ABD Senatosu, 11 Eylül saldırıları sonrası CIA’in sorgulama yöntemlerini açıklayan bir raporu görüşüyor. Rapora göre CIA, esirleri cinsel tehditlerden matkaplı işkenceye kadar birçok yöntemle sorguladı ama hiçbir kritik istihbarat elde edemedi.
Uzun süredir yayınlanması geciktirilen rapor, CIA’in tartışmalı Guantanamo Hapishanesi'nde ve Avrupa ile Asya kıtalarındaki gizli sorgu odalarında yaptığı yüzlerce işkenceyi anlatan ilk resmi belge olma özelliği taşıyor.
Reuters'ın rapora aşina kaynaklara dayandırdığı haberine göre, CIA hiçbir uluslararası yasaya dayanmadan yakaladıkları esirlere cinsel tehditler, suda boğulma hissi, dar alanlarda uzun süre bekletme ve daha birçok rahatsız edici işkenceler yaptı. CIA Beyaz Saray tarafından yasaklanan sorgu tekniklerini kullanmaya devam etse de tüm bu işkencelere rağmen ‘bir tane bile kritik istihbarat’ elde edemedi.
İşkence yöntemleri: Süpürge sapı ile tecavüz tehdidi
Reuters'a konuşan kaynaklara göre rapordaki bazı işkence yöntemleri şöyle:
CIA ajanları bir esiri düzmece bir idam sehpasına koydu, boğazına ip geçirip esiri konuşturmak için uzun süre infazla tehdit etti.
2000 yılında USS Cole gemisine bombalı saldırı düzenlemekle itham edilen Abdurrahman el Nasiri’ye matkapla işkence yapıldı. En az bir esire süpürge sapıyla tecavüz tehdidinde bulunuldu.
Bush döneminde kullanılan waterboarding (suda boğulma hissi) tekniği Obama gelince yasaklandı.
ABD hükümeti, raporun getireceği uluslararası tepkilerden endişe ediyor. Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, “Raporun dünya genelinde ABD vatandaşlarına ve binalarını riske atacağına dair göstergeler var” dedi. Earnest hükümetin bu tehditlere karşı gerekli önlemleri aldığını, elçilik ve konsoloslukların güvenliğinin arttırıldığını söyledi.
Raporda düzeltmeler yapıldı
Açıklanacak 480 sayfalık raporda yaklaşık 100 şüpheliye 2001-2009 yılları arası yapılan muameleyi anlatan kısma çok sayıda düzeltme yapıldığı sızan bilgiler arasında. Raporun 6 bin 200 sayfalık aslı ise gizli tutulmaya devam ediliyor.
Raporu okuyan pek çok ABD’li yetkili, işkencelerle edinilen istihbaratın hayati önem taşıyan ya da hayat kurtaran cinsten hiçbir fayda sağlamadığını söylüyor. Sızan bilgilere göre, raporda şüphelilerin suyla boğma, uzuvları germe ve benzeri işkence yöntemlerine maruz bırakıldığı bilgisi yer alıyor.
Bir başka önemli nokta ise, CIA çalışanlarının bu gizli program hakkında Beyaz Saray yetkililerine, Adalet Bakanlığı’na ve ABD Kongresi’ndeki komitelere yalan söylemiş olması.
ABD Başkanı Barack Obama, raporun içeriği hakkında Ağustos ayında “Bazı kişilere işkence yaptık” itirafında bulunmuştu. Obama, işkencenin kendi döneminde değil, George W. Bush döneminde olduğunu savunmuştu. CIA’in ‘ileri düzey sorgulama’ dediği işkence teknikleri Başkan Obama tarafından 2009’da durdurulmuştu.
