Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 10 Ocak 2020 günü açıkladığı Ekim 2019 dönemi Hanehalkı İşgücü Araştırması’nı değerlendirdi.
İş gücüne katılım oranı yerinde sayarken, işsizlik artmaya ve istihdam daralmaya devam ediyor. Ekonomik krizin başladığı 2018 Ağustos ayından bu yana istihdam 975 bin kişi azaldı. Aynı dönemde işsiz sayısı 726 bin kişi arttı. İstihdam ve işsizlikte kriz devam ediyor. Dar tanımlı işsiz sayısı 4 milyon 396 bine yükselirken, geniş tanımlı işsizlik 7 milyonun üzerinde seyrediyor.
DİSK-Ar’ın raporuna göre; son bir yılda bir yıldan fazla süredir iş arayanların oranı yüzde 37, 9-11 aydır iş arayanların oranı yüzde 68 arttı. İş bulma ümidini kalmayanların sayısı yüzde 38 artarak 668 bine yükseldi. Toplam işsizlerin yüzde 29,3’ü 15-24 yaş arası gençlerden oluşuyor. Tarım dışı kadın işsizliği ise yüzde 21’in üzerine çıktı.
Ümitsiz işsizlerin sayısı arttı
Ümitsiz işsizlerin sayısında tırmanış dikkat çekici. Ekim 2018’de 485 bin olan ümitsiz işsizlerin sayısı Ekim 2019’da 668 bine yükseldi. Son 1 yılda ümitsiz işsizlerin oranı yüzde 37 arttı. İstihdamda da daralma devam ediyor. Ekim 2018’de 28 milyon 870 bin olan mevsim etkisinden arındırılmış istihdam 527 bin kişi azalarak Ekim 2019’da 28 milyon 343 bine geriledi.
Dar tanımlı işsiz sayısı 608 bin arttı
Ekim 2018’de 3 milyon 817 bin olan mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı Ekim 2019’da 621 bin artarak 4 milyon 438 bin oldu. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 1,8 puan artarak yüzde 13,4’e yükseldi.
Geniş tanımlı işsiz sayısı 650 bin kişi arttı
DİSK-AR tarafından hesaplanan geniş̧ tanımlı işsiz sayısı Ekim 2019’da 7 milyona ulaştı. Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 20,1 olarak hesaplandı. Ekim 2018’e göre geniş tanımlı işsiz sayısı 650 bin kişi arttı.
Tarım dışı işsizlik de yükseldi
Tarım dışı işsizlik yüzde 13,6’dan yüzde 15,7’ye yükseldi. Tarım dışı işsizlik kadınlar arasında yüksek seyretmeye devam ediyor. Ekim 2019’da kentsel genç kadın işsizliği yüzde 37’ye ulaştı. Bu noktada yükseköğrenim mezunu kadın işgücünün işsizliği dikkat çekmektedir. Ekim 2018’de yüzde 14,7 olan mevsim etkisinden arındırılmamış kadın işsizliği 2,3 puan artarak Ekim 2019’da yüzde 17 seviyesine yükseldi.
Mevsim etkisinden arındırılmış genç işsizliği 2018 Ekim ayında yüzde 22,1 iken Ekim 2019’da 3 puan artarak 25,2’ye yükseldi.
Ekim 2018’de 3 milyon 788 bin olan mevsim etkisinden arındırılmamış dar tanımlı işsiz sayısı Ekim 2019’da 608 bin kişi artarak 4 milyon 396 bine yükseldi (Grafik 1). Mevsim etkisinden arındırılmamış işsizlik oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 1,8 puan artarak yüzde 13,4 olarak gerçekleşti.
Ekim 2018’de yüzde 11,7 olan mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik, bir yılda 1,9 puan artarak Ekim 2019’da yüzde 13,6’ya yükseldi.
Geniş tanımlı işsiz sayısı 7 milyon
DİSK-AR tarafından hesaplanan geniş̧ tanımlı işsiz sayısı Ekim 2018’de 6 milyon 351 bin iken Ekim 2019’da 650 bin artışla 7 milyon oldu. Geniş̧ tanımlı işsizlik oranı Ekim 2019’da yüzde 20,1 olarak hesaplandı.
Standart işsizlik, tarım dışı işsizlik ve genç işsizliği yüksek düzeyini koruyor. İşsizlik artmaya devam ediyor. Ekim 2018’de yüzde 11,3 olan standart-dar tanımlı işsizlik oranı, Ekim 2019’da yüzde 13,4’e yükseldi. Tarım dışı işsizlik oranı 1 yılda yüzde 13,1’den yüzde 15,7’ye yükselirken, genç işsizliği de son 1 yılda 4,7 puan yükselerek yüzde 20,6’dan yüzde 25,3’e yükseldi.
İşsizlik oranları krizin başladığı Ağustos 2018 seviyesine göre ciddi biçimde artmış durumda. Standart işsizlik yüzde 11,6’dan yüzde 13,4’e yükselirken, tarım dışı işsizlik yüzde 13,6’dan yüzde 15,7’ye yükselmiş durumda. Genç işsizliği ise yüzde 22,3’ten yüzde 25,3’e yükseldi.
Her dört işsizden biri üniversite mezunu
Ocak 2018’de 837 bin olan yüksek öğrenimli işsiz sayısı Ağustos 2018’de 1 milyon 111 bine ve Ekim 2019’da ise 1 milyon 176 bine yükseldi.
1 yılda 527 bin kişi işini kaybetti!
Ekim 2018’de 28 milyon 870 bin olan mevsim etkisinden arındırılmamış̧ istihdam Ekim 2019’da 28 milyon 343 bine geriledi (Grafik 4). Son 1 yılda 527 bin kişi istihdam dışında kaldı veya işini kaybetti.
Gençlerde ve kadınlarda işsizlik artıyor
Genç işsizliği ve kentsel kadın işsizliği son 1 yılda en yüksek işsizlik türü olarak görülmeye devam ediyor. Ekim 2019’da da en fazla artış genç işsizliği ve kentsel genç kadın işsizliğinde görüldü.
Mevsim etkisinden arındırılmamış genç işsizliği 3 puan artarak yüzde 22,3’den yüzde 25,3’e, Mevsim etkisinden arındırılmamış kadın işsizliği 2,3 puan artarak 14,7’den yüzde 17’ye yükseldi.
Kentsel genç kadın işsizliği geçen ay yüzde 40’lara ulaşmış, kadın işsizliği kategorisinde en yüksek işsizlik seviyesini görmüştü. Ekim 2019’da da kentsel genç kadın işsizliği yine en yüksek işsizlik türü oldu. Kentsel genç kadın işsizliği 4,1 puan artarak yüzde 37’ye ulaştı.
Ne eğitimde ne istihdam olanların (NEET) oranında artış görülmektedir. NEET oranı Ekim 2018’e göre 1,9 puan artarak yüzde 26’ya ulaştı.
