Doğalgaza yılın beşinci zammı da gelince metreküpü 1 YTL’yi geçti. Bir dairenin yıllık ısınma masrafı 1.600 YTL’ye çıkınca, vatandaş, tonu 120 YTL olan ucuz kömüre yöneldi. Botaş, konut doğalgazına yüzde 22.50, sanayi doğalgazına yüzde 22 zam yaptı. Kurumdan yapılan açıklamada 1 Temmuz’dan itibaren maliyet bazlı fiyatlandırmaya geçildiği, bu çerçevedeki hesaplamalar sonucunda, doğalgaz fiyatlarına zam yapıldığı belirtildi.
Açıklamada, “Fiyat artışında, döviz kurunda özellikle son bir ay içinde meydana gelen hızlı artışların yanı sıra, petrol ve ürünleri fiyat ortalamalarına endeksli doğalgaz alım fiyatlarının, petrol fiyatlarındaki artışlardan 6-9 ay geriden etkilenmesi ve geride bıraktığımız 6-9 ayda petrol fiyatlarının uzun süre rekor seviyelerde seyretmesi etken oldu” denildi.
Gaz fiyatındaki toplam artış yüzde 82’yi buldu
Doğalgazdaki fiyat artışı, enflasyonu 10’a katladı. TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın hesaplamalarına göre arka arkaya gelen 5 zam sonucunda gaz fiyatındaki artış ÖTV ve KDV dahil yüzde 82.15’e ulaştı. Bu oranda zam ocak - ekimde yüzde 7 olan enflasyonun 11 katını geçiyor. Doğalgaza ocakta yüzde 7.4, haziranda 7.4, ağustosta 16.88, ekim başında yüzde 4.55 zam yapılmıştı.
Doğalgazda Botaş zammından sonra her ilde dağıtıcı şirketler zammı fiyatlarına yansıtıyor. Türkiye genelinde tek bir fiyat yok. İstanbul’da son zam öncesi metreküp fiyatı 0.76 YTL’ydi. İGDAŞ henüz zammını açıklamadı.
Ancak son zam eklendiğinde metreküp gaz fiyatı 0.92 YTL’ye, ÖTV, KDV dahil 0.986 YTL’ye geliyor. Buna hizmet ve amortisman bedeli eklendiğinde Ankara, İstanbul, İzmit gibi illerde fiyat 1.07YTL’yi buluyor.
Doğalgaz fiyatlarından artış kömürcülere yarıyor. Dar gelirli kesimde ucuz kaçak kömüre dönüş izleniyor.
Sobayı doğru kullanın, zehirlenmeyinDar gelirli, ucuz kaçak kömür peşinde Doğalgaza gelen yüksek zamların ardından yüksek kömür fiyatlarına rağmen, kömürle ısınmayı tercih edenlerin sayısı artıyor. Ancak ucuz kömür kullanıldığında doğalgazdan kömüre dönüş daha ekonomik olabiliyor. Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun internet sitesindeki verilere göre cinsine göre kömürün ton fiyatı 389-120 YTL arasında değişiyor.
Nakliye maliyeti eklendiğinde iyi kömürün fiyatı 400 YTL’yi geçiyor. Ortalama bir daire için 5 - 6 ton kömür, artı bir tona yakın odun gerekiyor. Bu da yılda 6 ay ısınma üzerinden 2000-2.400 YTL arası bir rakama geliyor.
Makine Mühendisleri Odası’nın hesaplamasına göre ortalama bir konutun yıllık doğalgaz parası 1.600 YTL. Dolayısıyla iyi kömür kullanarak doğalgazdan daha ekonomik fiyata ısınmak mümkün değil.
Gaziosmanpaşa’da kömür satışı yapan Özcan Öncü’nün verdiği bilgiye göre iyi ithal kömürün ton fiyatı 600 YTL ile 800 YTL arasında değişiyor. Bunun yanı sıra her yıl 1 ton da odun almak gerekiyor. Odunun fiyatı 350 - 400 YTL arasında.
Dolayısıyla doğalgazdan kaçanın iyi kömüre değil ucuz, hatta fiyatı çok daha düşük olan kaçak kömüre yönelmesi gerekiyor. Öncü, “Karadeniz’in Karaburun sahilinden, Boğazköy ve Arnavutköy’deki eski kömür ocaklarından çıkartılan kömürün tonu 120 - 140 YTL’den piyasada satılıyor. Doğalgazdan kömüre dönenlerin tercih ettiği de işte bu ucuz kaçak kömür” diyor.
Öncü, “Kömür satışlarında fiyatların zamlanmasına karşın yüzde 60’dan fazla artış var. Her gün dogalgazdan kömüre geçeceğini söyleyerek gelen 5-6 kişi oluyor. Ama bu fiyata ithal kömür alamayan kaçak kömür peşine düşüyor” dedi.
