Çalışma koşullarının işverenin tek taraflı kararı ile ağırlaştırılması işçi açısından haklı fesih gerekçesi doğurur. Bu durumda çalışana hem kıdem hem de ihbar olmak üzere çifte tazminat hakkı doğar.
Çalışanların geçerli mazeret olmadan, kasti, ihmal nedeniyle sık sık işe geç gelmesi, devamsızlık yapması haklı veya geçerli nedene dayanarak iş sözleşmesini feshetme imkânı tanıyor.
Sabah gazetesinin haberine göre çalışma hayatına ilişkin bazı soruların yanıtları şöyle:
İşveren, çalışma süresi ve koşullarını habersiz değiştirebilir mi?
İş sözleşmelerinde, personelin işi, unvanı, ücreti başta olmak üzere çalışma koşullarına ayrıntılı şekilde yer verilir. İşveren, çalışma koşullarında değişikliğe gidebilir. Bu değişiklik çalışanın kıdeminin yükseltilmesi gibi görev yerinin değiştirilmesi şeklinde de olabilir. Ancak tek taraflı olarak değişikliğe gidip çalışma koşullarının ağırlaştırılması İş Kanunu'na göre haklı fesih nedeni oluşturur.
Durumun çalışana yazılı olarak bildirilerek, onayının alınması gerekir. İşçi kabul etmezse iş sözleşmesi feshedilebilir. Bu durumda çalışan dava açabilir. Çalışanı zor durumda bırakan esaslı değişiklikler nedeniyle işten çıkarılan çalışanın kıdem, ihbar tazminatının ödenmesi gerekiyor.
Devamsızlık nedeniyle fesih durumunda tazminat yanar mı?
Sağlık başta olmak üzere geçerli mazeret olmadan keyfi devamsızlık, sık sık geç gelme gibi iş akışını bozacak, işyerine zarar verecek davranışlar fesih nedeni olabilir. Çalışma saatlerine aykırı olarak işe geç gelinmesi, süresinden az çalışılması İş Kanunu'nda yer alan izne dayalı devamsızlık hali kapsamında bulunmuyor. Yargıtay'ın kararları da, işe geç gelmeyi alışkanlık haline getirenlerin tutumunun iş sözleşmesinin feshinde geçerli neden oluşturduğu yönünde.
Hastalık, trafik nedeniyle geç kalınması da aynı kapsamda mı?
Mesleğinde kıdemli olup işine düzenli gelenlerin hastalık veya ulaşım kaynaklı geç kalması haklı neden kapsamına girebilir. Bunun gibi mazerete dayalı devamsızlıklar haklı veya geçerli fesih hakkı vermiyor.
İşveren çalışma süresini azaltıp ya da artırabilir mi?
Yasaya göre işveren tek taraflı olarak toplam çalışma süresini artıramaz, ücrete etki edecek şekilde de azaltamaz. Çalışanlar da işverenin yönetim hakkı çerçevesinde verdiği işe başlama, bitiş, yemek, dinlenme saati gibi kurallara uymak zorunda. Bunlara uyulmaması işverene haklı ya da geçerli fesih hakkı verir. Görevleri anımsatıldığı halde yapmamakta ısrar edilmesi haklı fesih nedeni doğurur.
