Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın "İş Bankası CHP'nin etkisi altında olmamalı. Hisseleri Hazine'ye devredilmeli” açıklamaları anamuhalefetin banka ile ilişkisini tekrar gündeme getirdi. Partinin banka ilişkisi 2015 yılında CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun "İş Bankası’ndan para aldı denilip CHP'ye kapatma davası açılacak” iddiası ile yine gündeme gelmişti. Bu ilişkiyi İş Bankası Yönetim Kurulu'nun eski üyesi Mustafa Özyürek, “Atatürk vasiyetnamede İş Bankası’nda kendine ait hisse senetlerinin yönetimini partiye bıraktı. O nedenle İş Bankası yönetiminde Atatürk hisselerini temsilen dört kişi bulunduruyor. Bunlar bir anlamda bankada gözetim görevini yapıyor. Ama kâr payından CHP’nin bir kuruş alması söz konusu değil. Bu kâr payı partiye intikal etmiyor. Atatürk’ün vasiyeti gereği bu kâr payından Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’na para aktarılıyor” diyerek özetlemişti.
Türkiye’nin en büyük özel bankalarından biri olan İş Bankası 1924 yılında Atatürk’ün tâlimatıyla kuruldu. Mustafa Kemal Atatürk hayatını kaybetmeden iki ay önce, 5 Eylül 1938’de kendi el yazısıyla hazırladığı vasiyetnamede sahip olduğu hisse senetlerinin mülkiyeti ve yönetimini CHP’ye bıraktığını söylüyor. Atatürk yine vasiyetinde hisselere ilişkin kâr payının ise Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’na bırakılmasını istiyor.
Buna göre CHP, İş Bankası’nda Atatürk’e ait hisselerin yüzde 28.09’unun mülkiyet ve yönetim hakkına sahip. İş Bankası'nın internet sitesinde yer alan bilgiye göre 31 Aralık 2014 tarihi itibarıyla bankanın ortaklık yapısı şu şekilde:
İş Bankası Munzam Sandık Vakfı: % 40.15
Atatürk Hisseleri (Cumhuriyet Halk Partisi) : % 28,09
Halka açık pay: % 31.76
Yine bankanın internet sitesinde yer alan bilgiye göre İş Bankası'nın 2014 Aralık ayı sonu itibarıyla piyasa değeri 30.381. 348 bin TL.
Peki CHP Atatürk’ten miras kalan bu hisseleri nasıl yönetiyor? Hisselerden sağlanan kâr payını ne yapıyor? CHP İş Bankası ilişkisini CHP'nin eski genel başkan yardımcısı ve aynı zamanda İş Bankası Yönetim Kurulu'nun eski üyesi Mustafa Özyürek, konuyu 2015 yılında anlatmıştı.
“1 kuruş alması söz konusu değil"
CHP bankanın 11 üyeli Yönetim Kurulu'na dört üye atama yetkisine sahip. Özyürek “Atatürk vasiyetnamede İş Bankası’nda kendine ait hisse senetlerinin yönetimini partiye bıraktı. O nedenle İş Bankası yönetiminde Atatürk hisselerini temsilen dört kişi bulunduruyor. Bunlar bir anlamda bankada gözetim görevini yapıyor. Ama kâr payından CHP’nin bir kuruş alması söz konusu değil. Bu kâr payı partiye intikal etmiyor. Atatürk’ün vasiyeti gereği bu kâr payından Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’na para aktarılıyor” demişti.
"CHP hisse oranını korumak için sermaye artırımına da katılıyor"
Mustafa Özyürek CHP’nin kâr payını yönetirken bankadaki hisse oranının düşmemesine dikkat ettiğini de söylemişti. Özyürek “Eğer İş Bankası sermaye artırımına gitmişse o sermaye artımının bir bölümüne katılacak şekilde CHP kâr payından kesinti yapar. Aksi takdirde artışa katılmazsanız yüzde 28 hisseniz düşer. Sermaye artırımlarında parti bunu kâr payından karşılar. Herhangi bir sermaye artışı olmamışsa o kâr payından eşit şekilde Tarih ve Dil Kurumu’na dağıtılır” demişti.
CHP, burs vermek istemişti
CHP’nin bankadaki kâr payından kasasına para girmesinin mümkün olmadığını ifade eden Özyürek geçmişte CHP yönetiminin kâr payını öğrencilere burs vermek için kullanmayı düşündüğünü ancak bunun hukuken mümkün olmadığını belirtmişti.
Özyürek “Vakıf kuralım, vakfa hisseleri devredelim, kâr payı ile öğrenci okutalım diye yazılar yazılmış, çizilmiştir. Hepimiz de bu düşüncelere katılmışızdır. Ama kâr paylarını Tarih ve Dil Kurumu’na vermek dışında hukuki bir yol bulunamamıştır. Bir sürü insan bankadan para alındığını zanneder. İlke olarak şu da yapılmamıştır: İş Bankası’na diyebilir ki; sen o paraları bana gönder, ben Tarih ve Dil Kurumu’na ödeyeyim. Ama bu yapılmamıştır, para bankada durur ve tâlimatla Dil ve Tarih Kurumu’na ödenir” diye konuşmuştu.
Banka ile ilişkileri Genel Başkan yürütüyor
CHP eski yöneticisi ve İş Bankası Yönetim Kurulu'nun eski üyesi Mustafa Özyürek CHP ile İş Bankası arasındaki ilişkiyi Genel Başkan’ın yürüttüğünü belirtmişti. Özyürek "Bizde gelenek böyle, CHP’yi temsilen kimin Yönetim Kurulu üyesi olacağına Genel Başkan karar verir. Bankadaki hisselerin yönetimine ilişkin talimatları da Genel Başkan verir” demişti.
