Dünya

Batı, Ortadoğu'da Türkiye eksenine mi giriyor?

Türkiye, Ortadoğu konusunda İran-Suriye-Hamas ekseninde arabuluculuk yapıyordu. Şimdi de Obama ve Blair bu eksene girdi

02 Şubat 2009 02:00

Tempo24

Türkiye, Ortadoğu konusunda İran-Suriye-Hamas ekseninde arabuluculuk faaliyetleri yürütüyor ve söz konusu tarafları muhatap kabul etmeyen batı dünyası tarafından sürekli eleştiriliyordu ancak şimdi ABD Başkanı Obama ve Ortadoğu dörtlüsünün temsilcisi, eski İngiltere Başbakanı Blair'ın bu eksende faaliyetler yürütmeye başladığı öne sürülüyor


ABD Başkanı Barack Obama'nın daha başkan seçilmeden İran ve Suriye ile, geçiş ekibinin uzmanları aracılığıyla çok gizli görüşmelere başladığı iddia edildi. 

Erdoğan Gazze'de Hamas'ı savunmuştu

Amerikan yönetimi bu yöndeki haberleri yalanlasa da 1995'te Nobel Barış Ödülü alan uluslararası araştırmacılar kuruluşu Pugwash'in direktörü Jeffrey Boutwell, nükleer silahsızlanma uzmanlarının son aylarda İranlı yöneticilerle çok üst düzeyde temaslarda bulunduklarını öne sürdü.

Boutwell, sadece İran'ın nükleer programı değil, Ortadoğu barış süreci ve Körfez bölgesi gibi İran'ı Batı'dan uzaklaştıran sorunların ele alındığı bu görüşmelere, Obama'nın ekibinde yer alan eski Savunma Bakanı William Perry'nin de katıldığını söylerken, sadece çok üst düzey olduklarını söylemekle yetindiği diğer katılımcıların isimlerini vermeyi reddetti.

Foreign Policy adlı düşünce kuruluşunun dergisi "The Cable"ın internetteki blogu da, "Pugwash Diyalogları"nın katılımcıları arasında İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Daimi Temsilcisi Ali Aşgar Soltaniye'nin bulunduğunu yazdı.

Esad'la görüştüler

İran'la bu gizli görüşmeleri gözlemleyen kuruluşlara paralel olarak, aralarında eski Başkan Bill Clinton'ın eski Beyaz Saray danışmanı ve Obama'nın geçiş ekibinde yer alan Ellen Laipson'ın da bulunduğu United States Instutite of Peace (USIP) şemsiyesi altındaki bir uzmanlar grubu, perşembe Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad tarafından kabul edildiğini bildirdi.

Eski Başkan Yardımcısı Al Gore'un eski silahsızlanma danışmanı Bruce Jentleson da USIP'in basın toplantısında yaptığı açıklamada, "Suriye Devlet Başkanı Esad, bize yüzde 70 potansiyel ortak çıkarımız var, yüzde 30 yok. Yüzde 30'u halletmeyi beklerken yüzde 70 üzerinde çalışalım dedi" diye konuştu.

Amerikan yönetiminden isminin açıklanmasını istemeyen üst düzey bir yetkili ise ayrıntı vermeksizin bu haberleri yalanladı.

Ulusal Güvenlik Konseyi (NSC) sözcüsü Mike Hammer da Başkan Obama'nın geçiş sürecinde yabancı hükümetlerin yetkilileriyle geçiş ekibinin temaslarda bulunduğunu açıkça yalanladığını söylediğini belirtti.

'5 aydır Blair ile görüşüyoruz'

Öte yandan, İngiltere’nin eski başbakanı ve Ortadoğu barış görüşmecileri dörtlüsünün bölge temsilcisi Tony Blair, Hamas’ın, Ortadoğu barış sürecinde yer alması gerektiğini söyledi.
Blair, İngiliz Times gazetesine verdiği mülakatta "Ben, kesinlikle Hamas’ın barış sürecine dahil edilmesi için bir yol bulunmasının önemli olduğunu düşünüyorum. Ancak bu Hamas’ın bunu doğru şartlara uygun olarak yapmaya hazır olması ile başarılabilir" dedi.

The Times gazetesinin internet sitesindeki mülakatında Blair, "Eğer, bunu yanlış bir şekilde yaparsanız, özellikle ılımlılık yanlısı Filistinliler için istikrarsızlık yaratır" dedi. Blair’in bölge temsilcisi olduğu Ortadoğu barış görüşmecileri dörtlüsü ABD, BM, Rusya ve AB’den oluşuyor.

Blair, halen "Dörtlü Grup" diye bilinen ve ABD’nin de içinde yer aldığı uluslararası yapılanmanın Ortadoğu Temsilcisi olarak görev yapıyor. Amerikan basınında yer alan bir habere göre, Hamas’ın Gazze’deki önde gelen isimlerinden biri olan Ahmed Yusuf, "Evet, en az beş aydır Tony Blair ile konuşuyoruz" dedi.