T24 Dış Haberler
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nun 78. oturumu için dünya liderleri ve devlet temsilcileri, New York'ta bulunuyor. Genel Kurul'da özel toplantılarının yanı sıra liderler ve temsilciler, mevkidaşlarıyla ikili görüşmeler gerçekleştiriyor. Genel Kurul'a damgasını vuran görüşmelerden biri de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın Mısır Dışişleri Bakanı Sami Şükrü ile bir araya gelmesi oldu.
2013'ten bu yana ilk üst düzey ziyaretler geçen yıl gerçekleşmişti
Mısır Dışişleri Bakanı Şükrü, geçen şubatta Türkiye-Mısır normalleşme adımları kapsamında Türkiye'yi ziyaret etmiş ve dönemin Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşmüştü. Şükrü'nün ziyareti, 2013 yazından o tarihe kadar Mısır'dan Türkiye'ye yapılan ilk üst düzey ziyaret olmuştu.
Mısır Dışişleri Bakanı Sami Şükrü'nün
2023 Şubat ayındaki Türkiye ziyaretinden bir fotoğraf
Şükrü'nün Şubat 2023'teki ziyaretinin ardından dönemin Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu da Mart 2023'te Mısır'ı ziyaret etmişti. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Ebu Zeyd, Çavuşoğlu'nun Mısır ziyaretiyle ilgili yazılı bir açıklama yaparak iki ülke arasında normalleşmenin altını çizmiş ve "Türk Dışişleri Bakanı'nın Mısır'a yapacağı ziyaret, iki ülke arasındaki ilişkileri normale döndürme, ikili ilişkilerin çeşitli yönlerinin yanı sıra ortak öneme sahip bölgesel ve uluslararası meseleler hakkında kurulacak derin diyalogun başlangıcı (ilk adımı) hükmündedir" demişti.
Dönemin Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'nun
2023 Mart ayındaki Mısır ziyaretinden bir fotoğraf
|
Türkiye-Mısır ilişkileri nasıl bozuldu; 2013 yazında ne oldu?
2010 yılının son aylarında Tunus’ta başlayıp çeşitli Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkelerine yayılan ve Arap Baharı olarak adlandırılan eylemler dalgası Mısır’ı da etkiledi. Şubat 2011’de günler süren sokak eylemlerinin ardından dönemin Mısır lideri Hüsnü Mübarek’in 29 yıllık iktidarı sona erdi. Haziran 2012’de düzenlenen seçimleri, Müslüman Kardeşler çizgisindeki Özgürlük ve Adalet Partisi kazandı. Yeni Cumhurbaşkanı, Muhammed Mursi oldu.
AKP, Mısır’la halihazırda geliştirdiği ilişkilerinde bu iktidar değişikliği ile yeni bir ivme yakaladı. 2013 yılında Mısır’da, Temerrüd (İsyan) adı altında örgütlenen gruplar, Mursi karşıtı kitlesel protestolar düzenledi. 3 Temmuz 2013'te dönemin Genelkurmay Başkanı Sisi liderliğindeki Mısır ordusu, yönetime el koydu.
Mısır yönetimi bunun karşısında Türkiye Büyükelçisi’ni “istenmeyen kişi” ilan etti. Türkiye de mütekabiliyet ilkesi gereğince Mısır Büyükelçisi’nden ülkeyi terk etmesini istedi. Böylece Ankara ve Kahire arasındaki ilişkiler maslahatgüzar seviyesine indi.
2013 yazından normalleşme adımlarının atılmaya başlandığı tarihe kadar Türkiye’de hükümet hem Mısır’daki yönetimi hem süreci “darbe” olarak tarif etmeyen Batı ülkelerini kıyasıya eleştirdi.
Recep Tayyip Erdoğan yıllar içinde Sisi için “katil”, “darbeci”, “zalim” ifadelerini kullandı. Erdoğan, askeri müdahaleyi protesto edenlerin simgesi olan Rabia el işaretini de sahiplendi ve 2013 yazından itibaren dört parmağını kullanarak bu işareti sıklıkla kullandı.
Her ne kadar 2013 yılıyla birlikte iki ülke arasındaki siyasi ilişkiler bozulmuş olsa da bu durum, aradaki ekonomik ilişkilere aynı yoğunlukta yansımadı.
İki ülke arasında 2005’te imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması ile önemli bir sıçrama yapan, Mursi iktidarı döneminde ise daha da gelişen ekonomik ilişkiler, diplomatik krizden belli bir seviyede etkilense de durmadı.
Hatta ikili ticaret hacmi 2018'de 5 milyar dolar barajını aşarak tarihi bir rekor kırdı.
|
Erdoğan-Sisi tokalaşması
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kasım 2022'de daha önce "katil", "darbeci" ve "zalim" dediği Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Es-Sisi ile Katar’ın başkenti Doha’da, Dünya Kupası’nın açılışında selamlaşıp tokalaşmıştı.
Tokalaşma fotoğrafı, iki ülke arasında devam eden normalleşme sürecinde önemli bir adım olarak değerlendirilmişti.
Katar dönüşünde uçakta gazetecilere konuşan Erdoğan görüşmeyi, “Türk milleti ile Mısır halkının geçmişteki birlikteliği bizim için çok önemlidir. Yeniden niye başlamasın? Bunların sinyalini verdik” diye yorumlamıştı.
Sisi'nin Ankara ziyareti ertelendi
Mısır Cumhurbaşkanı Sisi'nin 27 Temmuz'da Ankara'ya bir ziyaret gerçekleştireceği duyurulmuştu. Ancak Sisi'nin Rusya-Afrika zirvesi nedeniyle Türkiye ziyaretinin ertelendiği kaydedilmişti. Sisi'nin ertelenen Türkiye ziyaretini hangi tarihte yapacağı netleşmiş değil.
Temmuz'da büyükelçi atama süreci tamamlandı
Temmuz 2023'te ise iki ülke dışişleri bakanlıkları ortak bir açıklama yaparak, diplomatik ilişkilerin yeniden büyükelçi düzeyine çıkarıldığını duyurmuştu. 2021'de ağır adımlarla başlayan normalleşme süreci, geçen temmuzda karşılıklı büyükelçi atamalarıyla birlikte önemli bir virajı da dönmüş oldu.
