bu şirketler alım fiyatının üzerine kar koyarak İGDAŞ, EGO vs. satabilecekler.
Enerco-Gazprom ortaklığı gündemde Öte yandan, söz konusu yetkili önemli bir iddiayı da ortaya attı ve şöyle dedi :
"Önümüzdeki dönemde Cüneyt Zapsu'nun geçen yıl İstanbul'da Alman eski Başbakanı Schröder'le görüşmelerinin nedenlerini göreceğiz. Çünkü Schröder, Gasprom'un danışmanlığını yapıyor. 2006 da Soçi'de dönemin Rusya Devlet Başkanı Putin-Başbakan Recep Tayip Erdoğan ve Enerji Bakanları görüştükten sonra kanun değiştirildi. Kanun değişikliği ile Gazprom vizesini alan şirketler ihaleye girebildiler. Bundan sonra da Cihan Kamer kontrat aldı. Ali Şen'in ortaklığındaki Bosphorus-Gazprom ortaklığı biliniyor. Önümüzdeki dönemde Gazprom Enerco'ya da ortak olacak."
