Yeni teşvik sistemine dayanak teşkil eden SEGE 2011'de, daha önce İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli, Bursa, Eskişehir, Tekirdağ ve Antalya ile birlikte ilk 10'da yer alan Yalova ve Adana'nın yerini Denizli ile Muğla aldı.
2003 yılında yapılan çalışmada oluşturulan sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 10'uncu sırada yer alan Antalya 5'inci sıraya yükselirken, 5'inci sıradaki Bursa 6'ıncı sıraya geriledi.
Daha önce 8'inci sırada yer alan Adana 16'ıncı, 9'uncu sırada yer alan Yalova da 13'üncü sıraya düştü.
Kalkınma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, SEGE-2011 çalışması ile illerin gelişmişlik düzeyleri farklı alanlardan seçilen değişkenler yardımıyla ölçüldü, bu ölçüm ve analizler sonucunda, il sıralamaları yapıldı ve aynı özelliklere sahip il grupları belirlendi.
Bu çalışma ile illerin iktisadi ve sosyal kalkınma yolundaki performanslarının izlenmesi mümkün hale geldi.
SEGE çalışmasının sonuçları özellikle; bölge, il ve ilçe düzeyinde karşılaştırmalı politika tespitinde ve uygulamasında kullanılıyor.
Belediyelere ve il özel idarelerine kaynak tahsis edilmesi, kamu kurum ve kuruluşlarının personel atamaları ve özlük haklarının düzenlenmesi ile kalkınma ajansları merkezi bütçe paylarının belirlenmesi gibi bölgesel niteliği olan kamu politikalarının uygulanmasında önemli bir kıstas olarak kullanılan SEGE çalışmasına 10'un üzerinde kanun ile ikincil mevzuatta atıf yapılıyor.
Çalışmada kullanılan göstergeler
Açıklamaya göre, SEGE-2003 çalışmasında 10 alt kategoride 58 adet değişken kullanılmıştı. Yeni teşvik sistemine de dayanak teşkil eden SEGE-2011 çalışması ise demografi, eğitim, sağlık, istihdam, rekabetçi ve yenilikçi kapasite, mali kapasite, erişilebilirlik ile yaşam kalitesi olmak üzere 8 alt kategoride, çoğunluğu 2009-2010 yıllarına ait 61 değişken kullanılarak hazırlandı.
Çalışmada kullanılan değişkenlerin seçiminde ilin ülke içindeki ekonomik ağırlığı ve potansiyeli, sosyal gelişmişlik seviyesi, ortalama bireysel refah düzeyi, il ölçeğinde ekonomik ve sosyal gelişmişlik ile bireysel refah arasındaki kümülatif denge ve veri teminine ilişkin süreklilik hususları gözetildi.
İki çalışma karşılaştırılabilir değil
Açıklamaya göre, eski göstergelerden 25'i yeni çalışmada yer aldı, ancak SEGE-2003 ile SEGE-2011 çalışmaları farklı değişken setlerinin kullanılması nedeniyle ''karşılaştırılabilir'' nitelikte değil.
Kırsal nüfus başına tarımsal kredi miktarı, il bazında GSYH gibi 2003 çalışmasında var olan göstergelerden bir kısmı önemini yitirmesi, üretilememesi veya ikame değişken kullanılması gibi nedenlerle yeni çalışmanın değişken listesinden çıkarıldı.
Hane başına ADSL abone sayısı, internet bankacılığı, marka ve patent oranları gibi son dönemde giderek önemi artan alanlara yönelik yeni değişkenler çalışmaya dahil edildi.
Yöntem
Yeni SEGE çalışmasında önceki SEGE çalışmalarında olduğu gibi Temel Bileşenler Analizi kullanılarak, il sıralamaları elde edildi. Bu analiz yöntemi, bir örneğe ait çok sayıda birbiriyle ilişkili değişkeni boyut indirgeme yöntemiyle bağımsız yeni bir değişken haline getirerek illerin göreli performansını ortaya koyuyor.
Uluslararası pek çok sıralama ve endeksleme çalışmasında kullanılan bu yöntem, bilimsel tabanı güçlü, test edilmiş ve objektif bir yapıya sahip. İstatistik yazılımlarıyla hesaplanan sonuçlara dışarıdan herhangi bir müdahale yapılması söz konusu değil.
Araştırma, yayıma hazır hale getirilmesini takiben bütün detaylarıyla kamuoyu ile paylaşılacak. Veri üretimi ve temininin sağlanması durumunda, SEGE çalışmaları yıllık veya 2 yılda bir yenilenebilecek.
İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması (SEGE-2011) şöyle;
İl Kodu İller SEGE 2011 Sırası İl Kodu İller SEGE 2011 Sırası
-------- ---------- ----------------- --------- ---------- ----------------
TR100 İstanbul 1 TRB11 Malatya 42
TR510 Ankara 2 TR332 Afyon 43
TR310 İzmir 3 TR905 Artvin 44
TR421 Kocaeli 4 TRA12 Erzincan 45
TR611 Antalya 5 TR631 Hatay 46
TR411 Bursa 6 TR821 Kastamonu 47
TR412 Eskişehir 7 TR813 Bartın 48
TR323 Muğla 8 TR722 Sivas 49
TR211 Tekirdağ 9 TR833 Çorum 50
TR322 Denizli 10 TR823 Sinop 51
TR424 Bolu 11 TR903 Giresun 52
TR212 Edirne 12 TR633 Osmaniye 53
TR425 Yalova 13 TR822 Çankırı 54
TR222 Çanakkale 14 TR712 Aksaray 55
TR213 Kırklareli 15 TR713 Niğde 56
TR621 Adana 16 TR832 Tokat 57
TR721 Kayseri 17 TRB14 Tunceli 58
TR422 Sakarya 18 TRA11 Erzurum 59
TR321 Aydın 19 TR632 Kahramanmaraş 60
TR521 Konya 20 TR902 Ordu 61
TR612 Isparta 21 TR906 Gümüşhane 62
TR221 Balıkesir 22 TRC13 Kilis 63
TR331 Manisa 23 TRA13 Bayburt 64
TR622 Mersin 24 TR723 Yozgat 65
TR334 Uşak 25 TRC12 Adıyaman 66
TR613 Burdur 26 TRC22 Diyarbakır 67
TR413 Bilecik 27 TRA22 Kars 68
TR812 Karabük 28 TRA23 Iğdır 69
TR811 Zonguldak 29 TRC32 Batman 70
TRC11 Gaziantep 30 TRA24 Ardahan 71
TR901 Trabzon 31 TRB13 Bingöl 72
TR522 Karaman 32 TRC21 Şanlıurfa 73
TR831 Samsun 33 TRC31 Mardin 74
TR904 Rize 34 TRB21 Van 75
TR423 Düzce 35 TRB23 Bitlis 76
TR714 Nevşehir 36 TRC34 Siirt 77
TR834 Amasya 37 TRC33 Şırnak 78
TR333 Kütahya 38 TRA21 Ağrı 79
TRB12 Elazığ 39 TRB24 Hakkari 80
TR715 Kırşehir 40 TRB22 Muş 81
