Uluslararası uzmanlara göre, dünya çapında koronavirüs pandemisi dışında gelecekte başka pandemiler de yaşanacak. "Soru sadece ne zaman meydana geleceği" diyor pek çok uzman. Olası yeni pandemilerin belirtilerini vakitlice görmek, farketmek, tehlike ve risk analizlerini yapıp uyarılarda bulunmak amacıyla Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Almanya'nın başkenti Berlin’de bugün bir Pandemi Erken Uyarı Merkezi açtı. Merkez’in açılışına, DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn da katıldı.
Merkez ne yapacak?
Söz konusu merkezde, hayvan sağlığı, dünya çapında görülen hastalıklar, insan hareketlilikleri, iklim değişikliğinin sonuçları ve benzeri pek çok alana dair milyarlarca verinin toplanması, tasnifi ve değerlendirilmesi amaçlanıyor. Onlar sayesinde yapılacak analizlerin de devletlerin alacağı tedbirler ve insanlara tavsiye edilecek kurallar konusunda yardımcı olacağı belirtiliyor.
Pandemi Erken Uyarı Merkezi’nde toplanan verilerin, yapay zeka destekli programlar sayesinde yapılacak analizler üzerinden, dünyadaki olası gelişmeler ve bunlar arasındaki benzerliklerin süratli tespiti ve olası kötü senaryoların düşünülüp bunlara daha iyi bir hazırlıkların yapılması hedefler arasında. Berlin’de kurulan Pandemi Erken Uyarı Merkezi sayesinde, olası yeni bir pandemide, koronavirüste olduğu gibi virüs bütün dünyaya yayılmadan harekete geçmenin mümkün olması ise birinci hedef.
Merkezin ilk direktörü Ihekweazu
1 Eylül 2021 Çarşamba günü resmi açılışı yapılan Berlin’deki Pandemi Erken Uyarı Merkezi’nin ilk direktörü, Almanya doğumlu Nijerya kökenli salgın hastalıklar uzmanı Chikwe Ihekweazu. Ihekwezu, halen Nijerya Sağlık Dairesi’nin yönetimi görevini yürütüyor.
Pandemi Erken Uyarı Merkezi, Almanya’nın saygın üniversite hastanelerinden Charité'nin alanı üzerinde bulunuyor, ancak gelecekte Berlin'in Kreuzberg semtinde kendine ait bir kampüse sahip olması öngörülüyor. Charité aynı zamanda DSÖ’nun söz konusu Pandemi Erken Uyarı Merkezi’nin kurucu müştereklerinden.
Almanya, Berlin’de açılan BM Pandemi Erken Uyarı Merkezi’ni 30 miyon euro maddi kaynak ile destekliyor. Alman hükümetinin pandemiyle mücadeleden sorumlu bilimsel kuruluşu Robert Koch Enstitütsü'nün elindeki verilerin ve sahip olduğu uzmanlığın da yeni merkez ile paylaşılacağı açıklandı.
Şimdiye kadar bu tür veriler Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) dışında, BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE) tarafından tolanıyordu. Şimdi bu bilgilerin bu merkezde depolanması planlanıyor. Merkezin, dünya çapında söz konusu alanlarda araştırma yapan kuruluşların, laboratuvarlar ve bilimsel kuruluşlar ile hükümetlerin desteğine ihtiyacı olacağı kaydediliyor.
Bu ise kolay değil. Özellikle koronavirüsün çıkış noktası ve sebebi, dünya çapında en çok tartışma yaratan konulardan olmuş, Çin bu konuda DSÖ uzmanlarının yerinde inceleme yapmasını aylarca engellemişti. Virüsün yol açtığı Covid-19 hastalığının ilk görüldüğü hastalara dair veriler uluslararası uzmanların incelemesine sunulmadı. Pekin yönetimi bu tutumunu, hastaların kişilik haklarının zedelenmesini engellemek amaçlı olduğunu iddia ettiyse de dünya çapında bu tür verilerin anonim olarak paylaşılmasının da mümkün olduğu bilindiğinden Çinli yetkililerin tutumu yoğun tepkilere neden oluyor.
