HÜLYA KARABAĞLI - T24/Ankara
TBMM Dilekçe Komisyonu’na, 1938 yılında Dersim’den 32 ile yapılan sürgün listesinde, “Bizi kamyona doldurdular. Tüfekli iki erin nezaretinde” diyen şair Cemal Süreya ve ailesi de var. Bilecik’e Süreya’nın ailesiyle 181 aile ve toplam 866 kişi sürgün ediliyor. Sürgünler, kamyon ve trenlerle yapılıyor. İçlerinde bir yaşında, 90 yaşında olan da var.
Talimatı veren Ankara sürgün listesinde yok
Komisyon bünyesinde incelenmeye başlanan Dersim arşivleri bir dönemi su yüzüne çıkarmaya başladı. 10 bine yakın belge komisyona gönderildi. Belgelere göre, 2907 aile ve toplam 14 bin 411 kişi 32 ile sürgüne gönderildi. Operasyon talimatı veren Ankara sürgün listesinde yer almıyor. Zonguldak’a 6 ailenin gönderildiğini gösteren belgelerde, en yoğun sürgün Bursa, Konya ve Manisa’ya yapıldığını gösteriyor.
Bursa’ya bin 861, Konya’ya bin 264 nüfus
1938 sürgünlerinde Bursa’ya bir 861, Konya’ya bin 264, Manisa’ya bin 15 nüfus gönderiliyor. “Bizi kamyona doldurdular, Tüfekli iki nezaretinde” diyen ünlü şair Cemal Süreya, ailesiyle Dersim arşivlerinde yer alıyor. Tunceli’nin Pülümür İlçesi’nin ailesi 181 aile ve 866 nüfusla Bilecik’e gönderiliyor.
İşte Cemal Süreya’nın o şiiri:
Bir yük vagonunda açtım gözlerimi,
Bizi kamyona doldurdular,
Tüfekli iki erin nezaretinde,
Sonra o iki erle yük vagonuna doldurdular,
Günlerce yolculuktan sonra bir köye attılar,
Tarih öncesi köpekler havlıyordu
Aklımdan hiç çıkmaz o yolculuk, o havlamalar, polisler
Duyarlığım biraz da o çocukluk izlenimleriyle besleniyor belki.
Annem sürgünde öldü, babam sürgünde öldü.
32 ile gönderilen ailelerin ve nüfuslarının sayısı şöyle:
Afyon: 73 aile 356 nüfus
Amasya: 88 aile 392 nüfus
Antalya: 83 aile 410 nüfus
Aydın: 183 aile Bin 003 nüfus
Balıkesir: 240 aile Bin 87 nüfus
Bilecik: 181 aile 866 nüfus
Bolu: 45 aile 223 nüfus
Burdur: 12 aile 54 nüfus
Bursa: 377 aile Bin 861 nüfus
Çanakkale: 44 aile 321 nüfus
Çankırı: 125 aile 750 nüfus
Çorum: 57 aile 171 nüfus
Denizli: 141 aile 659 nüfus
Edirne: 5 aile 43 nüfus
Eskişehir: 138 aile 643 nüfus
Isparta: 30 aile 181 nüfus
İstanbul: 6 aile 13 nüfus
İzmir: 121 aile 511 nüfus
Kastamonu: 61 aile 386 nüfus
Kayseri: 80 aile 245 nüfus
Kırklareli: 8 aile 60 nüfus
Konya: 212 aile bin 264 nüfus
Kütahya: 116 aile 586 nüfus
Manisa: 248 aile bin 15 nüfus
Muğla: 30 aile 170 nüfus
Niğde: 34 aile 124 nüfus
Samsun: 60 aile 276 nüfus
Sinop: 30 aile 110 nüfus
Tekirdağ: 17 aile 100 nüfus
Uşak: 51 aile 273 nüfus
Yozgat: 62 aile 251 nüfus
Zonguldak: 6 aile 7 nüfus
