T24- Japon deprem uzmanı Prof. Honkura, “Marmara Denizi’nde çok büyük bir depremde denize yakın bölgelerde toprak kayması meydana gelirse, tsunamiye neden olması mümkün” dedi
Japonya’nın en ünlü deprem uzmanı olarak kabul edilen Prof. Dr. Yoshimori Honkura, 11 Mart 2011 Büyük Japonya Depremi’nin ardından ülkesinde yürütülen çalışmaları ve Türkiye’nin durumunu değerlendirdi. Honkura, Tokyo Teknik Üniversitesi’nin yanı sıra Japon devletinin deprem araştırmaları için kurduğu Deprem Araştırma Merkezi’nde de görev alıyor. Honkura Kandilli Rasathanesi’nde 1999 depreminin ardından çalışmalar yürütmüştü. Honkura Milliyet’in sorularını yanıtladı:
Denizde yetersiz kaldık
11 Mart 2011 depreminden sonra Japonya’da deprem araştırmaları açısından neler değişti?
Bu deprem ile bilgilerimizin eksikliğinin farkına vardık. Denizde meydana gelebilecek depremlerde ne derece yetersiz olduğumuzu gördük. 30-50 yıl içinde yeni bir büyük deprem olup olamayacağını inceledik ve yeni bir depreme hazırlanma kararı aldık. Ne derece büyük olabilir, hangi bölgede olma ihtimali daha yüksek şeklinde çalışmalar yürüttük. Bu çerçevede şimdi Batı Japonya’ya odaklandık. 1000 kadar GPS cihazı Japonya genelinde depremin en büyük habercisi olan yüzeydeki enerji birikimindeki değişimleri izliyor. Ancak denizdeki değişimi izleyecek teknolojimiz yoktu. Yalnızca 350 kilometrelik uzunluğunda yedi kola ayrılan sistem kablolar ile merkeze bağlanan tsunami erken tespit sistemi bulunuyordu. Şimdi Pasifik derinliğindeki faaliyetleri ölçmek için de faaliyetlere başlanıldı. Bu dünyada bu yöndeki ilk teknoloji olacak. Şu an deniz tabanına dört noktaya araştırma gemisi ile sensörler yerleştiriliyor.
Marmara'da rist var
Türkiye’de 1999 depreminin ardından Kandilli Rasathanesi’ne yardımlarda bulundunuz. Türkiye’de olası büyük bir deprem nerede olabilir?
Yalnızca ben değil birçok uzman en büyük riskin Marmara Denizi’nde olduğunu düşünüyor. Yeni depremin son depremin daha batısında olacağını düşünüyorum. Ancak olma ihtimali yüksek diyebiliriz, kesinlikle olacak diyemeyiz.
Deprem tsunami meydana getirir mi?
Normal tsunami anlamında Marmara Denizi’nde tsunami olma ihtimal olmayacağı görüşündeyiz. Ancak çok büyük bir deprem olursa ve denize yakın bölgelerde toprak kayması meydana gelirse, kayan toprağın oluşturacağı boşluğa denizin çok şiddetli bir şekilde akarak doldurması şeklinde tsunami meydana gelmesi mümkün. Toprak kaymasına bağlı tsunami olabilir, depreme bağlı değil. Marmara’da 10 metrelik tsunami ihtimali yok.
Tsunami kıyıda ileri gitmez
Kaç metrelik olabilir?
Benim söyleyebileceğim en büyük tsunami olsa olsa 3 metre olabilir. Kıyıda 3 metreden yüksek olan yerleri geçemeyecektir. Kıyıda ise çok ileri gidemeyecektir.
Türkiye’de depreme hazırlık için neler yapılmalı?
Yapılması gereken iki nokta var: Tüm bölgelerin araştırılması, ne karakteristikte bir depremin olabileceğinin çalışması yapılmalı. Meydana gelebilecek afetin büyüklüğüne bağlı olarak yıkımın etkisinin ne derece azaltılabileceği çalışmaları gerçekleştirilmeli. Bunun için de ilk aşama binaların güçlendirilmesi olmalı. Deprem güçlendirme çalışmalarının uzmanlar tarafından yapılması ve uzmanların raporları doğrultusunda o binanın güçlendirmeye uygun olup olmadığına karar verilmeli. Güçlendirme olmayacaksa yıkılıp yeniden yapılmalıdır. Önce binaların tek tek deprem dayanıklılığının ölçülmesi gerekmektedir.
Türkiye’nin en büyük eksikliği sizce nedir?
Özellikle Japonya ile kıyaslarsak binaların sağlamlığı. Büyük Japonya Depremi sırasında meydana gelen felaketin ana sebebi tsunamidir,depremden yıkılan bina yoktur. Türkiye’nin en büyük eksikliği binaların depreme hazırlanması.
Türkiye’de evinizin sağlam olup olmadığını ancak belediyeler ya da üniversiteler test ediyor, metrekare başına ücret alınıyor. Bu nedenle tüm evlerin sağlamlaştırılması yapılamıyor. Japonya’da nasıl yapılıyor?
Japonya’da haneden herhangi bir ücret alınması sözkonusu değil. Vergiler dahilinde bütçe içerisinden kaynalanıyor. Hızlı ve eksiksiz çalışmalar için bu gereklidir.
