15 Temmuz darbe girişimi sonrası yaşanan tutuklamalar nedeniyle cezaevlerinin kapasitesinin aşılması serbestlik uygulanan dosya sayısını da artırdı. Denetimli serbestlik uygulamasında sayı son 8 yılda yaklaşık 6 kat arttı. Bu yılın ilk 7 ayında 456 bin 157 kişi denetimli olarak serbest bırakıldı. 2015 yılında 273 bin 401 olan denetimli serbest sayısı darbe girişiminin yaşandığı 2016'da 303 bin 351'e 2017'de 394 bin 619'a yükseldi.
Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı’nın 2018 Temmuz istatistiklerine göre denetimli serbestlik uygulaması 8 yılda yaklaşık 6 kat arttı. Denetimli serbestlik kararları da bu kararlar uygulanarak tutuklanmadan bırakılan sanık veya şüpheli sayısı da 15 Temmuz 2016 yılındaki darbe girişimi sonrası katlandı. 2010’da 79 bin 822 kişiye denetimli serbestlik uygulanırken bu sayı darbe sonrası 30 Temmuz itibarıyla 6 kat arttı ve 456 bin 157 oldu.
Bakanlık verilerine göre, 2015 Aralık’ta 259 bin 331’i yetişkin, 14 bin 70’i çocuk toplam 273 bin 401 kişiye denetimli serbestlik uygulandı. 15 Temmuz 2016’daki darbe girişimi sonrası cezaevlerini boşaltmaya dönük infaz düzenlemelerine rağmen denetimli serbestlik uygulamaları arttı.
2016 yılı aralık ayına gelindiğinde 388 bin 174’ü yetişkin 14 bin 598’i çocuk 402 bin 772 dosya üzerinden 303 bin 351 kişi denetimli serbestlikle bırakıldı.
2017 Aralık’ta 509 bin 324’ü yetişkin, 17 bin 205’i çocuk olmak üzere 526 bin 529 dosyada 394 bin 619 kişiye denetimli serbestlik uygulandı.
2018 Temmuz’da ise 597 bin 831 dosya üzerinden 456 bin 157 kişinin cezası denetimli serbestlikle cezaevi yerine dışarıda infaz ediliyor.
Son üç ayda 14.748 karar
Oya Armutçu’nun Hürriyet’te yer alan haberine göre, 30 Mayıs itibarıyla takip ve denetimi yapılan dosya sayısı 583 bin 83 iken, 30 Haziran’da 590 bin 342’ye, 30 Temmuz’da ise 597 bin 831’e çıktı. Böylece sadece son 3 ayda 14 bin 748 dosyada denetimli serbestlik kararı verildi.
Temmuz istatistiklerine göre adli kontrol ve denetimli serbestlik kapsamındakilerin 13 bin 271’i çocuk, 442 bin 886’sı yetişkin.
61 yetişkine cezaevi yerine elektronik kelepçeyle konutta infaz uygulanıyor. Uyuşturucu madde bağımlısı 3 bin 37’si çocuk ve 59 bin 546’sı yetişkin olmak üzere 62 bin 583 kişi tedavi ve denetimli serbestlik kapsamında.
Sokak süpürmek, çöp toplamak gibi kamuya yararlı işte çalışma tedbiri çocuklara uygulanmazken, 25 bin 732 yetişkine bu tip kararlar verildi.
Seçenek yaptırımlar
3 bin 687’si yetişkin, 186’sı çocuk toplam 3 bin 873 dosyada Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 50’nci maddesine göre seçenek yaptırımlar uygulandı. Bu dosyaların şüpheli veya sanıklarına mahkemeler hapis yerine adli para cezası, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iadesi, suçtan önceki hale getirilmesi veya tazmini, meslek veya sanat edinmeyi sağlamak amacıyla bir eğitim kurumuna devam etme, mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanma, ehliyet ve ruhsat belgelerinin geri alınması, belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanması gibi tedbirler uygulanmasına karar verdi.
106’sı çocuk, 968’i yetişkin 1074 kişi, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlandırıldı.
Adli kontrol
Adli kontrol, tutuklama sebeplerinin varlığına rağmen şüpheli veya sanığın tutuklanması yerine denetim altına alınarak salıverilmesi anlamına geliyor. Adli kontrol altına alınmasına karar verilen şüpheli veya sanığın bir veya birden fazla yükümlülüğe tabi tutulması mümkün. Hâkim, karakola imza, yurtdışına çıkış yasağı, belirli yerlere gitmeme, kefalet, silah bulunduramamak veya taşıyamamak gibi tedbirlerin bir veya birkaçının uygulanmasına karar verebiliyor.
