Türkiye'den tarım ürünü ithalinin yasaklanması ihracatçıyı ve iç piyasayı etkiledi mi?
Rus tüketicinin alıştığı taze Türk sebze ve meyvesine ithal yasağı getirilmesi tahminlere göre artan fiyatlar üzerinden Rusya'daki talebin gerilemesine yol açacak. Türkiye'deki üretici ve pazarlamacı şirketler taze Türk ürünlerine başka pazar bulunabileceğini ve üretim fazlasının Türk piyasasındaki fiyat baskısını azaltabileceğini belirtiyorlar. Kendisi de Batı'nın yaptırımlarına muhatap olan Rusya'nın misilleme olarak Avrupa'dan yapılan bazı gıda maddelerinin ülkeye girişini yasaklaması yüzünden artan fiyatlar enflasyonu körüklüyor ve Rusları yerli ürünlere alışmak zorunda bırakıyor.
Türk turizmciliği uçak krizi ve terör saldırısı nedeniyle karşılaştığı çifte darbeyi nasıl atlatacak?
Uçak krizinin ardından Kremlin'in talimatıyla Türkiye'ye yapılan charter saferleri kaldırılmış ve rezervasyonlar iptal edilmişti. Sultanahmet'teki bombalı saldırı 11 Alman turistin ölmesi ve terör eylemlerinin sürmesi Türkiye'deki en kalabalık yabancı turist grubunu oluşturan Almanları da tedirgin etti. Dünyanın en büyük tur organizatörlerinden TUI Türkiye paket tur rezervasyonlarının yüzde 40 oranında gerilediğini duyurdu. Şirketin Türkiye'ye taşıdığı Alman turist sayısının bu yıl yarıya düşerek 1 milyonda kalacağı tahmin ediliyor. 2016 yılında Türk turizminin milyarlarca dolarlık kayba uğrayacağı ve Türkiye'nin kaybının en çok İspanya'ya yarayacağı belirtiliyor. Türk turizmcilerinin hükümetin de desteğiyle başlattıkları tanıtma kampanyasının kayıpları telafi etmeye yeteceği şüpheli.
Yaz tatilini Türkiye ve Mısır'da geçirmeye alışan Ruslar ne yapacak?
Mısır ve Türkiye'nin Rus turistlerle kapatılmasından sonra Kremlin vatandaşlarını iç turizme yönlendirmeye çalışıyor. 2014 yılında 4,4 milyon Rus turisti ağırlayan Türkiye, charter seferlerinin ve 19 büyük Türk seyahat acentesinin ruhsatının iptal edilmesi ve karşılıklı vize muafiyetinin kaldırılması yüzünden yaz sezonunu ‘Russuz' geçirecek. Dünyanın en büyük ülkesinin güneş ve sıcak kıyılar açısından zengin olmamasının yanı sıra turizm altyapısının gelişmemiş olması, yüksek fiyatlar ve servis yetersizliği de Rus turiste yurtdışında bulduğu konforu aratacak. Ekonomik kriz, petrolün ucuzlaması ve yaptırımlar Rusların tatile çıkma hevesini kırdı. 2015'te yurt dışında tatil yapan turistlerin sayısı yüzde 30 oranında azaldı. Avrupa'nın sosyetik merkezlerinde bu oran yüzde 70'i buldu. 2014 yılında Almanya'daki geceleme sayısı 424 milyonu bulurken, Rusya'nın toplam 1,5 milyon yataklı otellerindeki geceleme sayısı 184 milyonda kaldı.
Türkiye'ye uyguladığı yaptırımlar Rusya'yı nasıl etkiliyor?
Tarım ve turizm dışında Rusya'da çalışan Türklerin çalışma izinlerinin iptal edilmesi ve binlerce Türk'ün ülkesine dönmek zorunda bırakılması öncelikle Türkiye'ye zarar veriyor. Devlet Başkanı Putin'in talimatıyla uygulanan yaptırımların Türkiye ekonomisine dokuz milyar dolar kaybettireceği tahmin ediliyor. Rusya'da faaliyet gösteren Türk şirketleri kapanmak ya da satılmak zorunda kalıyor. Bu kuruluşlar arasında bankalar ve Rusya'da üretim yapan gıda maddesi imalatçıları da bulunuyor. Rusya'daki yedi Türk bankasından Credit Europe'nin Azeri milyarder God Nisanov'a satılacağına dair söylentiler çıkmıştı. Türk inşaatçılık şirketleri sınırlı da olsa faaliyetini sürdürürken, sahibi Türk vatandaşı olan gayrı menkullerin durumu tam açıklık kazanmadı. Rus medyasında çıkan bir habere göre Türk sahibinin yaptırımlar kapsamına girmesi nedeniyle Moskova'nın merkezindeki Swissotel rezervasyon kabul edemiyor. Türk Akımı projesinin durması ve Rusya'nın doğalgazdaki fiyat indirimini kaldıracağını açıklaması Türkiye'yi enerji bağımsızlığı yolunda hamle yapmaya zorluyor.
Türk-Rus gerginliği yabancı şirketleri de etkiliyor mu?
Evet. Rusya'nın Türkiye'ye uyguladığı yaptırımlar Rusya'da faaliyet gösteren Alman şirketlerini de etkiledi. Rusya'daki 850 Alman şirketinin üçte ikisinin krizden olumsuz etkilendiği ve Türkiye'den yedek parça ve işçi getirten Alman şirketlerinin sıkıntıya girdiği açıklanmıştı. Üretimde Türkiye'den ithal ettiği parçaları kullanan Alman şirketleri Rus gümrüğünün işi ağırdan almasından ve teslimatı bloke etmesinden şikâyetçi. Rusya Sanayi ve Ticaret Bakan yardımcısı Viktor Yevtuhov aralık ayında, yerli sanayi ürünleriyle ikame etmek üzere Türkiye'den yapılan sınai ürün ithalatının yüzde 80 oranında azaltılmasının planlandığını açıklamıştı.
