Doç. Dr. Murat Batı
1 Mayıs 2019 tarihinde yani bugün Resmi Gazete’de Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) de dâhil olmak üzere bir kısım vergilerde değişiklik yapıldı ve yürürlüğe girdi. En çarpıcı olan ise cep telefonlarında ÖTV oranları artırıldı. Ancak bu artış tek başına bir artış değildi. Çünkü ÖTV aynı zamanda KDV’nin de matrahını oluşturduğundan bu ÖTV artışı üzerinden ayrıca %18 oranında KDV de otomatik artmış oldu. Nasıl mı? Şöyle genel bilgi kapsamında izah edeyim…
ÖTV nedir?
Özel Tüketim Vergisi 1 Ağustos 2002 tarihinde yürürlüğe giren ve benzin, alkollü ve alkolsüz içecekler, otomobil, sigara, tütün mamulleri, beyaz eşya, parfüm, havyar ve cep telefonu gibi ürünlerden alınan bir vergi türüdür. Hizmetlerden ÖTV alınmamakta sadece kapsamına giren 250 adet civarında mallar üzerinden alınan bir vergidir. Bu ürünler ithal ediliyorsa ithalatçı firma yok Türkiye’de imalatı yapılıyorsa imalatçı firma tarafından ödenen önemli bir gelir kalemine sahip vergi türlerinden biridir ÖTV. İlk etapta imalatçı ya da ithalatçı tarafından ödenmiş gibi görünen ÖTV, malın fiyatına eklenerek tüketiciden malın satın alınması esnasında alınmaktadır. Yani bu malları satın alan bizler bu vergiyi fiilen ödemekteyiz. İmalatçı ya da ithalatçı değil.
Yeni düzenleme ile ne oldu?
Bugün yayımlanan Resmi Gazete ile cep telefonlarından alınan ÖTV'de değişikliğe gidildi. Tüm telefonlarda %25 olan ÖTV oranı,
Vergi matrahı 640 TL’ye kadar olan cep telefonlarında %25’e,
640 TL ile 1.500 TL arasında olanlarda %40'a
Ve matrahı 1.500 TL'yi aşanlarda %50'ye çıkartıldı.
Böylece bugünden itibaren cep telefonu satan almaya giden bir kişi zamlı olarak bunları satın alacak.
Tek başına ÖTV artmadı.
ÖTV’nin en önemli özelliklerinden biri de Katma Değer Vergisi’nin matrahını oluşturmasıdır. Yani malın fiyatına ÖTV’yi de ekleyip toplam bedel üzerinden KDV hesaplanmaktadır. Verginin de vergisi demek yanlış olmaz.
ÖTV oranlarında artış tek başına bir artış değil, olsa yine iyi. Ama değil. ÖTV, Katma Değer Vergisi’nin matrahını oluşturmaktadır. Yani ödenen ÖTV üzerinden bir de KDV alınmakta. Konuyu basit bir matematiksel hesapla şöyle anlatmaya çalışayım. (TRT bandrol payı göz ardı edilerek sayısal hesaplamaya boğmadan hesaplama yapacağım)
Örneğin bugünden önce, 3.000 TL matrahı olan bir cep telefonu satın aldığınızda
%25 ÖTV ile ve 3750 TL oluyor
3750 TL üzerinden ise %18 KDV ile toplamda 4425 TL ödeyerek bu telefona sahip oluyorduk.
Ancak bugünden itibaren 3.000 TL matrahı olan bir akıllı telefon almaya kalksak;
3.000 TL üzerinden %50 ÖTV ile 4500 TL oluyor,
4500 TL üzerinden %18 KDV ile toplamda 5.310 TL ödeyerek cep telefonuna sahip oluyoruz.
Yani artık 5310-4425: 885 TL bir fark ile akıllı telefona sahip olacağız. Ancak 885 TL’lik bu fark sadece ÖTV artışından kaynaklı değil. Mantıken 3.000 TL matrahı olan bir cep telefonun ÖTV oranı %25’de %50’ye çıkıyorsa ÖTV tutarının da 750TL’den 1500 TL’ye çıkması gerekir. Yani sadece 750 TL artması gerekirken 885 TL’lik bu fazlalık da nereden çıktı be hoca diyebilirsiniz. Bunun nedeni ise şu; ÖTV oranında meydana gelen artış üzerinden %18 KDV de alınmakta. Yani ÖTV artışı 750 TL ama fiyatı 885 TL artıracak. 885-750=135 TL’lik bu fark verginin de vergisi olan KDV farkıdır. Geçmiş olsun.
Ayrıca %10 TRT bandrol payı da var tabi. Bu pay üzerinden de %50 ÖTV alınacak ve bunun da üzerinde %18 KDV hesaplanacak. Tekrar geçmiş olsun.
Doç. Dr. Murat Batı
Ondokuz Mayıs Üniversitesi
Ali Fuad Başgil Hukuk Fakültesi
Mali Hukuk Anabilim Dalı Başkanı
