Amerika Merkez Bankası Fed’in geçtiğimiz günlerde faiz artımının erken yapılabileceğine yönelik açıklamasının ardından, bugün konuşması beklenen Fed Başkanı Janet Yellen’in ne diyeceği piyasalarda merakla bekleniyor.
Hürriyet gazetesinden Barış Balcı, Yallen’in açıklamasının neden önemli olduğunu analiz ettiği yazısında, açıklamaya göre dolar, euro, altın ve borsada dalgalanmalar yaşanabileceğini yazdı. Hürriyet’te “Borsa, dolar, altının kaderi Yellen'in iki dudağının arasında” başlığıyla yayımlanan analiz şöyle:
Salı günü açıklanan ABD Merkez Bankası Açık Piyasa Komitesi tutanaklarında faiz artırımının erken yapılabileceğine yönelik yaşanan net tartışmalar Janet Yellen'in bugünkü Jackson Hole konuşmasını daha kritik hale getirdi. Genel kanı Yellen'in "faiz artırımı için acele edilmeyecek" mesajı vermesi, yani 'güvercin' bir konuşma yapması. Ancak Yellen'in piyasanın beklediği konuşmayı yapmaması durumunda dolar/TL, altın ve borsada büyük dalgalanmalar yaşanabilir. İşte konuşulan 3 senaryo ve senaryoların gerçekleşmesi durumunda gündeme gelecek fiyatlar...
Piyasalar bugün adeta "fırtına öncesi sessizliği" yaşıyor. BİST 100, 79 bin puana yakın seyrederken neredeyse dünkü kapanışla aynı seviyelerde seyrediyor. Dolar/TL kuru günlük yüzde 0.1'den az bir farkla 2.1785 TL'den işlem görüyor. Altın ise ons başına yüzde 0.3 gibi küçük bir kazançla 1280 doların üzerinde.
Bu sakinliğin sebebi ise ABD'nin Jackson Hole kasabasında gerçekleşen ve dünya çapında merkez bankalarının en üst düzey yetkililerinin katıldığı Jackson Hole toplantıları... Bir dizi konferanslar gerçekleşen toplantılarda kapanış konuşmasını bugün Fed Başkanı Janet Yellen saat 17:00'da yapacak. Piyasa aktörlerinin neredeyse tamamı bu konuşmaya göre pozisyon alacak.
Dolar/TL kuru son haftalarda yükselirken bunun en önemli sebebi daha önce piyasalar tarafından Haziran 2015'te yapılması beklenen ABD faiz artırımının daha erken yapılabileceği beklentisi olmuştuu. Bu beklentiyi destekleyen ise Salı günü açıklanan Fed Açık Piyasa Komitesi tutanakları oldu. Bu tutanaklarda Fed üyeleri istihdam piyasasının iyiye gittiği ve faiz artırımının daha erken gerçekleşebileceğini tartıştı. Şimdi herkes Janet Yellen'in tutanaklardaki bu ifadeleri teyit edip etmeyeceğini bekliyor. Teyit etmesi durumunda ABD faiz artırımının artık 2015'in erken aylarında yapılacağı beklentisi artacak, bu da doları daha yukarı çekebilecek.
Ancak iyi haber Yellen'in tutanaklardaki ifadeleri desteklemeyerek "istihdam piyasasının o kadar iyi olmayacağunı vurgulaması bekleniyor. Yine de Yellen'in konuşması için borsa, dolar ve altının seyrini etkileyecek 3 senaryo gündemde.
Olası 3 senaryo
İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Müdürü Şant Manukyan ön plana çıkan 3 senaryoyu şöyle tarif ediyor.
Birinci senaryo Yellen'in tutanaklara paralel bir konuşma yapması. Yellen böyle bir konuşma yaparsa istihdam piyasasına ve faiz artırımının daha erken yapılmasına olumlu baktığı olarak algılanabilecek bu konuşması 'güvercin' olarak nitelendirilmeyecek. Bunun piyasalarda satış getirmesi bekleniyor.
İkinci senaryo ise Yellen'in tutanaklardaki ifadelerin arkasında durmaması ve istihdam piyasasının göründüğü kadar iyi olmadığını vurgulaması. Piyasanın en çok beklediği senaryo gerçekleşirse piyasalarda alımlar artacak.
Üçüncü senaryo ise Yellen'in işsizlikte yeni eşiği açıklaması. ABD'nin doğal işsizlik oranı olarak kabul edilen yüzde 5.6'nın yeterli olmadığını, doğal işsizlik oranının örneğin yüzde 5.2 olduğunu söylerse bu seviyelere gelmek uzun zaman alacağından faiz artırımı da gecikecek. Bu durumda piyasada uzun süren alımlar ve yükselişler görülebilir.
