ABD merkezli düşünce kuruluşu Orta Doğu Politikası için Tahrir Enstitüsü'nden Timothy Kaldas, Bloomberg haber ajansında Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkilerde son dönemde gelen açıklama ve yaşanan gelişmeleri analiz ettiği bir makale kaleme aldı.
"Pragmatizm, Türkiye ile Mısır'ın aradaki buzları eritmesini sağlayabilir" başlıklı makalede, iki ülke arasında son yıllarda yaşanan siyasi sorunlara rağmen ticari ilişkilerin kesintiye uğramadan devam ettiği ve küresel gelişmeler ışığında karşılıklı çıkarların bir kez daha "pragmatizm ve işbirliği fırsatı doğurabileceği" belirtildi.
Kaldas, "Yine de Türkiye-Mısır arasında sıcak bir kucaklaşma olacağını öngörmek için henüz çok erken. Her iki ülkenin maddi çıkarların her daim ilişkilerdeki gerilimin hafiflemesine yol açtığı düşünüldüğünde, durumun gerçekliği çok daha karmaşık bir hal alıyor" dedi.
Türkiye ile Mısır arasındaki siyasi ilişkiler, Arap Baharı sonrası iktidara gelen Müslüman Kardeşler'e karşı 2013 yılında yapılan askeri darbeden bu yana ciddi bir kriz döneminden geçiyor.
Darbeye ek olarak Doğu Akdeniz'deki hidrokarbon arama faaliyetleri, Libya'daki iç savaş ve Katar'a uygulanan ambargo da ikili ilişkilerde kriz yaratan diğer konu başlıkları arasında yer alıyor.
Ancak son dönemde Türkiye'den ılımlı açıklamalar geliyor. Mısır ise bu açıklamalara resmi bir yanıt vermiş değil.
'Libya konusunda yumuşama işaretleri'
Kaldas, Bloomberg'deki yazısında Mısır'dan henüz resmi bir karşılık olmamasına karşın Kahire'de yapılan değerlendirmelerde özellikle Libya konusunda buzların eridiğine dair işaretler olduğuna dikkat çekildiğini yazdı.
Kaldas, bu değerlendirmelere örnek olarak, "Ankara'ya yakınlığıyla bilinen" Libya'nın yeni Başbakanı Abdul Hamid Muhammed Dibeybe'nin Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el Sisi tarafından sıcak bir şekilde karşılanmasını gösterdi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçen hafta yaptığı açıklamada, ilişkilerin seyrine göre Mısır'la deniz yetki alanlarının müzakere edilebileceğini ve bir anlaşmanın imzalanacağını belirtti.
Bu açıklamadan kısa bir süre sonra da Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Bloomberg'e verdiği mülakatta, Mısır ile ikili ilişkileri görüşmek istediklerini belirterek, "bölgesel barış ve istikrar için yeni bir sayfa açılabileceğini" söyledi.
Bloomberg'deki makalesinde bu açıklamaların Türkiye tarafından bir yakınlaşma sinyali olduğu yorumunu yapan Kaldas, yine de Libya, Türkiye'nin İslamcı bazı gruplara verdiği destek ve tarihi kökenlere dayanan bölgesel rekabet gibi alanlarda sürtüşmelerin belli bir noktaya kadar devam etmesini beklediğini aktardı.
'Mısır önceliklerini gözden geçirdi'
Kaldas, 2020 yılında yaşanan bazı gelişmelerin Mısır'ın da dış politika önceliklerini gözden geçirmesine yol açtığını belirtti.
Makalede, "Bu etkenler arasında ABD Başkanı Donald Trump'ın seçimi kaybetmesi, Libya'da Mısır'ın desteklediği grupların askeri anlamda darbeler alması, ABD'nin Etiyopya'nın Rönesans Barajı'nı inşa etmesiyle başlayan uyuşmazlıkta yaptığı arabuluculuğun başarısız olması ve Mısır'ın Filistin konusunda Batı'nın tercih ettiği arabulucu olma rolünü riske atabilecek şekilde İsrail ile bazı Arap ülkeleri arasında ilişkilerin normalleştirilmesi anlaşmalarının imzalanması yer alıyor" yorumu yapıldı.
Kaldas, Türkiye yaşanan gerilimin düşmesinde Mısır'ın genel dış politika kaygılarını yeniden değerlendirmesinin de rol oynadığını aktardı ve şu yorumlara yer verdi:
"En büyük uyuşmazlık noktası Türkiye'nin Müslüman Kardeşler'e verdiği destek olmayı sürdürüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Müslüman Kardeşler önderliğindeki Muhammed Mursi yönetiminin devrilerek, yerine General Sisi'nin göreve geldiği darbeyi en ağır şekilde kınadı. Erdoğan o dönemden bu yana Sisi'ye yönelik başlattığı sözlü saldırıyı sürdürüyor. Mısırlılar da buna benzer şekilde karşılık veriyor.
"Ancak tüm bu ağız dalaşına rağmen Ankara ve Kahire, ilişkileri tamamen koparmamak konusunda dikkatli davrandı. Her ne kadar Mısır, Katar'a büyük oranda Müslüman Kardeşler'e verdiği destek nedeniyle uygulanan ambargoya katılmış olsa da Türkiye ile ilişkileri tamamen kesme girişiminde bulunmadı.
"Aksine, iki ülke arasındaki ticaret istikrarlı bir şekilde arttı. 2005 yılında imzalanan serbest ticaret anlaşması, Mısırlı siyasetçilerin aslında bunun Türkiye lehine düzenlemeler içerdiği yönündeki şikayetlerine rağmen yürürlükte kalmayı sürdürdü."
