İstanbul Ticaret Odası'nın gerçekleştirdiği İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi'ne göre Ağustos ayında fiyatı en çok artan ürün yüzde 32,49 ile patates oldu.
Hürriyet gazetesinden Barış Balcı'nın haberine göre, patates fiyatları aynı endekse göre yıllık ise yüzde 90,57 gibi büyük bir oranda artış gösterdi. Patatesin marketteki fiyatı da kilosu 80 kuruşlar seviyelerindeyken 1.50 TL'yi buldu.
Uzmanlar patates fiyatlarında yaşanan bu dalgalanmayı geçtiğimiz yıla göre farklılık gösteren rekolteye bağladı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2013 yılı birinci tahmin verilerine göre 2012 yılında 4 milyon 795 bin 122 ton olan patates üretimi, 2013 yılında yüzde 5,84 düşüşle 4 milyon 515 bin ton olması beklendiği belirtilirken patates ekim alanları da 2012'ye göre büyük düşüş gösterdi.
Geçtiğimiz seneki zararlar ekim alanlarını daralttı
Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar'a göre geçtiğimiz yıla göre ekim alanlarının daralmasının en büyük sebebi geçen yıl patatesin tarla fiyatının bir ara 5 liraya kadar düşmesi oldu. Bayraktar geçtiğimiz sene sektörün tıkanma noktasına geldiğini belirterek "piyasada yaşanan bu tıkanıklık 2012/2013 üretim ve pazarlama sezonuna da yansıdı. Nitekim, yoğun olarak hasadın yapıldığı Eylül-Ekim’de üreticimiz kilogramını 30-35 kuruşa mal ettiği patatesi 15 kuruşa dahi alıcı bulmakta zorlandı. Girdi fiyatlarında yaşanan artış karşısında dayanmakta zorlanan çiftçi bir de pazarlama sorunları yaşayınca ekimden vazgeçme noktasına geldi." diye konuştu.
İhracatta da sıkıntılar yaşandı
Bayraktar patates ihracatında da sıkıntı yaşandığını belirtirken İran'da girdi fiyatlarının ucuz olduğu içi rekabet üstünlüğü sağlandığını vurguladı. Bayraktar "Bu şartların yanı sıra komşu ülkelerde yaşanan siyasi karışıklar ve ekonomik sıkıntıların da eklenmesi ihracatımızı sınırlıyor. Ürün ihracatımızı etkileyen bir diğer faktör ise patates siğili hastalığı oldu. Patates ihracatında istenen laboratuvar analizleri Nevşehir ve Niğde illerimizde laboratuvar olmadığı için başka illerde yapılıyor. Bu durum bitki sağlık sertifikası alımı dolayısıyla ihracatı geciktiriyor." diye konuştu.
Dünyada çoğunlukla iç piyasada tüketilen patates ihracatında Türkiye’nin yüzde 0,7’lik bir payı bulunuyor. Dünyada üretilen patatesin ise sadece yüzde 3,4’ü ihracata konu oluyor.
'Kilosu 70 kuruş çiftçiyi tatmin eder'
Patates fiyatlarındaki artışın geçtiğimiz sene fiyatlarının aşırı düşmesinden kaynaklandığını belirten Niğde Ziraat Odası Başkanı Veli Kenar son birkaç yılda yeni çıkan tohumlarla patatesin her yerde ekilebilir hale geldiğini, ancak çiftçinin geçtiğimiz seneki fiyatlarla zarar ettiği için bu sene sınırlı ekim yaşandığına dikkat çekti. Veli Kenar "Patatesin çiftçiye35 kuruşa maliyeti var. Çiftçilikte en az maliyetin en az ikiye katlanması lazım. Tarladan iki ürün alamadığımız için 70 kuruş çiftçi için kendini kurtarma fiyatı olarak gözüküyor. Bugünkü fiyat çiftçiler için düşük. 70 kuruştan fazla olması da halkı etkiler. Çiftçimizi 70 kuruş tatmin eder." diye konuştu.
Ciddi fiyat artışı beklenmiyor
TZOB Başkanı Bayraktar ise önümüzdeki dönemde ciddi fiyat artışları beklenmediğini söyledi. Bayraktar "Ağustos ayında Birliğimizce derlenen verilere göre patates üretici satış fiyatı, kilogramda 71 kuruştur. Ayrıca içinde bulunduğumuz şu günlerde erkenci çeşitlerin hasadı bitmiş, üretimde önde olan illerimiz olan Niğde ve Nevşehir’de hasat başlamıştır. Hasadın yoğun olduğu dönemde ciddi fiyat artışları beklenmemektedir" diye konuştu.