Kömür de zamlandı Toptan kömür fiyatlar da Mayıs- Eylül 2008 arasında yüzde 60 zamlandı. Adapazarı Mahrukatçılar Odası verilerine göre; Sibirya portakalın fiyatı 1 Mayıs’ta 305 dolardı, 1 Eylül’de 480 dolar oldu.
Sibirya topağın fiyatı 305 dolardan 490 dolara, Sibirya fındığın fiyatı 235 dolardan 370 dolara, ceviz tipi kömürün fiyatı 250 dolardan 385 dolara, Soma kömürün fiyatı 240 YTL’den 290 YTL’ye, Tunçbilek’in 220 YTL’den 280 YTL’ye çıktı.
Zamma tepki yağdı Tüketici mahkemeye gidiyor: Üç tüketici derneği zamma sert tepki gösterdi. Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Başkanı Ali Çetin “BOTAŞ’ın borçlarını kapatmak için yapılan bu zammı da mahkemeye taşıyacağız” dedi.
Tüketici Bilincini Geliştirme Derneği, zammı “haksız” ve “insafsız” olarak niteledi. Tüketiciler Birliği eleştirdi. EMO Yönetim Kurulu Başkanı Musa Çeçen bu zammın elektrik fiyatlarına yansıyacağını söyledi. TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Bütün fiyatları etkileyecek” dedi.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı Emin Koramaz, bu yıl yapılan 5 ayrı zamla doğalgaz fiyat artışının ÖTV ve KDV dahil yüzde 82.15’e ulaştığını bellirtti.
Baykal: Zulüm bu, protesto ediyorum, kışa girerken tuzak CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, zammı eleştirdi ve “Bu zam değil bir zulümdür” dedi. CHP İl Başkanları toplantısı öncesinde, elektrik zamlarının da yüzde 57’ye ulaştığına dikat çeken Baykal, şöyle dedi:
“Petrol fiyatlarının inişe geçtiği bir dönemde bu bir sürpriz. Tam kışa girerken 1/4’e yakın fiyat artıyor. Bunu mazur görmek mümkün değil. Bu bir zam değil, zulüm. Çok ağır olmuştur. Bunun yapanların fakir fukara garip gureba laflarını söylemeye hakları yok. Yanlış harcamaların, karşılıksız kredi vermelerin bedelini vatandaştan çıkarıyorlar. Bu zammı protesto ediyorum. Büyük tepki duyuyorum. Paraya ihtiyacın varsa başka yerden çıkar kardeşim. Tam kışa girerken tuzak gibi... Herkesin bütçesi allak bullak oldu.”
SHP Genel Başkanı Murat Karayalçın da zamma tepki göstererek, “İktidarın enerji politikası iflas etti” dedi.
Hisarcıklıoğlu: Bunu nasıl izah edebiliriz? Doğalgaz zammı eleştiren TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, “Maalesef üzerimize çok büyük bir yük getirecektir” dedi. Hisarcıklıoğlu, şöyle konuştu:
“İki konuda şampiyonuz. Biri elektrik ve doğalgaz fiyatları. Biz üretimi nasıl sürdüreceğimizin hesabını yaparken üretimin en büyük girdilerinden birisi olan enerjiye zam yapılabilmesi nasıl izah edebiliriz? Biz üretimi nasıl sürdüreceğiz? Diyebilirler ki ‘Otomatik fiyatlamaya geçtik. 3 ay önceki fiyatların yansıması.’
Bu Allah’ın emri değil ki. Bugünün şartlarına göre değiştirirsin. Petrolün varili 150 dolardan 70 dolara indi. 3 ay önceki maliyeti bugün yansıtma yerine o gün öyle bir kuralı koymuştuk, bugün değiştirebiliriz. Deriz ki ‘Bütün dünya krizde bütün dünya şu anda kendi üretimini devam ettirmek için proaktif olarak çabalar sarf ediyor’. Son zam maalesef üzerimizde çok büyük bir yük getirecektir.”
Bahçıvan: Çılgınlık SETBİR Başkanı Erdal Bahçıvan zammı ‘çılgınlık’ olarak niteledi. Bahçıvan, “Sağolsun hükümetimizde en güzel desteği zam yaparak verdi” dedi.
BUSİAD Başkanı Mehmet Arif Özer, Genç Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı Denizhan Sezgin de zammı eleştirdi. Turcas Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Aksoy ise zam kararının doğru olduğuna inandıklarını söyledi.
İGDAŞ Genel Müdürü Bilal Aslan, zammın tüketiciye aynen yansıtıldığını belirtti. Aslan, “Zannediyorum BOTAŞ’ın bu son zammı, daha önce yapılamayan zamların birikmesinin bir sonucu” diye konuştu.
