Türkiye-Almanya ilişkilerinin geçirdiği zor günlerin ardından Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, 5-6 Eylül tarihlerinde Türkiye’ye ilk resmi ziyaretini gerçekleştirecek. İki ülke ilişkileri aralarındaki sorunları henüz çözmüş değil, gerginlik devam ediyor. Ancak yumuşama belirtileri ve ikili ilişkilerde yeni bir dönemin başlayacağına ilişkin işaretler var. Maas’ın temasları Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Eylül ayı sonunda gerçekleştireceği Almanya ziyareti için de bir ön hazırlık niteliği taşıyor. Peki bu zor ziyarette Maas’ı hangi gündem maddeleri bekliyor? İşte Maas’ın ziyareti öncesi bilmeniz gereken altı başlık:
1. İlişkilerde normalleşme arayışı
Dışişleri Bakanı olarak ilk kez Türkiye’yi ziyaret edecek olan Sosyal Demokrat Partili Heiko Maas, ziyaretinin öncelikli hedefini “ilişkilerde normalleşme” olarak açıkladı, bunun için de Türk hükümetinden beklentileri olduğunu söyledi. Ankara ile Berlin arasında son aylarda yürütülen görüşmelerde taraflar, “Nazi” benzetmesi gibi ağır ithamlara son verilmesi, görüş ayrılıklarını diyalog yoluyla ele alınması konusunda mutabık kalmışlardı. Maas’ın Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşmesinde, ilişkilerde normalleşmenin sağlanması için beklentilerini iletmesi öngörülüyor.
2. Türkiye’de tutuklu Alman vatandaşları
Alman hükümeti, 15 Temmuz darbe girişimi soruşturmaları sırasında tutuklanan ve Türkiye’de halen “siyasi gerekçelerle” cezaevinde tutulduğunu düşündüğü 7 vatandaşının serbest bırakılmasını istiyor. Bu konunun ziyaretinin en önemli gündem maddelerinden biri olduğunu söyleyen Maas, Alman vatandaşlarının somut hukuki kanıtlar olmaksızın hapiste tutulmalarını “kabul edilemez” olarak nitelendirdi.
3. Hukuk devleti beklentisi
Alman hükümeti aralarında kendi vatandaşlarının da bulunduğu siyasi tutuklular konusunun “kapsamlı bir çözüme kavuşturulması beklentisini” taşıyor ve Türk hükümetinden yeniden “hukuk devleti” ilkeleri uyarınca hareket etmesini istiyor. 2013-2018 yıllarında Adalet Bakanı olarak görev yapan Maas’ın Türkiye’de hukuk devleti, insan hakları, ifade ve basın özgürlüğü konularında hassasiyetini Ankara’daki temasları sırasında aktarması bekleniyor.
Türk hükümeti, Almanya’nın Türkiye konusundaki seyahat tavsiyesini olumlu şekilde güncellenmesini bekliyor. Alman diplomatlar ise bunun ancak Ankara’nın hukukun üstünlüğü yönünde atacağı adımlar sonucunda gerçekleşebileceğini söylüyor.
4. Türkiye’de ekonomik kriz endişesi ve mali yardım
Almanya, Türkiye’nin en önemli dış ticaret ortağı. Ayrıca yedi binden fazla Alman şirketi Türkiye’de on binlerce kişiye istihdam sağlıyor. Türkiye ekonomisinin kilit aktörleri arasında yer alan Alman yatırımcılar, Türkiye’nin sürüklendiği ekonomik istikrarsızlık sürecinden endişeli ve bu endişelerin Türk hükümeti tarafından giderilmesini bekliyor. Alman siyasetinde ise Türkiye'ye mali yardım tartışmaları sürüyor. Alman hükümeti, şu anda bu konuda herhangi bir somut hazırlığın olmadığını duyurdu. Ancak Berlin’de sıklıkla dile getirilen görüş, Almanya’dan gidecek muhtemel bir mali yardımın siyasi koşullara bağlanması. Alman siyaset ve ekonomi çevreleri, Türkiye'nin ekonomik sorunlarının büyük ölçüde AKP hükümetinin yanlış ekonomi politikalarına dayandığını düşünüyor. Alman hükümeti, olası bir mali işbirliğinin ancak Türkiye’nin kapsamlı bir yapısal reform süreci yönünde adımlar atması halinde mümkün olabileceğini görüşünde. Konuyla ilgili ayrıntıların Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın 21 Eylül’deki Berlin ziyaretinde masaya yatırılması bekleniyor.
5. AB müzakereleri ve Gümrük Birliği reformu beklemede
Türkiye’nin son haftalarda AB reform sürecini canlandırma yönünde verdiği mesajlar Berlin’de olumlu karşılansa da AKP hükümeti tarafından atılacak somut adımların dikkate alınacağına dikkat çekiliyor. AB müzakere süreci ile Gümrük Birliği’nin modernizasyon müzakerelerinin ancak Türkiye’nin demokratikleşme yörüngesine girmesiyle canlanabileceği belirtiliyor.
6. Suriye ve mülteci akını endişesi
Mülteci krizi ve Suriye'deki gelişmeler, Merkel hükümeti için Türkiye ile ilişkilerde en önemli gündem maddelerinden biri olmaya devam ediyor. Son haftalarda Suriye’de Esad rejiminin olası İdlib harekatının önlenmesine odaklanan Almanya, Avrupa’ya olası yeni bir mülteci akının önlenmesi, yabancı savaşçılar ve organize suç örgütleriyle mücadelede Türkiye ile daha yakın bir işbirliği arayışında bulunuyor.
