Hülya Karabağlı / ANKARA
CHP'li bazı vekiller, Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) sınavında, ayrımcı nitelik taşıdığı, ÖSYM’nin Alevilik tarihini inkar ettiği, tuzak bir yöntem olarak seçildiği gerekçesiyle Alevilikle ilgili sorunun iptal edilmesini istedi.
CHP Tunceli Milletvekili, Hüseyin Aygün, “ÖSYM önce Alevilik'i kendi öğrensin, sonra sınavda sorsun!” dedi. Bursa Milletvekili Doç. Dr. Aykan Erdemir, “Musahiplik, Aleviler için yayla kültürünün gereği değildir” dedi. Erdemir, sorudaki tanımla Alevilerin musahiplik anlayışı arasında önemli farklılıklar bulunduğuna dikkat çekti.
'Aygün: ÖSYM Alevilik tarihini inkar etmektedir'
“ÖSYM Alevilik tarihini inkâr etmektedir” diyen Aygün, “Alevilik'te Musahiplik, dünya-ahiret kardeşliği, Hak için birbirlerine gönül veren, birbirlerinin hatasından sevabından sorumlu olan, birbirlerini seven iki evli çift ya da iki bekâr kişi arasında Cem'de, Hak Muhammed Ali Meydanı'nda, Pir, Rehber, Mürşit ve Talipler huzurunda ikrarı-bend olmaktır.” İfadesini kullandı.
Aygün’ün konuya ilişkin olarak yaptığı açıklama şöyle:
ÖSYM bu yılki sınavda 5 din dersi sorusu sormuş. 4 soru ayet ve surelerle ilgili, toplumu 'din toplumu', devleti 'din devleti' yapmaya yemin etmiş AKP'ye de bu yakışır. 'Zorunlu din dersi istemeyen' ailelerin çocukları bu soruları nasıl cevaplayacak? ÖSYM Aleviliği de 'unutmamış' ve 'Musahiplik' kurumunu sormuş;
ÖSYM Alevilik tarihini inkâr etmektedir. Musahiplik, Türkler dışında Kürtler, Zazalar, Türkmenler, Tahtacılar, Kızılbaşlar, Bektaşiler, Ehlihaklar (Araplar'da 'Amcalık') ve Ortadoğu'nun başka halklarında da vardır. ÖSYM Alevi kurumlarını; aynı zamanda bu kurumların sürekliliğini sağlayan Pir, Rehber, Mürşit, Ana ve Talipleri de yok hükmünde saymıştır.
‘İkrar-ı ben’ olmaktır’
Alevilikte Musahiplik, dünya-ahiret kardeşliği, Hak için birbirlerine gönül veren, birbirlerinin hatasından sevabından sorumlu olan, birbirlerini seven iki evli çift ya da iki bekâr kişi arasında Cem'de, Hak Muhammed Ali Meydanı'nda, Pir, Rehber, Mürşit ve Talipler huzurunda ikrarı-bend olmaktır. ÖSYM önce Alevilik’i kendi öğrensin, sonra sınavda sorsun!
'CHP’li Erdemir: Alevilik sorusu bir tuzak'
“Alevilikle ilgili soru Alevi öğrenciler için bir ayrımcılık kaynağıdır” diyen CHP Bursa Milletvekili Doç. Dr. Aykan Erdemir, sorudaki tanımla, Alevilerin musahiplik anlayışının önemli farklılık içerdiğine dikkat çekti ve şöyle dedi: Soru, Alevi öğrencileri yanıltıcı, yanlış yönlendirici ve rahatsız edici içeriği nedeniyle de mezhep ayrımcı bir niteliğe sahiptir. Alevi öğrencilerin musahipliğe ilişkin sahip oldukları bilgiler bu sorudaki içerikle çeliştiği için bu soruyu doğru olarak yanıtlamalarını zorlaştırmaktadır. Soru, mevcut hali ile Alevi öğrencileri çeldirici ve yanıltıcı bir içeriğe sahiptir. Bu nedenle de Alevi öğrenciler için tuzak bir soru olarak görülebilir.
‘Alevilik sorusunda çok problem var’
Erdemir, konuya ilişkin olarak yaptığı açıklamanın devamında, "Soruda tanımlanan musahiplik tanımıyla Alevilerin musahiplik anlayışı arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Sorunun yanıtlarına göre musahiplik “şartların gereği olarak” çıkan bir gelenektir. Oysa ki Aleviler için musahiplik kökeni Kırklar Meclisi ve cemine dayanan, ikrarın yani Alevi inanç yoluna girmenin ilk adımı olan vazgeçilmez bir inanç öğesidir. Dini bir çerçeve içinde değerlendirme yaparken namaz, oruç ve hac ibadetleri için “şartların gereği olarak çıkan” ifadesini kullanmak ne derece sorunlu ve rencide edici ise, musahiplik için de benzeri bir ifade kullanmak eşit derecede sorunlu ve rencide edicidir. Musahiplik iki kişi arasında değil iki aile arasındaki ilişkinin esaslarını tesis eden bir kurumdur. Bu boyutu bütünüyle göz ardı edilmiştir."
‘Yayla kültürünün bir gereği değildir’
Erdemir, yaptığı açıklamanın devamında, "Musahiplik iki kişinin insanların şahitliğinde söz vermesi olarak tanımlanmış, musahiplik ceminden, ikrar verilmesinden, dedenin, rehberin rolünden bahsedilmemiştir. Musahiplik için kullanılan “yayla kültürünün bir gereği” olarak ifadesi, coğrafi indirgemeci bir iddiadır. Musahiplik, Aleviler için yayla kültürünün gereği değildir. Tarikat kapısı olarak da adlandırılan musahiplik, coğrafi değil inançsal bir çerçevede incelenmelidir." dedi.
‘Alevi inancını tahrif etme girişimi’
Erdemir daha sonra, "soru Alevi inancını tarif etmeye, tahrif etmeye ve bu yolla yeniden inşa etmeye yönelik bir girişimdir. Böylesi bir toplumsal mühendislik manevrasının YGS soruları üzerinden yapılmaya çalışılıyor olması kabul edilemez bir hukuksuzluk ve hak ihlalidir. Mezhep ayrımcılığı yapan, Alevilik inancı ve öğretisini tahrif eden ve Alevi öğrenciler için çeldirici bir nitelik taşıyan YGS sorusunun iptal edilmesi ve Alevi yurttaşlarımızdan özür dilenmesi gerekmektedir." ifadesini kullandı.
