12 Eylül 1980 darbesinde gözaltına alındıktan sonra kaybolan oğlu Cemil Kırbayır’ın bulunması için 32 yıldır mücadele veren ve 105 yaşında İstanbul’da yaşamını yitiren Berfo Kırbayır, Ardahan’ın Göle İlçesi’ne bağlı Okçu Köyü’nde toprağa verildi.
’Berfo Ana’ olarak bilinen Berfo Kırbayır’ın oğlu Cemil Kırbayır, 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında gözaltına alınmış ancak bir daha haber alınamamıştı. Berfo Ana, ilerleyen yaşına rağmen, kayıp annelerinin verdiği bütün mücadelelere katılmıştı. 105 yaşındaki Berfo Kırbayır, kayıp yakınları ile birlikte Başbakan Erdoğan’la da görüşmüş ve "Tek dileğim ölmeden oğlumun mezarını görebilmek" demişti.
Berfo Kırbayır, 12 Eylül döneminin Genelkurmay Başkanı Yedinci Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya’nın yargılandıkları ve rahatsızlıkları nedeniyle gelmedikleri 12 Eylül darbesi davasının duruşmasına da ambulansla gelerek müdahil olmuştu.
En son mide kanseri teşhisi konulan ve yaşlılığa bağlı rahatsızlıkları bulunan Berfo Kırbayır, Perşembe günü saat 05.00’te İstanbul İçerenköy’deki evinde hayatını kaybetti.
İkinci cenaze namazı Göle’de kılındı
’Berfo Ana’ için cuma günü Galatasaray Meydanı’nda tören düzenlendi. Karacaahmet’teki Şakirin Camisi'nde Berfo Kırbayır için cenaze namazı kılındı. Namazın ardından cenaze, yakınları tarafından toprağa verilmek üzere karayolu ile Ardahan’ın Göle İlçesi’ne getirildi.
Bugün öğle saatlerinde Göle İlçesi’ne otobüsle getirilen Berfo Kırbayır’ın cenazesi, sabah erken saatlerde belediye işçileri tarafından çevresi temizlenen ve geniş güvenlik önlemi alınan Kubilaybey Camisi’nin avlusuna konuldu. Berfo Kırbayır’ın çocukları Fatma Gülmez, Yıldız Çam ve Mikail Kırbayır tabutun başında, "Cemil’inin cenazesini göremeden gittin" diyerek ağıtlar yaktı.
Öğlen namazının ardından Berfo Kırbayır için memleketi Göle’de ikinci kez cenaze namazı kılındı. Göle Müftüsü Yavuz Yıldız’ın kaldırdığı cenaze namazına, AKP Ardahan Milletvekili Orhan Atalay, CHP Ardahan Milletvekili Ensar Öğüt, Göle Kaymakamı Fatih Özdemir, BDP Ardahan İl Başkanı Akif Yılmaz, BDP Göle İlçe Başkanı Akif Tekin, Göle Kültür Dayanışma Dernek Başkanı Kurbani Demir, Berfo Ana’nın çocukları, torunları ve yakınları ve Kars Devrimci 78’liler Derneği üyeleri katıldı.
Berfo Kırbayır’ın kapı komşusu olan 90 yaşındaki Cevahir Çelik, milletvekili Ensar Öğüt’e, "Berfo Ana’yı çok seviyordum. Evladının mezarını göremeden gittiği için üzüldüm. Öldüğü haberini alınca sabahlara kadar dua ettim" dedi.
Cenaze namazının ardından Berfo Kırbayır’ın tabutu cenaze aracına konularak 2 kilometre uzaklıktaki Okçular Köyü’ndeki mezarlığa götürülürken, aracın arkasından giden kalabalık ’Berfo Ana söz sana Cemil’i bulacağız’, ’Cemil Bayır ölümsüzdür’, ’Anaların öfkeleri katilleri boğacak’ sloganlarını attı.
’Berfo Ana’nın cenazesi Okçu Köyündeki evi ve oğlu için yaptırılan Cemil Kırbayır Kültür ve Dayanışma Derneği önüne getirilince yakınları tabuta sarılıp uzun süre gözyaşı döktü. Yoğun kar yağışı altında yapılan cenaze töreninde burada ilk konuşmayı oğlu Mikail Kırbayır yaptı. Cenaze törenine katılanlara teşekkür eden Kırbayır, "Her zaman olduğu gibi bugün de bizi yalnız bırakmadınız. Değerli dostlar Berfo Ana ilerleyen yaşına karşın yollara düştü. Oğlunun mezarını ve adaleti aradı. Çünkü oğlunu götürenler yargısız infaz sonucu evladını katlettiler. Devletin resmi görevlilerinde vicdan yok mu? Onların vicdan yokluğunu aradı. Çünkü evladının hayatına son verdikleri yetmiyormuş gibi cesedini de hapsettiler. Berfo Ana eline torbasını aldı ’oğlumun kemiğin verin yoksa yakanızı bırakmayacağım’ dedi. Çok direndi oğlunun cenazesini bulmak ve ona bunu yapanlara hesap sormak için. Ne acıdır ki onun hesabı mahşere kalmış durumda. Ona sözümüz var. Onun ölümü ile bu olay noktalanmamıştır" dedi.