3 senaryoyu değerlendiren Şant Manukyan üçüncü ihtimalin zayıf olduğunu belirtirken piyasaların beklediği ikinci senaryonun piyasalara kalıcı yükselişler getirmediğini, çünkü ABD ekonomisine yönelik iyi verilerin devam ettiğini belirtti.
Piyasalar nasıl reaksiyon verir?
Peki bu senaryolara göre borsa ve dolarda hangi seviyeler gündeme gelecek? Yellen'in görevi Bernanke’den devraldığından bu yana toplantı tutanakları ile çelişen ifadeler kullanarak piyasa dostu olduğunu gösterdiğini vurgulayan ALB Menkul Değerler Araştırma Müdürü Yeliz Karabulut Yellen'den olumsuz mesaj beklemediğini söyledi.
Yellen bugün konuşmasında eğer piyasa dostu açıklama yapması halinde borsa ve altında değer kazancı görülebileceğini belirten Karabulut "Bu aşamada yurt içinde BİST 100 endeksinde 79.500 seviyesi ön planda olacaktır, bu seviyenin aşılması halinde yükselişin devamı gelebilir, altının ise 1292 seviyesine doğru bir hareket yapması beklenebilir. Dolar/TL paritesinde ise 2,1650 seviyesine doğru bir gerileme olsa da gerilemenin yurtiçi siyasi gelişme ve beklentilerin etkisinin sınırlı olabileceği beklenebilir. Dolar/TL paritesinde 2,1650 seviyesinin altında gerilemeden gerçek bir satış baskısından bahsedilemez" diye konuştu.
Kötümser senaryo için ise Yeliz Karabulut "özellikle gelişmekte olan piyasalarda daha ağır satış beklenebilir. Sert kur hareketi ile birlikte dolar 2,1860 TL seviyelerinin üzerine yükselebilir borsada da 76.000 puan seviyelerine doğru geri çekilme görülebilir. Dolar/TL'de hareketlerin bugün kapanışa doğru ve pazartesi olması beklenebilir. Bu arada Rusya Ukrayna gelişmeleri önemle takip edilmeli" dedi.
5 maddede Jackson Hole konuşması neden önemli?
1- Siyasi risk ile birlikte en önemli gündem maddesi ABD:
ABD faiz artırımı tartışması 2015 Türkiye genel seçimlerine kadar siyasi risk algısını değiştirecek yurtiçi gelişmelere eşlik edecek. Jackson Hole toplantısında Yellen'in bu konudaki mesajları faiz artırımının zamanlaması ve yurtiçi piyasalar için önemli olacak.
2- Piyasalardaki alım satım trendini belirleyebilir:
Son açıklanan Fed Açık Piyasa Komitesi tutanakları faiz artırımının zamanlaması ile ilgili net tartışmaların yaşandığını gösterdi. Birçok Fed üyesi işsizlik gibi göstergelerin iyi gittiğini belirterek erken faiz artırımını gündeme getirdi. Yellen'in bu görüşe paralel ya da zıt yorumları piyasalardaki alım-satım trendini belirleyecek.
3- Mesajlar orta vadede Türkiye ekonomisini etkileyebilir:
ABD enflasyon ve istihdam göstergelerinin beklenenden iyiye gitmesi dolar endeksini 11 ayın zirvesine taşırken dolar euro karşısında da değer kazandı. Euro/dolar paritesi kritik seviye olan 1,33'ün altına düştü.Bu durum özellikle ihracatını Euro bölgesine yapan ancak ithalatını dolar üzerinden yapan Türkiye için olumsuz.
Yellen'in faiz artırımını erken yapılabileceğini teyit etmesi bu trendi hızlandırabilir. Bu da sadece piyasaların dalgalanması değil Türkiye'nin makroekonomik dengelerinde de değişikliğe yol açabilir.
4- Türkiye'deki faiz:
Jackson Hole'da verilecek mesajlar 27 Ağustos'ta TC merkez bankası'nın Para Politikası Kurulu faiz kararını da etkileyebilir. ABD'de erken faiz artırımı yönünde Yellen'den gelecek mesajlar faiz indirimi sürecini sekteye uğratabilir.
5- Geçmişte önemli mesajlar çıkmıştı:
Dünya çapında merkez bankacılığı ile ilgili üst düzey isimlerin katıldığı Jackson Hole toplantıları ABD Merkez Bankası başkanları için önemli bir "sözlü müdahale" platformu. Dünyaya sıcak para akmasını sağlayan üçüncü parasal genişlemenin en güçlü işaretini Ağustos 2012'de eski Fed Başkanı Ben Bernanke, Jackson Hole kapanış konuşmasında vermişti. Yellen'in konuşması da Bernanke'ninki kadar tarihi olabilir.
