T24- Dünyada yaşanan ekonomik krizin en fazla etkilediği ülkelerden biri olan Bosna Hersek'te, özel şirketlerin ve bazı devlet kuruluşlarının çalışanlarına maaş ödemede sıkıntılar yaşadığı bildirildi.
AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, dünyayı etkileyen ekonomik kriz Bosna-Hersek'te etkisini yoğun olarak 2009 yılının ortalarında hissettirmeye başladı. Ekonomik krizle birlikte geçen yıl ülkede binlerce şirketin hesapları bloke edildi. Ekim 2008 ayından bu yana yaklaşık 100 bin kişi işini kaybetti. Bu yılın Nisan ayı itibariyle kayıtlı işsiz sayısının 516 bin olduğu bildirildi.
İşsizliğin yüzde 42,6 olduğu ülkede, özellikle halkın ve şirketlerin banka kredilerini ödemede zorlandığı belirtildi.
Bosna-Hersek Merkez Bankası, ülkede, geciken banka kredilerinin banka aktiflerine oranını yüzde 7,1 olarak açıkladı. Ülkede yaklaşık 4 yıl önce bu oranının yüzde 2,5 olduğunu belirten ekonomistler, şu anki oranın, Bosna-Hersek ve burada faaliyet gösteren bankalar için ''tehlike sinyalleri'' anlamına geldiğini kaydetti.
Ülkedeki bankaların toplam büyüklüklerinin Mayıs 2010 ayı itibariyle 10,7 milyar avro olduğunu ifade eden ekonomistler, Merkez Bankası başkanının açıkladığı bu oranın, 700 milyon avroya tekabül ettiğini ve bunun ''kötü kredi'' anlamına geldiğini belirterek, bu oranın standartların üzerinde olduğuna işaret etti.
Bankaların en önemli sorununun kredilerin geri ödemelerindeki gecikmelerden kaynaklandığını dile getiren ekonomi uzmanları, ''Bu kredilerin ödenmemesi bu şekilde devam ederse, ülkede bankalar da sıkıntı yasanabilir. Veya bankalar bu zor durumdan birleşerek kurtulabilir'' şeklinde uyarıda bulunuyor.
Ülkedeki bankaların şu anda kar etmediğine işaret eden uzmanlar, 2009 yılında Federasyon bölgesinde bankaların toplam karının sadece 4 bin avro olarak gerçekleştiğine dikkati çekti.
AVRONUN DEĞER KAYBI BOSNA'NIN DIŞ BORÇ YÜKÜNÜ ARTIRIYOR
Uzmanlar, Avronun yaşadığı değer kaybının Bosna-Hersek'in dış borcunu baskıladığını ifade ediyor.
Avronun değer kaybıyla birlikte dış borcun yüzde 5 arttığına dikkati çeken uzmanlar, 2010 yılının ilk çeyreğinde dış borcun 2,9 milyar avroya ulaştığı, geçen yıl aynı dönemde bu rakamın 2,12 milyar avro olduğu kaydedildi.
Ülkedeki yabancı para rezervlerinin de 2007 yılından bu yana 400 milyon avro azaldığına işaret eden uzmanlar, Mayıs 2010 itibariyle yabancı para rezervlerinin 3,1 milyar avroya düştüğünü bildirdi.
Dış yatırımda da ekonomik krizle birlikte önemli bir düşüş yaşandığına dikkati çeken ekonomistler, Federasyon bölgesinde sanayi üretiminde bir önceki yıla göre yüzde 10'un üzerinde düşüş yaşandığını belirtti.
Avro bölgesinde yaşanan sıkıntının Bosna'yı çok etkilediğine işaret eden uzmanlar, ''Ülkedeki işsizlik şu anda resmi rakamlara göre yüzde 42,6 olarak gözüküyor. Bu göstergeler, ülke için ciddi alarm sinyalleri veriyor. Ülkenin önümüzdeki birkaç yılı çok iyi şekilde yönetmesi lazım'' dedi.
Ayrıca, yine avro bölgesindeki sıkıntılar nedeniyle 2010'un ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre cari açığın 174 milyon avrodan 68,5 milyon avroya düştüğü, ülkeye yapılan doğrudan yatırımların da 2009 yılında 450 milyon avro dolayında gerçekleştiği ifade edildi.
IMF ile geçen yıl ortasında 1 milyar 520 milyon dolarlık kredi anlaşması imzalayan Bosna Hersek'e, sosyal güvenlik reformu koşuluyla Dünya Bankası da yaklaşık 200 milyon dolar taahhüt etti. Bosna Hersek'e 100 milyon avro düşük faizli kredi vereceğini açıklayan Avrupa Birliği de IMF ile işbirliği yaparak kaynağı serbest bırakmak için yeni reformlar talep diyor. İstenilen bu reformlar çerçevesinde maaşlarından kesinti yapılmasına karşı çıkan gaziler 21 Nisanda eylem yapmış, bazı hükümet binalarının camlarını kırmış ve ateşe vermişti.
Ülkede 3 Ekimde genel seçimlerin yapılacak olması, söz konusu reformların gerçekleştirilmesini zorlaştırıyor.
2009 yılında ekonomisi yüzde 3,5 küçülen ülkenin, 2010 yılında yüzde 1 büyüyeceği tahmin ediliyor.