'Cemil’in kemiklerini biz bulacağız'
Emekçi Hareket Partisi (EHP) Genel Başkanı Sibel Uzun, ’Berfo Ana’nın Türk tarihine geçmiş önemli bir isim olduğunu belirtti. Onun, Cemil Kırbayır gibi yardımsever bir evlat dünyaya getirdiğini ancak bunu 12 Eylül darbecilerin elinden aldığını vurgulayan Uzun, sözlerini şöyle sürdürdü, "26 yaşındaki Cemil, Göle ve bölge halkı için elinden gelen her iyiliği yapmıştır. Ama 12 Eylül darbecileri ona her kötülüğü yaptı. AKP hükümeti ’kemiklerini bulacağız bunu yapanları yargılayacağız’ diye söz verdi. Ama hâlâ soruşturmada ilerleme yok. Soruyoruz hükümete Berfo Ana’yı uğurluyoruz şimdi ne yapacağız? Ama merak etmeyin giderken ne dedi biliyor musunuz? ’Ben kazandım’ dedi. Evet Berfo Ana Türkiye’yi kazandı, yoldaşlarını kazandı. Cumartesi Anneleri'ni kazandı. 12 Eylül darbecilerini mahkemelik etti. Biz de onun evladı olacağız. Kendisine arkadaşları ’kültür evini yaptı’ dedim o bana ’hayır burası herkesin evi’ dedi. Cemil Kırbayır’ın her yaptığını bu kültür evinde anlatacağız. Berfo Ana’ya söz veriyoruz kararlı, öfkeli ve inatçı direniş mücadelesini asla terk etmeyeceğiz."
İHD İstanbul Şube Başkanı Ümit Efe de Berfo Kırbayır’ın gözünün açık gittiğini belirterek şunları söyledi: "17 bin 509 faili meçhul cinayet, 800’e yakın kayıp mezarlar yüzünden annelerin gözü açık gitti. 17 yıldır kapı kapı dolaşıp, karda kışta çocuklarının kemiklerini arayan Cumartesi Anneleri'nin öfkeleri ile geldik. Cemil Kırbayır’ın işkence edilerek öldürüldüğü kabul edildi ancak 105 yaşındaki Berfo Ana’ya evladının kemikleri verilmedi. Berfo Ana ’Çocuğumun kemikleri bulunduğunda DNA testi yapılıp yanına konulmasını istedi. Bu yüzden Kırbayır ailesi bundan böyle de onurlu, dik duruşunu sürdürmektedir. Cemil Kırbayır gibi tüm kayıpların hesabını soracağız."
İki mezar açıldı
Yapılan konuşmaların ardından Berfo Ana’nın tabutu omuzlara alınıp köy mezarlığına götürüldü. Mezarlıkta açılan iki mezardan birine Bero Ana’nın cenazesi toprağa verildi. Açılan diğer mezarın başına ise oğlu Cemil Kırbayır’ın posteri konuldu. Cenaze törenin ardından Kırbayır ailesi evlerinin önünde kurulan iki çadırda taziyeleri kabul etti.
Öte yandan "Cumartesi Anneleri" olarak bilinen kayıp yakınları 413. kez Galatasaray Meydanı'nda biraraya geldi. Eylemde CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu da yer aldı. 12 Eylül 1980 darbesinin hemen ardından gözaltına alınan ve kendisinden bir daha haber alınamayan oğlu Cemil Kırbayır'ın kemiklerini bulmak için 33 yıldır mücadele veren ve önceki gün yaşamını yitiren Berfo Kırbayır'ın fotoğrafı da karanfillerle süslenerek eylemde taşındı. Eylemde konuyan Berfo Ana'nın torunu Gökmen Gülmez, " Nenemin son sözü 'Çocuğumu alanlara hakkımı helal etmiyorum' oldu. Biz de hakkımızı hiçbir şekilde helal etmiyoruz" dedi. Gülmez, "Devlet zahmet etmesin biz buluruz. 'Sen devlet bulmadın halk olarak biz bulduk' diyeceğiz. Nenemizin bütün feryatlarına rağmen sorumlular hala rahat uyuyorlarsa diyecek bir şey yok artık" diye konuştu.
