Denetim ve danışmanlık firması Deloitte, tüketicilerin bayram ve yılbaşı öncesi genel alışveriş eğilimlerinin yanı sıra küresel ekonomik koşulların yıl sonu harcamalarına etkisini Türkiye'nin de dahil olduğu 17 ülkede araştırdı.
Deloitte Yıl Sonu Alışveriş Harcamaları Anketi 2008 Raporunda, bayram ve yılbaşına yönelik alışveriş planları açısından, Türk tüketicilerinin içinde bulunulan ekonomik ortam göz önünde bulundurulduğunda harcamalara ihtiyatlı yaklaştığı ve yüzde 55'inin harcamalarını azaltmayı planladığı kaydedildi.
Türkiye'nin de içinde yer aldığı Avrupa'nın 16 ülkesini ve Güney Afrika'yı kapsayan araştırma, ekonomik kriz koşullarında yıl sonu alışveriş hazırlıklarını değerlendirdi. Araştırmada alınan sonuçlar Avrupa'da yıl sonu alışverişleri konusunda en ihtiyatlı yaklaşımın Türk tüketicilerden geldiğini ortaya koydu. Türkiye’de araştırmaya yanıt verenlerin yüzde 55'i bayram ve yılbaşı alışverişi için ayırdıkları bütçeyi kıstıklarını açıkladı.
Ankette Türkiye'nin 7 bölgesinden 15-54 yaş grubunda 1.000'i aşkın tüketici katıldı. Araştırma, Türk tüketicisinin kriz ortamındaki davranış eğilimlerini yansıtan ipuçları içeriyor.
2008'in Eylül ve Ekim aylarında gerçekleştirilen araştırmaya Türkiye'den katılanların yüzde 77'si Türk ekonomisinin durgunluk içinde olduğunu ifade ederken, yüzde 68'i ise ekonominin 2009 yılında daha da kötüye gitmesini beklediklerini savundu.
Deloitte Yıl Sonu Alışveriş Harcamaları Anketi 2008'e katılan diğer Avrupa ülkesi vatandaşlarına göre Türk tüketiciler, ekonomik belirsizlik karşısında daha temkinli bir yaklaşım izlemeyi tercih ediyor.
Anket, ekonomideki daralmayla birlikte yıl sonu harcamalarının toplamda yüzde 8,7 oranında azalacağını ortaya koydu. Bu da Türk tüketicilerinin bayram ve yılbaşı kutlamalarına son derece tutumlu ve dikkatli bir bütçeyle hazırlandıklarını gösteriyor.
Ankete geçen yıl yanıt veren Türk tüketicilerin yüzde 36'sı bayram ve yılbaşı alışverişi için bütçe ayırdığını söylerken bu yıl bu oran yüzde 46'ya çıktı. Araştırmaya göre tüketiciler bayram ve yılbaşı alışverişinden vazgeçmek istemiyor, ancak ekonomik koşullar karşısında harcamaları kontrol altında tutmak istiyor.
Türk tüketicilerin yüzde 52'si enerji ve gıda fiyatları nedeniyle yıl sonu alışveriş bütçelerini kısacaklarını ifade ederken, Avrupalıların yüzde 64'ü enerji fiyatlarındaki artışın satın alma güçlerine olumsuz yansıyacağını düşünüyor. Türkiye'de enerji fiyatlarındaki artış nedeniyle satın alma gücünün düşeceğini düşünen kesimin oranı ise yüzde 77 ile rekor kırıyor. Gıda fiyatlarındaki artış beklentisi nedeniyle katılımcıların yüzde 32'si yiyecek/içecek ve hediye alışverişlerini azaltacaklarını ifade ediyor. Yıl sonu gıda harcamalarının bu yıl yüzde 3 oranında azalması bekleniyor.
Raporda, şöyle denildi:
"Türk tüketiciler yıl sonu alışverişi yapmak istiyorlar ancak bunun için kendi bütçelerini dikkate alma gereği hissediyorlar. Çünkü ülkemizde tüketicilerin yüzde 59'u ekonomik krizin doğrudan kendi bütçelerine etkisi olacağı kanısında. Araştırmaya yanıt verenlerin yüzde 70'i, ki bunlar 45-54 yaş grubundaki tüketicilerdir, kriz nedeniyle çok endişeli olduklarını dile getirdiler. Bu nedenle araştırmaya yanıt verenlerin yüzde 55'i bu yıl hediyeye daha az para harcayacaklarını söyledi. Türk tüketicilerin bu yıl sonunda yapacağı hediye harcamalarının geçen yıl sonuna göre yüzde 12,8 oranında düşmesi bekleniyor."
